Bilim dünyasının yıllardır üzerinde çalıştığı, insan bedeninin sırlarla dolu, en gizemli organı beyin. Beyin, vefat oranlarında kalp ve kanserden sonra üçüncü, kalıcı hasar bırakmada ise birinci sırada yer alıyor. Son yıllarda teknoloji ve tıp dünyasında yaşanan süratli gelişmeler beyin ameliyatlarında vefat riski yüzde 25-30’lardan yüzde 2’lere indirdi. Beyin cerrahisinde son gelişmeler ise dünyaca ünlü beyin cerrahlarının iştirakiyle Acıbadem Maslak Hastanesi’nde bu yıl birincisi düzenlenen ‘Boğaziçi Memleketler arası Nörobilim Sempozyumu’nda konuşuldu.
Sempozyumun konuk konuşmacıları ortasında, beyin cerrahisinin ‘duayeni’ olarak kabul edilen ve 5 bin 500’den fazla gerçekleştirdiği beyin anevrizma ameliyatıyla bir rekoru da elinde bulunduran Prof. Dr. Robert F. Spetzler de yer aldı. Sempozyumda; sıkıntı beyin lezyonlarının tedavisinde hipotermi (ısı kaybı) ve hastanın kalbinin durdurulmasıyla gerçekleştirilen beyin ameliyatı tekniğinin de öncüsü kabul edilen Prof. Spetzler’in yanı sıra, ABD’nin önde gelen beyin ve hudut cerrahi uzmanlarından Yashar Kalani’nin ortalarında bulunduğu yaklaşık 120 bilim insanı son gelişmeleri tartıştı.
RİSK ORANLARI YÜZDE 2’LERE KADAR DÜŞTÜ
Bugün sona erecek tepenin başkanlığını üstlenen Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. İlhan Elmacı, “Beyin ve damar hastalıkları konusunda dünyanın değerli isimleri Türkiye’de. Tüm bu bilgi birikimini ortak havuzda eriterek yenileştirmek ve hastalarımıza daha düzgün hizmet sunmak ismine tartışıyoruz. Yapmış olduğumuz tedavilere bağlı olarak bugün itibariyle beyin ve damar hastalıklarında risk oranları yüzde 1 ila 2’lere düştü. Beyin cerrahisi son 20 yılda önemli gelişmeler kat etti. Teknolojideki her gelişme beyin cerrahisine yansıdı. Tıbbın branşları ortasında en süratli gelişme kaydeden ana kısımlardan bir tanesi beyin cerrahisi” diye konuştu.
6 RİSK FAKTÖRÜNE DİKKAT
Beyin tümörünü önlemek için alınması gereken tedbirleri sıralayan Doktor İlhan Elmacı, risk faktörlerine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Özellikle bedeninde 6 faktörü barındıran bireyler risk altında. Bunlar içerisinde yüksek tansiyon, kolesterol, şekeri olanlar, sigara kullananlar, gerilim altındaki şahıslar ve fazla kilolular yer alıyor. Bu risk faktörlerini yanlışsız halde denetim altına alabilirsek damar hastalıkları bakımından ömürle ilgili sıkıntıyla karşı karşıya olma ihtimalimizi azaltmış oluruz. Çevremizde artan elektromanyetik alan riski artırıyor. Elektromanyetik alan beyinde bilhassa beynin kan beyin bariyeri dediğimiz zarın ritmini bozuyor. Beyin içerisine geçmemesine gereken birtakım toksinler çarçabuk beyin içerisine geçiyor. Bu da hem damar hastalıkları hem de tümör oluşumuyla risk oluşturduğu konusunda bilgimiz giderek artıyor.”
“ZARARLARI 20 YIL SONRA ORTAYA ÇIKACAK”
Vücudun bilhassa geceleri elektromanyetik alandan uzak durması gerektiğini söz eden Beyin ve Hudut Cerrahı, “Özellikle geceleri telefon, tablet ve bilgisayarları bedenimizden uzak tutmalıyız. Cep telefonu kullanırken kesinlikle kablolu sistem kulaklık tercih etmeliyiz. Bunları yalnızca muhtaçlığımız olduğunda kullanmalıyız. Çocuklar artık elektromanyetik alanlarla iç içeler. Bunun sonuçları 10-20 yıl sonra göreceğiz. O denli öngörüyorum ki uzun vadede sigara paketlerinde olduğu üzere ‘elektromanyetik alanlardan çocukları uzak tutun’ ihtarları verilmeye başlanacak” dedi.
