Aşı reddinin Amerika’da başladığını söyleyen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Fahri Ovalı Medimagazin’e yaptığı açıklamada, ABD’de bir doktorun aşılarda civa olduğunu münasebet göstererek çocuklarda otizme neden olduğunu tez eden bir yayın yaptığını ve bu yayın sonrası ailelerde aşıya karşı kuşku uyandığını tabir etti.
Daha sonra yapılan araştırmalarda bu yayının düzmece olduğunun ortaya konulduğunu belirten Ovalı, yayının geri çekildiğini ve yayını yapan tabibin de intihar ettiğini hatırlattı.
On yıl öncesinde aşı reddinin Türkiye’de çok az olduğunu lisana getiren Uzman, gelinen noktada binlerce ailenin aşıyı reddettiğini ve aşı reddinin giderek arttığını tabir ederek şunları söyledi:
“Herhangi bilimsel bir delil olmamasına karşın birtakım münasebetlerle aşı reddi artıyor. Sıhhat Bakanlığının da Anayasanın verdiği hakla toplumun ve çocuğun sıhhatini temin etme misyonu var. Bu vazife kapsamında aşı uygulaması devam ediyor. Anayasa Mahkemesi bir dava sonucunda aşı reddinde bir karar verdi. Kararda aşıyı reddeden ailenin haklı olduğu söylendi. Kararın ayrıntısına baktığımızda; Anayasa Mahkemesi zarurî aşıların gerekli olup olmadığına ait bir tartışma içine girmiyor.
“AİLE İSTEK VERMEZSE AŞI YAPILAMIYOR”
Aile istek vermezse aşı yapılamıyor. Bunun tek istisnası; şayet yasal olarak beden dokunulmazlığına dokunulabilecek bir durum kelam konusu ise o vakit kanunun verdiği yetkiye dayanarak o teşebbüsü yapabiliyorsunuz. Anayasa Mahkemesi ‘Zorunlu aşıların devletin zorla yaptırabileceğine dair bir kanun yoktur’ kararı verdi. Genel Hıfzıssıhha Kanununda çiçek ve kuduz aşıları ile ilgili hususlar var. Bu aşıların yapılması gereken durumlarda devlet zorla bu aşıları yapabileceğine dair husus var. Anayasa Mahkemesi başka aşılar ile ilgili bu türlü bir unsur olmadığına hükmetti. Hasebiyle ‘kanun olmadığı vakit kişi de istemiyorsa, kişi haklıdır, devletin bir yaptırım gücü yoktur’ sonucuna varıldı.”
Anayasa Mahkemesi’nin aşı kararının tartışmalara yol açtığını kaydeden Prof. Ovalı Sıhhat Bakanlığının mecburî aşı takviminin kanunlaştırılması ile meselelerin çözüleceğini belirtti. Sıhhat Bakanlığı’nın aşı takviminin her yıl güncellendiğini hatırlatan Prof. Dr. Ovalı, zarurî aşı uygulamasının Sıhhat Bakanlığı genelgeleri ile yürütüldüğünü belirterek “Sağlık Bakanlığı’nın her sene düzenleyeceği aşı takvimi” ibareli bir kanunla sorunun çözülebileceğini tabir etti.
Ovalı, aşı reddi meselesini aşmanın en pratik tahlilinin Sıhhat Bakanlığının teşebbüsü ile Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden bir kanunun çıkarılması olduğunu lisana getirdi.
“YURT DIŞINDA ÇOCUĞUN İSTEK YETKİSİ OLDUĞU DURUMLAR VAR“
Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına nazaran 18 yaşını bitirmeyenlerin çocuk statüsünde olduğunu hatırlatan Çocuk Hekimi, çocukların istek ehliyetlerinin kabul edilmediğini lisana getirerek bu yetkinin ekseriyetle çocukların ailelerine verdiğini belirtti. Yurt dışında birtakım farklılıkların olduğunu kaydeden Uzman, 12-15 yaş ortası ve 15-18 yaş ortası çocukların birtakım hususlarda yeteri kadar bilgilendirildikten sonra istek vermesi istikametinde uygulamalar olduğunu söyledi. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkelerinin kimilerinde bu uygulamanın olduğunu tabir eden Prof. Dr. Ovalı Türkiye’de bu uygulamanın olmadığını söyledi.
Acil servislerde ise istisna olduğunu kaydeden, acil durumlarda hastanın veya kişinin üstün faydası kelam konusu ise istek beklenmeksizin tabiplerin müdahale etme bahtı olduğunu belirten ve varsayılan istek kavramı içinde acil müdahalelerin yapılabildiğini söyleyen Prof. Ovalı, çocuklar için de misal bir durumun kelam konusu olduğunu söz ederek şunları kaydetti:
“Kanuna nazaran çocukların velayeti hem anne hem babaya ilişkin. Lakin çoklukla çocuklar yüksek olasılıkla annesi ile geliyor. Biz tedaviyi verdiğimiz vakit baba olmadığı durumlarda; babanın isteğini sorgulamıyoruz. Orada tekrar babanın razı geleceğini ve annenin de bunu kabullendiğini varsayarak tedavilerimizi yapıyoruz. Lakin kimi durumlarda aileler farklı nedenlerden ötürü tedaviyi reddedebiliyor. Aşı reddinin dışında bilhassa acil servislerde sıra beklemek istemeyebiliyorlar, tedaviyi kabul etmeyebiliyorlar, hastanede yatış verdiğimizde bunu kabul etmeye biliyorlar. Bu çeşit durumlarda tedavi ret formu doldurtuyoruz. Ancak bu durumlarda hastanın yeteri kadar aydınlatılması gerekiyor. Bilhassa tedaviyi reddeden bireylere aydınlatmayı yapmadan direkt hastayı göndermek epeyce riskli. Bu halde olan çok olaylarımız var. Aydınlatma yapıp, hastanın kesinlikle imzasını alınması lazım. Aydınlatılmış onamların mahkemelerde ispat manasında işe yarayabiliyor. Lakin hastalar onam formunu okumadıklarını, anlamadıklarını söz edebiliyorlar. Orada hakimin takdirine kalıyor durum. Bilhassa tedaviyi reddeden, hastaneden gitmek isteyen çocuklarda kesinlikle ayrıntılı bir formda açıklanması, tedaviyi reddettiği vakit başına neler gelebilir vs. bunların detaylı bir formda hastaya yahut hasta sahibine anlatılması, ondan sonra gönderilmesi gerekiyor.”
Kanunların çocukların bilhassa 15 yaşından sonra görüşünün alınması gerektiğini söylediğini belirten Uzman, çocuğun görüşünün en son karar olmadığını fakat çocuğun görüşünü de göz önüne alan hususların olduğunu vurguladı.
