Kalp ritim bozukluklarının moleküler, hücresel ve genetik nedenlerinin araştırıldığı çalışmada Dr. Günseli Çubukçuoğlu Deniz‘in yanı sıra Ankara Üniversitesi (AÜ) Biyoteknoloji Enstitüsü Genombilim Sorumlusu Prof. Dr. Hilal Özdağ, AÜ Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rüçhan Akar ve Doç. Dr. Serkan Durdu yer aldı.
Araştırmanın yürütücüsü olan AÜ Kök Hücre Enstitüsünden Dr. Günseli Çubukçuoğlu Deniz, atriyal fibrilasyonun, kalp kapak yetmezliğine eşlik eden ve epey önemli sonuçlara yol açan ritim bozukluğu olduğunu söyledi.
Atriyal fibrilasyonun toplumda görülme sıklığının giderek artacağının öngörüldüğünü belirten Deniz, “Nüfusu 300 milyonun üzerinde olan ABD’de 2020 yılına kadar yaklaşık 3 milyon kişinin, 2050 yılına kadar ise 5,6 milyon kişinin atriyal fibrilasyon denilen ritim bozukluğuna yakalanacağı iddia edilmektedir. Bu ritim bozukluğuna bağlı olarak, bilhassa inmeyi de içeren tromboembolik olaylar, konjestif kalp yetersizliği gelişebilmektedir. Atriyal fibrilasyon, artan iş gücü kaybı, kalıcı sakatlıklar ve vefatla sonuçlanabilmektedir.” diye konuştu.
Gerek ilaç gerekse cerrahi tekniklerin hastaların yaklaşık yüzde 40’ının tedavisinde başarısız olduğu bilgisini veren Dr. Deniz, bu başarısızlığın önemli nedenleri ortasında moleküler ve hücresel düzeneklerin tam aydınlatılamamasının da bulunduğunu söz etti.
“SONUÇLAR HASTALIĞIN TEDAVİSİNDE YENİ UFUKLAR AÇABİLECEK”
Hastalık gelişiminde tesirli olduğu düşünülen moleküler ve hücresel sistemlerin tanımlanarak yeni tedavi sistemlerinin geliştirilebilmesi maksadıyla bir bilimsel araştırmaya imza attıklarını anlatan Deniz, şu bilgileri paylaştı:
“TÜBİTAK Sıhhat Bilimleri Araştırma Grubu’nca desteklenen bu çalışmaya Fransa ve Hollanda’daki merkezlerde ortak sürdürülen araştırmalar da eklendi. Bu çalışmalarda atriyal fibrilasyonun genetik ve moleküler patofizyolojik temelleri araştırıldı, hastalığa neden olabilecek hücresel ve moleküler düzenekler üzerine yoğunlaşıldı.
Araştırma ile birtakım genlerin ve moleküler yolakların bu ritim bozukluğuyla ilgisi olduğu ortaya kondu. Hasta dokularında, hücre kültürü modellerinde moleküler biyoloji ve genetik yolları kullanarak genler araştırabilecek. Böylelikle hastalıkların neden ve nasıl oluştuğu aydınlatılabilecek. Kompleks bir hastalık olan atriyal fibrilasyonda da tedavi muvaffakiyetini artırabilmek hedefiyle genom uzunluğu transkriptom tahlili gerçekleştirildi. Bu sayede sonuçları açısından ölümcül olabilecek bu hastalığın tedavisinde yeni tedavi umutları gündeme geldi. Tespit edilebilecek amaç gen ve sinyaller üzerinden hastalığın önlenmesine, gelişimine yahut tedavisine müdahale edilebilecek sistemler geliştirilebilecek. Ayrıca bu hastalık ve hastalıkla bağlantılı tıbbi problemler nedeniyle ortaya çıkan sıhhat bakım masraflarında de azalma sağlanabilecek.”
Araştırmanın büyük bir evresinin tamamlandığını lisana getiren Deniz, “Yaklaşık 10 yıldır süren çalışmanın sonuçlarını yeni aldık. Araştırmanın kimi basamakları, Hollandalı bilim insanları ile ortak platformda hayvan modellerinde test edildi. Elde edilen sonuçlar, memleketler arası arenada son derece itibarlı olan Circulation isimli mecmuada yayımlandı.” diye konuştu.
Deniz, çalışmanın insan dokuları üzerinde yürütülmesinin büyük önem taşıdığını vurgulayarak, “Böyle bir çalışma dünyada bir birinci ve elde edilen sonuçlar hastalığın tedavisinde yeni ufuklar açabilecek. Genetik açıdan düzenlenmiş kök/progenitör hücrelerin kalp ritim bozukluğu tedavisinde kullanılması üzerine araştırmalarımız sürüyor. Moleküler biyolojik prosedürlerle amaçlandırılmış kök ve progenitör hücrelerle ritim bozukluğunun tedavi edilebilmesi üzerinde önümüzdeki süreçte epey değerli gelişmeler olacaktır.” sözlerini kullandı.
“ÇALIŞMA, DÜNYADA BİR İLK”
Araştırma grubunda yer alan AÜ Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serkan Durdu da atriyal fibrilasyonun, iş gücü kaybına yol açmasının yanında vefat riski de yüksek bir hastalık olduğunun altını çizerek, “Bu çalışma dünyadaki birinci çalışma olma niteliğinde ve çalışmanın sonuçlarıyla hastalığın tedavisinde kıymetli ilerlemeler kaydedilebilecektir.” dedi.
Doç. Dr. Durdu, moleküler çalışmaların AÜ Biyoteknoloji Enstitüsü ve Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsünde yapıldığını belirterek, operasyonların AÜ Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniğinde gerçekleştirildiğini söyledi.
