Çocukların düşlerini süsleyen Barbie Bebek karakterini psikiyatri uzmanları yorumladı.
“Barbie kendi adı ve kişiliğiyle ‘hazır’ olarak geldi, oyunu değiştirdi”
Barbie bebeğin üretilmeye başlanmasıyla harikalık imajının hayatımıza girdiğini belirten uzmanlar, bu durumun hayali bir kusurla uğraşıp durmak olarak isimlendirilen vücut algısı bozukluğuna yol açabildiği konusunda uyarıyor. Çocuğun oynadığı oyunun ve seçtiği oyuncakların kişiliğini şekillendirmede değerli bir yeri olduğunu söyleyen Çocuk ve Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Neriman Kilit, Barbie’nin kendine ilişkin pembe, eksiksiz ve kusursuz dünyasının, gerçek hayatta Barbie’ye benzeyen bireylerin ortaya çıkmasına neden olduğuna dikkat çekiyor. Kurgunun gerçeğe dönüşerek vücutları dönüştürdüğünü ve Barbie bebek sendromunun ortaya çıktığının altını çizen Kilit, “Bu sorunu tek bir bebeği veya akımı çocuğumuzun hayatından çıkarmakla aşamayız.” diyerek çocukların gelişim kademesinde rol modellerin değerine vurgu yapıyor. Kilit, Barbie’nin çocukların hayatına nasıl tesir edebileceğini anlattı ve ailelerin bu etkiyi nasıl ortadan kaldırabileceklerine dair teklifler paylaştı.
Barbie’nin kendine ilişkin kusursuz bir dünyası var
Oyunun, çocuğun gelişiminin şekillenmesinde değerli bir rolü olduğunu belirtenÇocuk ve Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Neriman Kilit, en baştan itibaren çocuğun oynadığı oyunların ve seçtiği oyuncakların olgun bir yetişkinin kişiliğini şekillendirmekte de epeyce değerli olduğuna vurgu yaptı. Barbie bebeğin üretime başladığında ihtilal yarattığını ve oyunun kendisini değiştirdiğini tabir eden Kilit, “Barbie bebek kendi adı ve kişiliğiyle ‘hazır’ olarak geldi. Barbie’nin kendine ait pembe, eksiksiz ve kusursuz bir dünyası vardı. Barbie yaşlanmadı, kırışmadı ve zaman ona acımasız davranmadı. Ne olursa olsun bebeğin hayatı aynı kaldı. Her zaman genç, kıvrımlı ve inceydi. Barbie’nin kıyafetleri ve aksesuarları yenilenmeye ve sürekli trendleri takip etmeye devam etti. Şu anda, onu stil trendlerinin yayıcısı olarak tanımlayan moda tasarımcıları bile mevcut.” dedi.
Kurgunun gerçeğe dönüşmesi Barbie bebek sendromunu ortaya çıkardı
Dünyaca ünlü markalar başta olmak üzere Barbie’yi eser pazarı açısından arayan birçok moda markası bulunduğuna dikkat çeken Kilit, “Böylece Barbie ile birlikte hoşluk kavramı üniversal bir hal aldı ve ülkü bir hoşluk biçimi haline geldi. Gerçek dünyada Barbie bebekle çarpıcı benzerlikleri olan Valeria Lukyanova örneğinde şahıslar ortaya çıktı. Model, uzun uzunluklu, sıska, ince, cam üzere mavi gözlü, uzun, düz ve sarı saçlı, uzun ve bariz kirpikli, plastikleşmiş ciltli, büyük göğüslü ve karnı pürüzsüz ve inanılmaz derecede ‘zayıf’. Hayatı, giysisi de Barbi’ninkine çok benziyor. Barbie imajına yapılan bu sahneleme, onun varlığının gerçek olup olmadığı sorusuna yol açtı. ‘Valeria Lukyanova gerçek mi yoksa gelişmiş bir teknolojinin ürünü mü? Piksel cinsinden bir vücut mu? Bedensiz mi?’ Bu biçimde kurgu gerçeğe dönüştü ve gerçek vücutları dönüştürdü. Böylelikle küçüklüğünden beri Barbie bebekle oynayan kız çocuklarında Barbie bebek sendromu ortaya çıktı.” halinde konuştu.
