Şok Dalga Tedavisi Nedir?
Şok dalga tedavisi(ESWT); jeneratörden oluşturulan ağır ve basınçlı ses dalgalarının bir
prob vasıtası ile vücudun hedeflenen bölgesine yönlendirilmesi ile yapılan bir tedavi
metodudur. Bu yol birinci defa böbrek ve idrar yolları taşlarının kırılması amacıyla
tasarlanmış(ESWL) ve hala muvaffakiyet ile uygulanmaktadır. Tıpkı halde tasarlanmış ve
yoğunluğu azaltılmış veya ayarlanabilen aygıtın öteki amaçlarla kullanımı devreye girmiş,
günümüzde birçok amaç için kullanılmaktadır.
Li-ESWT güzelleştirici etkilerini yeni damar oluşumunu uyaran konu ölçüsünü (VEGF) dramatik
biçimde artırarak yapmaktadır. Bunlara örnek olarak, düşük yoğunluklu ekstrakorporeal şok
dalga tedavisi (Li-ESWT) lokal inflamasyonu destekleyebilir, yeni damar oluşumunu teşvik
edebilir, kök hücreleri ve kan damarı oluşumunu sağlayan hücreleri toplayabilir, hücresel
çoğalmayı ve hücre yenilenmesini uyarabilir, ve oksidatif tansiyonu bloke edebilir, böylece kan
sirkülasyonunu güzelleştirebilir ve doku tamirini yani tamiratını sağlayabilir.
Stres Tip İdrar Kaçırmada Şok Dalga Tedavisi
Stres tipi idrar kaçırma(stres inkontinans); fizikî efor, efor, öksürme veya hapşırma
sırasında istemsiz idrar kaçırmalara denilmektedir. Erişkin bayanların yaklaşık %50’sinde
görülen bir durumdur, bayan efor sarf ederken, hapşırır veyahut öksürürken, kahkaha atarken ve
ağır birşey kaldırırken idrar kaçırır. Bu da toplumsal etkileşimi ve fizikî aktiviteyi olumsuz
tarafta etkilemekte, cinsel alakadan kaçınma, bozma ve kötüleşme üzere ömür kalitesinin
(QoL) bozulması üzere kıymetli sıkıntılara neden olabilecek bir durumdur. Ayrıyeten duygusal ve
zihinsel sıhhati olumsuz istikamette etkilemektedir. Tansiyon üriner inkontinans, birincil olarak pelvik
tabanın nizamın bozulması, ve idrarı kontrol eden iç kapağın (iç sfinkter) zayıflamasından
kaynaklanmakta, ikinci olarak idrar kanalı ve/veya mesane boynunun çok oynaklığı ve
gevşekliğine (hipermobilitesi) bağlı olduğu düşünülmektedir. Tansiyon üriner inkontinans
tedavisinde; hayat biçimi değişiklikleri, pelvik taban kas idmanı ve ilaç tedavileri yanında;
cerrahi teşebbüsler uygulanmaktadır. Hiçbir yol %100 analiz sunmamaktadır. Bu nedenle,
olağan pelvik taban gücünü ve iç idrar kapağın(iç sfinkter) fonksiyonunu eski haline
getirebilecek yeni tedavilere çabucak muhtaçlık duyulmaktadır.
Tansiyon tipi idrar kaçıran bayanlarda, 8 hafta, haftada bir sefer, düşük yoğunluklu şok dalga
tedavisi(Li-eswt, 0.25 mJ/mm2, 3000 atım, 3/sn atım frekans) idrar kanalı boyunca
uygulandığında İdrar kaçağını değerli ölçüde azaltmakla kalmayıp tıpkı vakitte çok aktif
mesanenin acil işeme muhtaçlığı belirtisini de hafifletmekte ve ömür kalitesini değerli ölçüde
güzelleştirmektedir. Şok dalga tedavisi, tansiyon tip idrar kaçırma meselesini , pelvik taban
fonksiyonunu eski haline döndürülmesi ve ardından idrar reflexinde sorumlu kısmını harekete
geçirerek mesanenin şuurlu kontrolünü sağlayarak etkisini gösterdiği bulunmuştur. Yapılan
sürecin kayda kıymet bir yan etkisi yoktur, hamilelik dışında her durumda yapılabilir. Sonuç
olarak, düşük yoğunluktaki şok dalga tedavisi (Li-ESWT), özellikle bayanlarda tansiyon tipi idrar
kaçırmada yeni, invaziv-girişimsel olmayan ve etkili bir tedavi metodu , idrar kaçıran
bayanlarda bir umut ışığı olarak görülebilmektedir. Bu yol, ispattan yoksun olmasına
rağmen, tansiyon tipi idrar kaçırma tedavisinde klasik tedavilerle birlikte veyahut klasik tedaviye
alternatif olarak kullanılabilir. Bu tedavinin uygulanması hekim ve hasta ile bir ortada karar
verebileceği bir opsiyon ve seçenek olarak görülmelidir. Düşük yoğunluktaki şok dalga
tedavisi kök hücre tedavisi ile birlikte yapıldığında etkisi daha fazla olabilir.
Tansiyon tipi idrar kaçırmada, şok dalga tedavisi ile kök hücre tedavisinin birlikte
uygulanması elde edilecek sonuca olumlu istikamette etki edeceği beklenebilir.
