Türkiye’de hayati değere sahip ilaçlardaki durum, ekonomik kriz ve döviz kurundaki dalgalanmalar ile birlikte daha çok hissedilmeye başlandı. Bu da halkın sıhhati ilaç monopollerinin insafına terk edilemez dedirtti.
İlaç Şirketleri Türkiye Pazarından Çekilmeye Başlandı
Fiyatlandırma ve geri ödeme siyasetleri nedeniyle ‘kar paylarının düştüğünü’ öne süren ilaç şirketleri kritik ilaçları Türkiye pazarından çekmeye başladı. İlaç/Euro kuru Temmuz ayında yapılan düzenleme ile yüzde 30,5 oranında arttırılarak 10,7 liradan 14 liraya çıkarılmıştı. Yapılan kur düzenlemesi ile hastaların ilaç fiyat farkları ve ödedikleri katkı hisseleri artarken, İlaç Fiyat Kararnamesi’ndeki düzenlemeyle birlikte eczacıların mağduriyeti de artmıştı. Son devirde yükselen döviz kuru nedeniyle kur düzenlemesindeki artışları yetersiz bulan ilaç şirketleri muhakkak kalem ilaçları çekmeye başladı. Öte yandan muadil ilaçların birçoklarının hammaddesinin ithal oluşu, bu ilaçların piyasada bulunmasını zorlaştırırken, kelam konusu ilaçlara erişimin güçleşmesi fiyatlarının da artmasına yol açmaktadır.
ilaç fiyatları artıyorHayati Kıymete Sahip 81 Kalem İlaç Sıhhat Bakanlığı Depolarında Bulunmuyor
Son olarak basına yansıdığı kadarıyla, ilaca dirençli epilepsi hastalığı olarak bilinen Dravet sendromlu çocukların kullandığı ilaçlar son birkaç aydır piyasada bulunamazken, bulunan ilaçlardan ise yüksek oranda fark fiyatı istendiği anlaşılmaktadır. Tüm Eczacı Patronlar Sendikası’nın yakın vakitte yaptığı saha çalışmasına nazaran ortalarında Parkinson, diyabet, astım üzere kronik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan ilaçların, antibiyotikler, ağrı kesici ve ateş düşürücülerin bulunduğu 81 kalem ilacın Sıhhat Bakanlığı depolarında bulunmadığı tespit edilmiştir. Böbrek, kalp, karaciğer nakli üzere ameliyatlar sonrasında akut organ reddini önlemek için ve kanser tedavisinde kullanılan hayati ilaçların tedarikinde ve temininde yaşanan sıkıntılar, hastaların hem hayatını hem de ekonomik durumunu olumsuz etkilemektedir. Halkın sıhhati hiçbir şartta ilaç monopollerinin insafına terkedilmemelidir. İlaç fiyatlarının inhisarlar tarafından belirlendiği şartlarda halkın sıhhati da pazar stratejilerine kurban edilmektedir, bu durum kabul edilemez. Önceliği daha çok kar etmek olan ilaç şirketlerinin maliyet hesapları nedeniyle yurttaşlar sıhhate giderek daha fazla para harcarken, buna karşın birden fazla yaşamsal ilaca da erişememektedir.
Sağlık Harcamalarında Türkiye Dünyada İkinci Sırada !
İlaçta yaşanan kur krizi ve KDV’nin tesiriyle birlikte yurttaşların cepten sıhhate harcama fiyatı artış göstermektedir. Yüksek enflasyon ve düşük fiyatlar nedeniyle geçim sorunu yaşayan yurttaşların sıhhate yaptığı cepten ödemeler bütçelerini daha çok sarsmaktadır. OECD’nin yaptığı araştırmaya nazaran, üye ülkeler ortasında ailesini geçindirmekte en çok zorlanan ebeveynler Türkiye’de yaşamaktadır. Araştırmaya nazaran ailelerin yüzde 70’inden fazlası temel muhtaçlıklarını karşılayamamaktan kaygılı iken Türkiye, yüzde 47’lik OECD ortalamasının çok üzerinde yer almaktadır. TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi (Haziran 2023) araştırmasına nazaran ise ana harcama kümelerine nazaran yıllık değişim oranları incelendiğinde sıhhat harcamaları yüzde 65.69’a çıkarak, ikinci sırada yer almaktadır. İlaç siyasetini piyasa şartlarına teslim etmek halk sıhhatini ve toplumun refah seviyesini olumsuz etkilemektedir.
Ne Yapmalı:
*Gelişmiş ülkelerdeki geri ödeme sistemindeki ilaç siyasetinde olduğu üzere yaşamsal eserlerin vergileri sıfır yahut bir olarak uygulanmalıdır.
*İlaçta dışa bağımlılığa son vermek üzere, ulusal ilaç üretimi için gerekli kamu yatırımları yapılmalıdır.
*Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından 2022 yılında yine açılacağı duyurulan, eski ismiyle “Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü”, yeni ismiyle “Hıfzıssıhha-Türkiye Aşı ve Biyoteknolojik Ürün Araştırma ve Üretim Merkezi” bir an evvel kamu faydası ismine faaliyete geçmelidir.
