Kızılay kan stoklarının taban düzeyin altına inmesi ve kuduz aşısı tedarik sıkıntısına artık de tetanoz aşısı tedarik sorunu ve yenileri eklendi. Aşı haftası içerisinde olduğumuz bugünlerde ülke genelindeki aile sıhhati merkezlerinde tetanoz ve kızamık aşıları da yok! Bilim Sıhhat Haber Ajansı (BSHA) mevzuyla ilgili Türk Tabipler Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu (AHEK) Lideri Dr. Emrah Kırımlı ile görüştü, aşılar ile ilgili şimdiki durum hakkında bilgi aldı. Kırımlı, ülkenin genelinde gebe ve yeni doğanlara rutin yapılması gereken tetanoz aşılarının uygulamasında, aşının çok az sayıda gelmesi nedeniyle önemli zahmet olduğunu, hamilelerin doğuma aşı yokluğundan kaynaklı olarak tetanoz aşısı yapılamadan gönderildiğini, ayrıyeten kızamık aşılarının tedarikinde de sorun olduğunu, ayda 100’e yakın kızamık olayı olduğunu, aşıların yapılmaması halinde kızamık salgınının artarak devam edeceğini belirtti. Aşı tedariki sorunu ile ilgili olarak BSHA ayrıyeten Sıhhat Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü’ne müracaatta bulunarak açıklama ve bilgi alma talebinde bulundu.
ASM’lerde Nöbetleşe Aşı Günleri Yapılıyor!
Türkiye’de her yıl 24-30 Nisan tarihleri Aşı Haftası olarak anılıyor. Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü resmi internet sitesinde, ‘Aşı Haftasının hedefi her yaştan insanı hastalıklara karşı korumak için aşılamayı teşvik etmektir. Aşılama her yıl milyonlarca insanın hayatını kurtaran en başarılı, tesirli ve düşük maliyetli sıhhat müdahalelerinden birisidir” cümleleri ile aşının değeri vurgulanıyor. Lakin Türkiye’de Aralık ayından beri bir aşı krizi yaşanıyor. Kuduz aşıları ile başlayan sorun, tetanoz ve kızamık aşılarında yaşanan tedarik sorunu ile devam ediyor. Ülke genelindeki Aile Sıhhati Merkezlerinde nöbetleşe aşı günleri uygulaması yapılıyor, gebeler tetanoz aşısı vurulmadan doğuma gönderiliyor, yenidoğan tetanoz riskiyle karşı karşıya kalınıyor.
Kuduz’dan Sonra Tetanoz ve Kızamık Aşısı Da Bulunamıyor!
Türkiye’de kuduz aşısı ile başlayan aşı tedariki sorunu tetanoz ve kızamık aşılarında da yaşanıyor. Her yıl Nisan ayının son haftası Aşı Haftası olarak kutlanıyor ancak bu yıl patlak veren aşı kriziyle kutlanacak çok da bir şey olmadığı görülüyor. Zira aşılar birinci basamaktaki aile sıhhati merkezlerine adet adet geliyor, merkezlerde nöbetleşe aşı günleri yapılıyor. TTB AHEK Lideri Dr. Emrah Kırımlı aşı tedarikindeki sorun ile ilgili ülke genelinde önemli bir meşakkatin var olduğunu belirtti.
Vatandaşa Eksik Aşısı Var Mı Diye Soramıyoruz!
TTB AHEK Lideri Kırımlı, “Her hafta aşıların gelmesini bekliyoruz. Bir hafta geliyor bir hafta gelmiyor. Yerli ve ulusal olma sorununda en değerli başlıklardan biri Kızılay’ın kan stoklarındaki önemli düşüş üzere, aşı sıkıntısı de çok değer taşımaktadır. Zira her ikisinin olmaması insan hayatı için önemli risk oluşturuyor. Aşı tedariki Türkiye’de de şu anda büyük bir sorun olarak karşımızda duruyor. Dünyada aşı üretimi muhtaçlık dahilinde gerçekleştiriliyor. Bir aşı sistemi var, yıllık üretim gerçekleştiriliyor. Fazlası üretilmiyor. Ortadan aşı almak üzere bir durum kelam konusu değil. Aşı daima piyasada olan bir eser değil, yıllık planlama yapılıyor ve tedariki oluşturuluyor. Şu anda gelen aşılar yurt dışından getirilen yabancı aşılardır. 7 tane, 10 tane aşı geliyor. 30 bin vatandaşa hizmet veren bir ASM’ye 7 tane aşı geliyor. Hastaneler aşı için kendilerine gelen vatandaşları ASM’lere gönderiyor. Vatandaşa eksik aşın var mı diye soramıyoruz, aşım yok dese ona yapacak aşımız olmadığı için susuyoruz” dedi.
Hamileler Tetanoz Aşısı Olmadan Doğuma Gidiyor!