Aşırı Aktif Mesanede, Sıkışma Tipi İdrar Kaçırmada Şok Dalga Tedavisi
Aşırı faal mesane, sıkışma tipi idrar kaçırma:, tekrar genel hayat kalitesini (QoL) ciddi
halde azaltabilen yaygın bir durumdur. Sıkışma tipi idrar kaçırma ani-acil idrara çıkma
ihtiyacı ile birlikte tuvalete yetişememe veyahut idrarı geciktirememe durumudur ve idrar bu
esnada kaçar. Erişkin insanların yaklaşık % 16-17’sini ilgilendiren bir durumdur, yaşlanma ile
bu durum artmaktadır. Çok aktif mesanenin fizyolojik temelinde mesane kasının(detrusor)
çok aktivitesinden kaynaklanmaktadır. Mesanenin istemsiz çok aktivitesine oksijen azlığı
(hipoksi), oksidatif tansiyon ve kan akımının azalmasının rol oynadığını bilinmektedir.
Mesaneye botulinum toksini enjeksiyonu ve posterior tibial sinir
stimülasyonu (PTNS) veyahut sakral nöromodülasyon (SNM) ile girişimsel-invaziv tedaviler
devreye girmektedir. Bu tedavilerden de %100 sonuç alınmamaktadır. Bu nedenle alternatif
bir tedavi, özellikle tıbbi olmayan ve rahatsız edici yan etkileri olmayan daha az invaziv-
girişimsel bir tedavi bulmak, Çok aktif mesane hastaları için son derece pahalıdır.
Çok faal mesaneye bağlı idrar kaçırmalarda(sıkışma tipi idrar kaçırmalarda; düşük
yoğunluklu şok dalga tedavisi ilginç bir şekilde iyi sonuçlar alınabilir. Ancak bu iyileştirici
etkisinin altında yatan moleküler mekanizma hala belirsizdir. Ancak şok dalga
uygulamasının oksidatif stresi , planlı hücre ölümünü (apoptozis) nispeten engellediği ve
doku tamiratını desteklediği bilinmektedir. Li-ESWT bu etkilerini vasküler endotelyal büyüme
faktörünü (VEGF) dramatik halde artırarak yapmaktadır. Bunlara örnek olarak, düşük
yoğunluklu ekstrakorporeal şok dalga tedavisi (LiESWT), yeni damar oluşumunu teşvik
etmekte, kök hücreleri ve kan damarı oluşumunu sağlayan hücreleri toplamakta, hücresel
çoğalmayı ve hücre yenilenmesini uyarmakta, ve oksidatif tansiyonu bloke etmektedir. Böylece
kan deveranını güzelleştirebilir ve doku tamirini yani tamiratını sağlayabilir. Sonuç olarak,
mesane kan dolanımını ve mesane sonlarını (innervasyonunu) artırmaktadır. Buna bağlı
mesane kasında hücre yenilenmesini (rejenerasyonunu) harekete geçirmekte, mesane ve
idrar kanalının kas kasılma fonksiyonunu güzelleştirmekte, ve sonuçta idrarı tutma yeteneğini
desteklemektedir.
Aşırı aktif mesanesi olan hastalarda düşük yoğunluktaki şok dalga uygulaması ile; (0.10-
0.25 mJ/mm2, 3000 atım, haftada bir, 4-8 hafta) işeme sıklığı azalmakta, işeme başına idrar
hacmi artmakta ve işedikten sonra kalan idrar ölçüsü azalabilir.
Çok aktif mesanesi ve idrar kaçırması olan bayanlarda cinsel fonksiyonu bozukluluğu bilinen bir gerçektir.Cinsel istekte azalma ve cinsel uyarılma kaybı görülmektedir.
Şok dalga tedavisi ile birlikte östrojen kullanımı sırf çok aktif mesane ve idrar kaçırma semptomlarını güzelleştirebilir, tıpkı vakitte cinsel
ömrü fonksiyonlarını ve kalitesini de arttırabilir. Bu nedenle şok dalga uygulaması,
özellikle menopoz sonrası bayanlarda östrojen kullanımı ile birlikte bayan cinsel işlev
bozukluğunun tedavisinde bedelli bir rol oynayabilir. Sonuç olarak tansiyon tipi idrar kaçırma ve
çok faal mesanesi olan sıkışma tipi idrar kaçırması olan bayanlarda düşük yoğunluktaki şok
dalga tedavisi, yeni, kolay uygulanabilir, tekrarlanabilir, ağrısız, bilinen bir yan etkisi olmayan
ve noninvaziv-girişimsel olmayan bir tedavi yolu olarak kabul edilebilir.
Düşük yoğunluktaki şok dalga uygulaması(Li-eswt), kesin kanıttan yoksun olmasına rağmen,
bayanlarda tansiyon tip ve çok aktif mesaneye bağlı idrar kaçırmalarda klasik tedavilerle birlikte
veya klasik tedaviye alternatif olarak kullanılabilir. Bu tedavinin uygulanması hekim ve hasta
ile bir ortada karar verebileceği bir opsiyon ve seçenek olarak görülmelidir. Düşük
yoğunluktaki şok dalga tedavisi kök hücre tedavisi ile birlikte yapıldığında etkisi daha fazla
olabilir. Şok dalga tedavisi ile kök hücre tedavisinin birlikte uygulanması
elde edilecek sonuca olumlu istikamette etki edeceği beklenebilir.