Güzellik bakanın gözünde mi? Yoksa herkesin gözünde birebir mı?
“Güzelliği mükemmellikle karıştırdığımızda, artık gerçek yaşantılarımıza uğramayan bir alana geçeriz.” diyen Çocuk ve Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Neriman Kilit, tek bir harikalık imajının bizi inanılan yahut empoze edilen, hayali bir kusurla uğraşıp durmak olarak isimlendirilen vücut algısı bozukluğuyla karşı karşıya bırakacağına vurgu yaptı. Kilit kelamlarına şöyle devam etti: “Bu durum da sıhhat için gereksiz estetik operasyon ve uygulamaları, anoreksiya nevroza başta olmak üzere yeme bozuklukları, dert bozuklukları ve kaçınılmaz son olarak depresyonu beraberinde getirir. En büyük yanılgı, ‘güzellik bakanın gözünde mi yoksa herkesin gözünde mi aynı?’ Yanıt: Bakanın gözünden… Hoşluk algısı, hoşluk anlayışı şahıstan şahsa değişir, birinin çok hoş bulduğunu, diğer biri dış görünüş olarak beğenmeyebilir. Ayrıyeten beşerler dış görünüşten mi ibarettir? İçsel beğenip beğenmediğimiz yanlarımız, jest, mimik, konuşma biçimimiz, vücut ve konuşma lisanımızı kullanmamız, hatta tek bir bakışımız, bunlar değil miydi beğenilerimizi etkileyen? Aslında hala bu türlü. O yüzden harikalık yok, kusursuz insan yok, harikalık ölümsüzlük ve teklik gerektirir. İnsansa vefat ve farklılıklar üzerine dizayn edilmiş bir canlıdır. Bizleri eşsiz yapan benzerliklerimiz değil farklılıklarımızdır.”
Akımı ortadan kaldırarak değil, yeterli rol model olarak sorunu çözebiliriz
Bu sorunu tek bir bebeği yahut akımı çocuğumuzun hayatından çıkarmakla aşamayacağımıza dikkat çeken Kilit, “Modern çağı veya interneti, sosyal medyayı suçlayarak aşamayız. Mükemmellik insanlığın en başından beri ütopyasıdır ve öyle de kalacaktır. Zaten ütopyada gerçekte ulaşılamayacağı bilinen hedeftir. Bu yüzden tanrısaldır ve insan için geçerli değildir.” dedi. Çocukların gelişim evresinde temel alınması gerekenin rol modeller olduğunun altını çizen Kilit, “Çocukların üst benlikleri öncelikle temelde anne, babalarının öğretileriyle ardından öğretmenler ve diğer rol modellerle gelişir. Sonrasında kendi beğenileri ve toplumun kurallarını bir araya getirecek, içsel ve dışsal olarak kendisi için en ideali bulacak, sosyal, akademik ve cinsel kimliklerini dengeli ve objektif bir şekilde oluşturacaklar.” diye konuştu.
Çocuk kendini kabullenebileceği bir hale getirilmeli
En ideali bulmanın birinci yolunun çocuğun kâfi özgüvenli olacak formda desteklenerek yetiştirilmesi olduğunu lisana getiren Çocuk ve Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Neriman Kilit, “Çocuğun özgüveni ne gereksiz şişirilmeli ne de gereksiz söndürülmeli. İlk andan itibaren insanın içsel ve dışsal olarak artı ve eksileriyle, daha yetenekli ve daha az yetenekli olduğu alanlarla, dış görünüşün farklılıkları ve bu görünüş farklılıklarının güzelliği öğretilmeli ve çocuklar bu doğrultuda yönlendirilmeli.” diye konuştu. (Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
