Dünyada en sık görülen dördüncü nörolojik hastalık olan ve halk ortasında sara olarak bilinen epilepsi toplumun yüzde birini etkiliyor. Epilepsi en kolay haliyle, beyin hücrelerinde süreksiz olağandışı elektriksel aktiviteye bağlı olarak ortaya çıkan kısa vadeli bir işlev bozukluğu olarak tanımlanıyor. Epilepside bedendeki kasılmalar ve şuur kaybıyla şekillenen nöbetlerin yanı sıra 40’tan fazla nöbet tipi bulunuyor. Acıbadem Bakırköy Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, günümüzde epilepsi tedavisinden epeyce başarılı sonuçlar elde edildiğine dikkat çekerek, “Tedavide maksadımız nöbetlerin denetimini sağlamak. Elimizde birçok nöbet önleyici ilaç mevcut. Uygun ilaçlar seçildiğinde ve kâfi dozda alındığında her beş hastadan dördünde nöbetler durabiliyor. Çoklu ilaç kullanımlarına karşın nöbetleri önlenemeyen hastalarda da epileptik nöbetin kaynağı saptanabilirse epilepsi cerrahisi dediğimiz, olağandışı elektriksel aktivitenin kaynağı olan bölgenin çıkarılması süreci yapılabiliyor” diyor. Fakat epilepsi hakkında toplumda yanlışsız sanılan kimi yanılgılı bilgiler hastaların hayat kalitelerinin düşmesine, gereksiz korkuya kapılmalarına ve nöbetler sırasında yapılan kusurlu müdahaleler nedeniyle tablonun daha da kötüleşmesine yol açabiliyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, toplumda yanlışsız sanılan 10 yanılgılı bilgiyi anlattı; değerli teklifler ve ikazlarda bulundu!
Epilepsi hastaları gebe kalamaz. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Toplumdaki yaygın inanışın bilakis, epilepsi hastaları evlenebiliyor, hekim denetiminde alınan uygun ilaçlarla gebe kalabiliyor ve çocuk sahibi olabiliyor.
Epilepsi hastaları çalışamaz. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, epilepsi hastalarının birçoğunda nöbetlerin ilaç tedavisiyle denetim altına alınabildiğini belirterek, “Etkili tedaviler sayesinde epilepsi hastaları meslek sahibi olabiliyor, sorumluluk alabiliyor ve çalışabiliyorlar.” diyor.
Epilepsi hastası çocuklarda öğrenme zahmeti olur. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Epilepsi hastası çocukların birçok yaşıtları üzere yüksekokul ve üniversiteye kadar okuyabiliyorlar. Çocukların yalnızca küçük bir kısmında hafif seviyede öğrenme zahmeti gelişebiliyor.
Kafeinli içecekler epilepsi nöbetini arttırır. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Sanılanın tersine, makul ölçüde kafein tüketimi nöbet sıklığını etkilemiyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, nöbet sıklığını en çok arttıran etkenin uykusuzluk olduğuna işaret ederek, “Bu nedenle epilepsi hastalarının nizamlı uyku uyumaları elzemdir” diyor.
Nöbet kesinlikle bedende kasılmalarla seyreder. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Epilepsi nöbeti denildiğinde aklımıza birinci olarak ‘ağızdan gelen köpükler ve sert kasılmalar’ geliyor. Ancak sanılanın bilakis her epilepsi nöbeti ‘hastanın şuurunu kaybetmesi, bedeninin kasılması ve titremesi, ağızdan köpük gelmesi’ formunda gelişmiyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, “Epilepsi nöbetinin belirtileri, sorunun beynin hangi bölgesinde başladığı ve ne süratle yayıldığıyla ilintili oluyor” diyerek, şöyle devam ediyor: “Ataklar halinde gelen, kişinin kısa periyodik ortamdan koptuğu ya da bazen büsbütün farkında olduğu ve bedenin bir yarımında uyuşma, ritmik sıçramalar, kısa periyodik baş dönmesi atakları, ani duraksama ile ağızda şapırdatma biçiminde otomatik hareketler üzere birçok farklı nöbet belirtisi olabiliyor. Bazen yalnızca mideden üst yanlışsız çıkan bir his gelişirken, bazen tekrar yalnızca gözlerin kırpılması yahut dalma halinde de oluşabiliyor.”
Epilepsi nöbeti geçiren hastanın dişleri açılmalı. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, yaygın inanışın bilakis epilepsi nöbeti geçiren hastanın dişlerinin açılmaması gerektiği ihtarında bulunarak, “Rahat nefes alması için mümkünse hastanın ağzı ve teneffüs yolu açık tutulmaya çalışılmalı. Fakat kapalı olan dişleri açmak için zorlamak dişlerin kırılması ve çene ekleminde sorunlar üzere kıymetli problemlere yol açabiliyor. Nöbet sırasında hasta yana yanlışsız yatırılarak nöbetin geçmesinin beklenmesi gerekiyor” diyor.
Epilepsi nöbeti geçiren şahsa soğan koklatılmalı. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Epilepsi nöbeti sırasında hastayı ayıltır kanısıyla koklatılan soğan ve kolonya üzere rastgele bir hususun nöbeti durdurduğuna dair bir data mevcut değil. Nöroloji Uzmanı Dr. Aslı Şentürk, “Bu çeşit uygulamaların yararı olmuyor. Üstelik alkol üzere irritan hususlara hassasiyeti olan şahıslarda teneffüs yolunu kapatarak hastanın nefes almasını da önleyebiliyor.” diye konuşuyor.
Ağzına sert bir cisim yerleştirilmeli. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Nöbet sırasında hastanın lisanını ısırmasını önlemek hedefiyle ağzına sert bir cisim yerleştirmekten kaçınmak gerekiyor. Sert cisimler hastanın boğazını tıkayarak nefes almasını engelleyebiliyor yahut dişlerini kırabiliyor. Ayrıyeten tüm ağzı kapatacak biçimde bir cisim yerleştirmek kusmuğun akciğerlere kaçmasına, bunun sonucunda hastanın boğulmasına neden olabiliyor.
Nöbet sırasında kol ve bacaklar tutulmalı. YANLIŞ!
DOĞRUSU: Nöbet sırasında kol ve bacakları tutarak hareketleri önlemeye çalışmak da son derece yanlışlı bir davranış. Çünkü bu çeşit yanılgılı uygulamalar kol ve bacaklarda kırığa yahut çıkığa yol açabiliyor.
Nöbet sırasında su içirilmeli. YANLIŞ
DOĞRUSU: Solunum yolunu tıkayabileceği için nöbet sırasında hastaya asla su ve yiyecek verilmemesi gerekiyor.