BU BELİRTİLERİ GÖZ ARKASI ETMEYİN
Beyin hastalıklarının belirtilerine de dikkat çeken Uzman, “Baş ağrısı, bulantı, kusma, her zamankinden farklı bir ağrının devamlılık arz etmesi değerli. Geçmiş bir kolay nöbet, bedenin bir tarafında görülen uyuşma damar hastalıklarının habercisi olabilir. O bakımdan bunların olduğu durumlarda kesinlikle bir nörolojik muayene, bir nörolog ya da beyin cerrahına başvurmak kıymetli olacaktır” diye konuştu.
ABD’Lİ PROF. DR. ROBERT SPETZLER’DEN UYARI
Türkiye’deki beyin cerrahlarının kalitesi ve muvaffakiyetini vurgulayarak konuşmasına başlayan ABD’li Prof. Dr. Robert Spetzler, “Çok hoş bir toplantı. Türkiye’deki beyin cerrahlarının kalitesi muhakkak oluyor. Beyin cerrahisindeki son gelişmelere baktığımızda ilaçların yanı sıra cerrahinin gelişmesiyle birlikte bilhassa robotik cerrahi ile alakalı gelişmeler nedeniyle tedavide çok yol kat edildi. Özellikle radyolojik görüntüleme prosedürlerindeki gelişmelerden ötürü tümörleri daha erken tanıyıp tedavi edebiliyoruz. Bu tümörden sakat kalma ya da ölme oranlarını önemli oranda azalttı. Beyin hastalıklarını önlemek ismine ikazım ise, bilhassa sigara içiminin azalması olacaktır. Sigara içmemek ve bilhassa ömür stiline antrenmanı eklemek beyin tümörü riskini azaltacaktır” tabirlerini kullandı.
BEYİN DAMAR YUMAKLARI GAMMA KNIFE İLE TEDAVİ EDİLEBİLİYOR
Sempozyumda; Gamma Knife usulü ile ilgili tecrübelerini paylaşan Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Koray Özduman, AVM olarak tanımladıkları beyinde oluşan damar yumaklarının tedavisinde 3 kıymetli yolun olduğunu belirterek kelamlarına şöyle devam etti:
“Beyindeki damar yumakları: cerrahi, gamma knife ve damar içine yapılan endevasküler formüllerle tedavi edilebiliyor. Lakin öncelikle hastalığın ve hastanın özelliğine nazaran hangi metodun kullanılacağına karar veriliyor. Uygun hastalar seçildiğinde tedavide çok aktif sonuçlar alabiliyoruz. AVM’lerde Gamma knife vazgeçilmez tedavi formüllerinden biri. Öyle ki uygun hastalar seçilip Gamma Knife uygulandığında, tedavinin 3. yılının sonunda büsbütün güzelleştiğini görebiliyoruz.”
NÖROMONİTÖRİZASYON AMELİYATTA İNANCI SAĞLIYOR
Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Elif Ilgaz Aydınlar ise beyin cerrahisinde son yıllarda kullanılan nöromonitörizasyon yolunun kıymeti hakkında şu bilgileri verdi:
“Biz nörologlar olarak ameliyathaneye iniyoruz. Ameliyat mühletince sağlam beyin dokusunun korunması için cerrahi rehberlik ediyoruz. Amacımız, beyin cerrahı tümörü yahut sorunu giderirken sağlıklı dokuyu korumak. Biz ameliyathaneye küçük bir laboratuvar kuruyoruz. Hastanın beyin işlevlerini müdafaaya çalışıyoruz. Nöromonitörizasyon hizmeti olmadan önce daha kör çalışılıyordu. Biz onları ameliyat esnasında tanımlıyoruz. ‘Burada uzak durun, şu kadar aralık yaklaştınız’ biçiminde ikazlarımız oluyor. Nöromonitörizasyon sayesinde cerrahın hareket alanı artıyor, hastanın hayat kalitesi korunuyor. Bedenine bağladığımız elektrodlarla beyin ve omurilik işlevlerini müdafaaya çalışıyoruz, ameliyatını daha inançta yapıyoruz.”
