Kandaki şeker düzeyinin (mg/dL olarak) çok yüksek olması diyabet ya da halk ortasında bilinen ismi ile şeker hastalığına işaret eder.
Diyabette Tip 1 ve Tip 2 ve ‘gebelik diyabeti’ olarak üç ana kol bulunur. 21’inci yüzyılın en sinsi hastalıklarından biri olarak kabul edilen diyabet tekrar de tedavisi olan, hayat formu değiştirilerek kolaylıkla denetim altına alınan bir hastalıktır.
Diyabet belirtileri ve tedavisi…
Böbrek sorunları, inme, felç riski, kalp hastalığı, beğenilen görme sorunları, diş hastalığı, hudut hasarı ve ayak şişme üzere meselelere yol açan diyabet dünyada her yıl milyonlarca insanı etkiliyor. Türkiye’de son 10 yılda büyük artış suratı ile genç yaştakiler dahil toplumun her bölümünü etkiliyor.
Diyabet belirtileri ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik…
DİYABET NEDİR?
Diyabet, temelde pankreasın artık kâfi ölçü insülin üretemediği yahut bedenin ürettiği insülini yeterli kullanamadığında ortaya çıkan kronik bir hastalıktır.
İnsülin hormonu, bedende pankreas tarafından üretilen, yenilen besinlerden gelen glikozun kan akışından bedendeki hücrelere güç üretmek için geçişine müsaade veren ve temelde bir anahtar üzere davranan hormondur. Tüm karbonhidratlı yiyecekler kandaki glikoza bölünür. İnsülin, glukozun hücrelere girmesine yardımcı olur.
İnsülin üretememek yahut tesirli biçimde kullanmamak, kanda yükselmiş glikoz düzeylerine (hiperglisemi olarak bilinir) yol açar. Uzun vadede yüksek glikoz düzeyleri bedende hasara ve başta böbrekler olmak üzere çeşitli organ ve dokularda yetersizliklere ve problemlere yol açar.
DİYABET TÜRLERİ
Tip 1 diyabet: Her yaşta beşerde görülebilir hatta en çocuk yaşta gelişebilir çoklukla de en sık okul çocuklarında ve ergenlerde görülür. Tip 1 diyabette beden çok az insülin üretir yahut üretemez, bu da kan şekeri düzeyini denetim altında tutmak için badire yaratır, kişi günlük insülin gereksinimini ünsilin iğnesi (enjeksiyon) ile karşılama gereksinimi duyar.
Tip 2 diyabet: Genelde yetişkinlerde çok daha yaygındır ve tüm diyabet hadiselerinin yaklaşık % 90’dan fazlasını oluşturur. Tip 2 diyabette, beden ürettiği insülini gerektiği üzere kullanmaz. Tip 2 diyabetin tedavisi ilaç almadan mümkündür. Bunun için evvel hayat stilini değiştirmek, fizikî aktiviteyi artırmak ve sağlıklı beslenme de dahil olmak üzere genel alışkanlıkları değiştirmek gerekir. Buna ilaveten tip 2 diyabet sorunu yaşayanların çoğuna kandaki glikoz düzeylerini denetim altında tutmak için ilaçlar verilir ya da daha ileri etapta insülin iğneleri kullandırılır.
Gebelik diyabeti: Kadınlarda hamilelik sırasında ani yüksek kan şekeri içeren ve hem anne hem de çocukta komplikasyonlarla bağlantılı olan bir diyabet tipidir. Ekseriyetle hamilelikten sonra geçer, lakin kadın bu devirde yüksek şekerden etkilenir ve çocuğu da ileriki ömrünün bir periyodunda tip 2 diyabetin yüksek gelişme riski altındadır.
ŞEKER HASTALIĞI-DİYABET BELİRTİLERİ
Tip 1 diyabette çoklukla semptomlar çok benzeridir ve hayatı tehdit edici olabilir. Bu nedenle tip 1 diyabet çoklukla hayli süratli bir biçimde teşhis edilir. Tip 2 diyabette ise birçok insanın hiçbir semptomu yoktur; öbür bulgular yaş ilermesinin bir kesimi olarak görüldüğü için fark edilmeyebilir. Mesala gözü bozulan biri bunu diyabete yormaz…
Bu nedenle de, belirtiler birinci fark edildiğinde diyabetin komplikasyonları esasen mevcut olabilir.
En yaygın diyabet belirtileri:
– Gece uyurken susamak. Gece yarısı kalkıp su içme isteği. Genel olarak her zamankinden daha fazla susamak
– Uyku sırası dahil daha çok idrara çıkmak. Uyanıp tuvalete gitme gereksinimi duymak.
- – Bazen açıklanamayan ani kilo kaybı (tip 1 diyabete özgü)
- – Ruh halinde vakit zaman dengesizlikler
– Devir periyot baş ağrısı
– Bacaklarda ve elllerde ya da ayak uçlarında ağrı ve karıncalanma
– Gün içinde kendini miskin, yorgun ve uyuşuk ve hımbıl hissetmek
– Daima açlık hissi, hatta vakit zaman açlıktan titreme atakları
– Güzelleşmeyen yaralar ve bedende kabanmayan yaralar
– Vakit zaman kaşıntı, cilt enfeksiyonları
– Beğenilen görme kaybı, bulanık görmeDİYABET TEDAVİSİ
Öncelikle kişinin kan şekeri seviyesini tertipli olarak izleme, insülin enjeksiyonu ve oral ilaçlar tedavide rol oynayabilir. Sağlıklı beslenme, kilo denetimi ve nizamlı aktivite ve spora başlamak da diyabetin tedavisindeki en değerli faktörlerdir.
Genel diyabet tedavisi
Diyabet idaresinin değerli bir kesimi; genel sıhhatiniz kadar, sağlıklı bir beslenme ve antrenman planı ile kilonuzu korumaktır:
Sağlıklı beslenme: Tanınan algıların tersine, spesifik bir diyabet diyeti yoktur. Diyetinizi daha fazla meyve, zerzevat, yağsız protein ve kepekli tahıllara (besin ve lif bakımından yüksek, yağ ve kalorinin düşük olduğu) ve doymuş yağları, rafine karbonhidratları ve tatlıları azaltmaya odaklanmanız gerekir.
Ancak ne ve ne kadar yemeniz gerektiğini anlamak sıkıntı olabilir. Bir diyetisyen, sıhhat durumunuza, beslenme tercihlerinize ve hayat stilinize uygun bir beslenme planı oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Fiziksel aktivite: Herkesin nizamlı idman yapması gerekir ve diyabet hastaları bu bir istisna değildir. Antrenman, şekeri güç olarak kullanıldığı hücrelere taşıyarak kan şekeri düzeyinizi düşürür. Antrenman tıpkı vakitte insüline duyarlılığınızı artırır, bu da bedeninizin hücrelerinize şeker taşımak için daha az insüline gereksinim duyduğu manasına gelir.
Yapacağınız idmanlar için hekiminize danışın. Akabinde, yürüyüş, yüzme yahut bisiklete binmek üzere hoşunuza giden aktiviteleri seçin. En değerlisi de fizikî aktiviteyi günlük yaşantınızın bir kesimi haline getirmektir.
Haftada 3-4 sefer en az 30 dakika yahut daha fazla antrenman yapmayı hedefleyin. Antrenman ortaları günde üç kere 10 dakika kadar olabilir. Uzun müddet antrenman yapmadıysanız, yavaş yavaş başlayın.
