Ankara Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesi Kalp-Damar Cerrahisi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serkan Durdu, halk ortasında “akciğer yüksek tansiyonu” olarak bilinen Kronik Tromboembolik Pulmoner Hipertansiyon’un (KTEPH), başka hastalıklarla karışabildiğini, güç teşhis konulduğunu ve tedavi edilmediğinde ölümcül sonuçlar doğurabildiğini söyledi.
Hastalığın, bedenden kirli kanı kalbe taşıyan toplardamarlarda oluşan pıhtıların akciğerlere atabildiğini ve akciğer damarlarında “emboli” denilen tıkanıklıklara yol açabildiğini belirten Durdu, bu pıhtıların çözülemeyerek organize hale gelmesi sonucu kalbin sağ tarafından akciğerlere giden damarlarda tıkanıklık ile basınç yüksekliğine neden olduğunu ve pıhtıların damarlarda kronikleşerek, kitleleştiğini anlattı.
Durdu, hastalığın tedavi edilmediğinde kişinin akciğer yetmezliği ve ileri derecede sağ kalp yetmezliği nedeniyle hayatını yitirebildiğini vurguladı.
Hastaların, ekseriyetle açıklanamayan nefes darlığı, çabuk yorulma, halsizlik ve bayılma üzere şikayetlerle tabibe başvurduğunu aktaran Durdu, “Önceden toplardamarlarda tıkanıklık sorunu olan ya da akciğer damarına pıhtı atması hikayesi olan hastalarda akciğer tansiyonu akla getirilmeli. Bacak damarlarında pıhtı oluşumuna sebep olacak tıbbi faktörler hastalık gelişimine neden olabiliyor. Örneğin, doktor bilgisi dışında doğum denetim haplarının kullanılması, ortopedik cerrahi, obezite, hareketsiz ömür ve kimi kanserler hastalık gelişiminde tesirli faktörler” diye konuştu.
“TEK SEÇENEK AKCİĞER NAKLİ”
Doç. Dr. Durdu, bu hastalarda kalbin ses dalgalarıyla incelenmesi olarak tanımlanan ekokardiyografi (EKO) ile akciğer damarının basıncı ve kalbin sağ kısmında boyutların ölçülmesi, ventilasyon perfüzyon sintigrafisi diye isimlendirilen bir tetkikle akciğerlerin havalanması ve kanlanmasına bakılması gerektiğini aktardı.
Durdu, daha sonra da tomografi, kalp anjiyosu ile basınç ölçümlerinin yapılmasının ve MR ile teşhisin güçlendirilmesinin ehemmiyet taşıdığını lisana getirdi.
Hastalığın tedavisinin mümkün olduğuna dikkati çeken Durdu, şunları kaydetti:
“Hastalık, ülkemizde pek bilinmiyor. Akciğer damarlarına pıhtı atan ve nefes darlığı olan bir hastanın kesinlikle âlâ incelenmesi gerekir. Tedavi edilmediğinde ilerleyen kalp yetmezliğine bağlı mevtle sonuçlanabiliyor. Cerrahi uygulama yapılamadığında bu hastalar için tek seçenek akciğer naklidir. Tedavi için erken teşhis konularak hastaların ilgili merkezlere yönlendirilmesi çok kıymetli. Ülkemizde merkezimiz başta olmak üzere birkaç merkezde bu ameliyat muvaffakiyet ile yapılıyor ve hastalar sağlıklı bir yaşama kavuşabiliyor. Bunun için en kıymetli şey, erken teşhis ve müdahale.”
“BİRKAÇ GÜN İÇİNDE TABURCU EDİLECEK”
Tıp literatürüne son yıllarda girmeye başlayan cerrahi operasyonla sıhhatine kavuşan Tülay İçbilen’in de toplardamarlarda geçirilmiş bir tıkanıklık ve sonrasında akciğer damarlarına tekrarlayan pıhtı atmasının kelam konusu olduğunu lisana getiren Durdu, başka bir merkezde eko ve tomografi ile akciğer yüksek tansiyonu tanısı konulduğunu anlattı.
Durdu, İçbilen’in kendilerine başvurduğunda besbelli derecede nefes darlığı çektiğini ve halsiz olduğunu vurgulayarak, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu sistem, Amerika ve Avusturya’da yapıldı. Dünya genelinde yaklaşık 300, Türkiye’de sayılı merkezlerde 20-30 hadise üzerinde gerçekleştirildi. Sonuçlar epey uygun, ameliyat sonrası hastaların hayat kalitesi çok uygun, nefes darlığında önemli manada düzelme elde ediliyor. Operasyon sonrası hastalarımızın kalbi sağlıklı halde atıyor. Ameliyata kadar olan süreçte hastayı rahatlatacak medikal tedavi uygulandı ve ameliyata hazırlandı. Cerrahi operasyonla, hastanın göğüs kafesi açıldıktan sonra kendisi kalp akciğer makinesine bağlandı. Sonrasında beden ısısı 20 dereceye kadar düşürülerek deveran durduruldu ve kansız ortam sağlanarak pulmoner endarterektomi denilen akciğer damarlarındaki kronikleşmiş pıhtıların temizlenme süreci gerçekleştirildi.”
Ameliyatın teknik manada sıkıntı olduğunu ve farklı branşlardan grup çalışmasını gerektirdiğini vurgulayan Durdu, cerrahi sonrası devirde oluşabilecek sorunlar için kalp damar cerrahisi, göğüs hastalıkları ve ağır bakım uzmanlarından oluşan bir grup tarafından ileri ağır bakım takibine alındığını söz etti.
Doç. Dr. Durdu, hastanın genel sıhhat durumun yeterli olduğunu ve birkaç gün içinde taburcu edileceğini söyledi.
“YAŞAMAK DEDİĞİN, KALİTELİ BİR NEFES ALMAK”
Cerrahi operasyon sonrası sıhhatine kavuşan Tülay İçbilen, 2012 yılında rahatsızlandığını, vakitle nefes almakta zorlandığını ve halsiz düştüğünü aktardı.
Zamanla yürümekte zorlandığını, merdiven inip çıkamadığını, uyuyamadığını anlatan İçbilen, “Hocam’a o kadar çok dua ediyorum ki Allah işini gücünü rast getirsin. Operasyon sonrasında inanın rahat bir nefes alabilmeye başladım zira hiçbir formda kendi işimi yapamıyordum. Hastaneden çıktığımda rahat rahat merdiven inip çıkabilmeyi istiyorum” sözünü kullandı.
Hekim bilgisi olmadan denetimsiz ilaç kullanılmasının sıhhati tehlikeye attığını birebir kendisinin yaşadığını lisana getiren İçbilen, “Bilinçsiz ilaç kullanılmamalı, bir rahatsızlık hissedildiğinde kesinlikle hekim denetimine girilmeli. Ben, hekim denetim denetiminde değildim, geç teşhis konuldu.” dedi.
İçbilen, hayattan daha kıymetli hiçbir şey olmadığını, bunu hastalandığında insanın çok daha güzel anladığını vurgulayarak, “Yaşamak dediğin, kaliteli bir nefes almak.” halinde konuştu.