Tetanoz aşısı her vatandaşa rutin uygulanan bir aşı, Aile Sıhhati Merkezleri’nde gebeliğin 3’üncü ayından itibaren doğuma kadar yapılması gerekiyor. Lakin şu anda tetanoz aşısı tedarikinde yaşanan problemden dolayı, çok sayıda hamile tetanoz aşısı olmadan doğuma gönderiliyor. Yenidoğan tetanoz riski var, 1 yaş altı, 4 ve 5 yaş, 13 yaş çocuklara uygulanması gereken tetanoz aşıları da uygulanamıyor zira aşılar azar azar geliyor. Aile hekimliklerindeki durumu anlatan Emrah Kırımlı, “Tetanoz riski için aşılamalarımızı şu anda yapamıyoruz. 1 yaş altına, 4-5 yaş ve 13 yaşındaki çocuklara rutin olarak tetanoz aşısı yapılır. Gebelikte gebelere yapılır. 13 yaş çocuklara şu an aşı yapılamıyor.Başvuranlara ertemele yapılıyor. aşı geldikçe aranılıyor. Hamileler hamileliğin 3’üncü ayından itibaren doğuma kadar aşılanabiliyorlar. Aralık’tan bu yana da 6 ay geçtiği için tetenoz aşısı yapılmadan doğuma gönderilen hamileler var. Doğum cerrahi bir süreç olduğu için cerrahi süreçte yeni doğan tetanoz riski var. Yeni doğan tetanozu riski altındayız. Hamilelere tetanoz aşılaması 90’lı yıllardan sonra tertipli olarak yapılmaya başlandı. Ve bu sayede yenidoğan ve hamile tetanoz riski oluşmuyordu lakin şu anda bu risk tekrar oluşmaya başlıyor” diye konuştu. Bunun yanında tetanoz aşısı çalışanlar ve çiftçiler için de olmazsa olmazlardan. Rutin aşılamaların yanında bir de ayrıyeten yaralanma durumlarında da tetanoz aşısı vurulması zarurî. Aşılamada zelzele bölgesindeki durumu sorduğumuz Dr. Emrah Kırımlı, 15 gün evvel bölgede bulunduğunu, yüzde 10-20 oranında bölgedeki ASM’lerde ve sahra hastanelerinde aşılamaların yapılabildiğini gözlemlediklerini söyledi.
Kızamık Salgını Var Mı?
TTB Aile Hekimliği Kolu Lideri Dr. Emrah Kırımlı, kızamık aşılarında da önemli bir sorun olduğunu ülkemizde ayda 100 kızamık olayının kayda geçtiğini belirterek şunları söyledi: “Kızamık aşısı da kısıtlı müktarda geliyor. Kızamık salgını riski altındayız, salgın var da diyebiliriz. Türkiye genelinde şu anda kızamık salgını baş göstermeye başladı. Hadiseler 1,3,5 diye başlıyor ve artarak devam ediyor. Şu anda Türkiye’de her ay 100’ün üzerinde kızamık hadisesi var. Dünya Sıhhat Örgütü’ne Türkiye’den 2 yıldır kızamık dataları yollanmıyor. İnternetten baktığınızda bunu görebilirsiniz. Bizler de bu bilgilere dolaylı yollardan ulaşıyoruz. Ve tabi ki kızamık hastaları da tıpkı Covid hastaları üzere takip altında olduğundan olay sayılarını hesaplayabiliyoruz. Kızamığın da kuduz üzere bir tedavisi yok tek tahlil aşı ve şu anda kızamık salgınının yaşandığı, çocuk ölümlerinin gerçekleştiği 1980’li yıllara dönüş riski altındayız. Kızamık salgını tedbir alınmazsa çocuk vefatları yaşanır. Bu mevzuda ivedilikle tedbir alınması gereklidir.”
Ankara’da Tetanoz ve Kızamık Aşısı Üreten Fabrika Kapandı!
“Elimizde aşı olmayınca çaresiz kalıyoruz. Gelen vatandaşa eksik aşısı var mı yok mu diye de soramıyoruz. Zira aşım yok dese yapacak aşımız yok!” diyerek durumun ciddiyetini anlatan Dr. Kırımlı, “ Türkiye’de Ankara’da bir fabrikada tetanoz aşılar ve kızamık aşıları üretiliyordu. Ancak fabrika kapandı, aşıları toplatıldı. Bu fabrikanın neden kapatıldığını da bilemiyoruz. Biz aşısını üreten bir ülkeydik. Şu an yaşanan krizin doğma sebebi kendi aşımızı üretmiyor olmamızdır, tam olarak budur” dedi.
Türkiye Kendi Aşısını Kendisi Üretmelidir!
“Aşı hayati değerde bir eserdir. Kızılay’ın kan stoklarının hayati değer arz etmesi üzere. Aşının tedariğinin sistemli bir formda yapılması zorunludur” diyen Dr. Kırımlı son olarak şunları söyledi: “Her yıl 1 milyon 400 bin doğum oluyor. Bu kadar gebenin ve çocuğun aşılanması lazım. Sıkıştığınız vakit dışarıdan aşı getiremiyorsunuz. Bunun paranızın olup olmamasıyla bir alakası yok. Türkiye kendi aşısını kendisi üretmelidir. Aşıyı ülke olarak kendimizin üretmesi hayati kıymettedir. Yerli ulusal konusunun en değerli konusu budur. Sıhhat siyasetleri bu hususta aktif değil ve şu anda bunun meşakkatini yaşıyoruz.” (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
