Ege Üniversitesi Hoş Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Kısmı öğrencisi 20 yaşındaki Munise Şendal, ileri devir böbrek hastası olmasına karşın, “Ev Hemodiyalizi” tekniği ile hayallerini gerçekleştirdi. Şendal, eğitim-öğretimini aksatmadan çizimlerine hayat vermeye devam ediyor.
Organ yetersizliği ya da böbrek nakline mahzur durumlar nedeniyle, dünyadaki ileri periyot böbrek yetmezliği olan dört milyona yakın hastanın üçte ikisi hemodiyaliz tedavisi sayesinde hayata tutunuyor. Ülkemizde de 85 bin civarındaki hastanın, 60 binden fazlası hemodiyaliz tedavisi görüyor. Hastalara hastaneye gitmeden meskenlerinde diyaliz yapabilme imkânı sunan konut hemodiyalizi tedavisi, Türkiye’de birinci olarak Ege Üniversitesi’nin öncülüğünde İzmir’de hayata geçirildi. Ege Üniversitesi Hoş Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Kısmı öğrencisi 20 yaşındaki Munise Şendal, bu kapsamda hemodiyaliz tedavisini konutunda geceleri kendisi uyguluyor.
“Ege Üniversitesi Hem Sağlığımı Hem De Mesleğimi Veriyor ”
Ege Üniversitesinin hayatındaki tüm pürüzleri kaldırdığını söyleyen Munise Şendal, “Ülkemizde ev hemodiyalizi tedavisinin ilk tohumlarının atıldığı yer olan Ege Üniversitesinde eğitimimi tamamlayıp bu tedaviye başladım. Kendi evimde, kendi yatağımda haftada 3 kez geceleri 7-8 saat hemodiyaliz oluyorum. Bu sayede okuluma ve arkadaşlarıma kavuştum. Hayatımdaki tüm engeller kalktı. Bana bu şansı tanıyan uzman hekimlerimize çok teşekkür ediyorum. Ege Üniversitesini seviyorum; bana sağlığımı verdi şimdi de mesleğimi verecek” dedi.
Munise’nin annesi Emine Şendal ise, “Kızımın hastalığı mühletince teşhis ve tedavisi için birçok yere başvurduk. Çok kuvvetli ve yorucu süreçler geçirdik. Sonunda Ege Üniversitesi hastanesine müracaat yaptığımızda, böbreğinden modül alınarak bu hastalık çabucak teşhis edildi. Ne yazık ki geçen mühlet içinde hastalığın epeyce ilerlediği, böbreklerde önemli kalıcı hasar yaptığı ortaya çıktı. Yeniden de birçok ilaç tedavisi yapıldı, fakat sonuç vermedi. Diyaliz tedavisi gerektiği, şayet bu tedavi meskende, 8 saat olarak yapılırsa sıhhatinin çok daha güzel olacağı söylendi. Okuluna gidebilmesine imkân da sağladığı için biz de kabul ettik. Bu istikametiyle Ege Üniversitesine çok müteşekkirim. Bilhassa hastanede kaldığımız mühlet zarfında, bağışıklık baskılayıcı tedaviler verildiği için özel odada kaldık. Kan bedelleri düşüyordu; Ege Üniversitesi daima bültenler ve bildiriler yayınlayarak kan gereksinimimizi giderdi. Ege, bizim yalnızca üniversitemiz değil yani Munise’nin eğitim aldığı bir yer değil, Ege bizim sıhhatimizi veren, bize ikinci hayat bahşeden yer oldu. Bu sebeple Ege Üniversitesinin yeri bizde çok başka. Ege Üniversitesi Hastanesi tabiplerine, hemşirelerine, tüm çalışanlarına çok teşekkür ediyorum” formunda konuştu.
Türkiye’de Bin 400 Hasta Meskende Hemodiyaliz Hizmetinden Faydalanıyor
EÜ Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Ercan Ok, “Dünyada, 60 yıldır, bilhassa gelişmiş ülkelerde uygulanan mesken hemodiyalizi ülkemizde birinci olarak Ege Üniversitesi öncülüğünde başlatıldı. Verdiğimiz tedavi hizmeti başarılı bir formda devam ediyor. Bu tedavi hizmeti 2010 yılından itibaren Sıhhat Bakanlığı ve Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun ortak eforlarıyla, son yıllarda ülkemizde de giderek artan bir halde hastalarımıza sunuluyor. Türkiye’deki birinci dört mesken hemodiyalizi hastası 18 yıldır diyaliz tedavilerini İzmir’de konutlarında sürdürüyor. Şu anda Türkiye’de bin 400’e yakın hasta meskende hemodiyaliz hizmetinden faydalanıyor. Türkiye şu anda meskende hemodiyaliz tedavisi sunulan hasta sayısı açısından ABD ve İngiltere’nin akabinde dünyada 3’üncü ülke durumunda” diye konuştu. Prof. Dr. Ok, “EÜTF Hastanesi, yapılan yatırımlarla hizmet kalitesini her geçen gün daha çok artırıyor. Üniversitemizin yeni tedavi yaklaşımlarına desteği nedeniyle başta Sayın Rektörümüz Prof. Dr. Necdet Budak olmak üzere hastane ve fakülte üst yönetimine teşekkür ediyoruz” diye konuştu.
Ev Hemodiyalizi Hastalarının Yüzde 48’i Etkin Çalışabiliyor
Evde hemodiyaliz yapılabilmesi için hastaya yahut meskendeki bir hasta yakınına eğitim verilebildiği üzere, konutta hemşire tarafından da uygulanabildiğini söyleyen Prof. Dr. Ok, “ Hastamıza tedavi için eve çıkmadan önce kullanacağı cihaz ve diyaliz işlemi ile ilgili 2-2,5 ay süreyle üniversitemiz hastanesinde ‘Ev Diyalizi Eğitimi’ odasında eğitim verildi. Eve bir diyaliz makinesi ve küçük bir su arıtma sistemi kurularak tüm güvenlik ve hijyen önlemleri alınıp, gerekli malzemeler rutin bir şekilde hastanın evine götürülüyor” dedi. Prof. Dr. Ok, “ Yaptığımız detaylı tahlillerde konutta gece hemodiyalizi ile vefat riskinde yüzde 35 azalma olduğu belirlendi. Mesken hemodiyalizi uygulamasıyla hastaların hastaneye yatışlarında da yüzde 32 azalma oldu. Hastaların ilaç kullanma gereksinimlerinde önemli azalmalar olduğu görüldü. Bu hizmet, sigorta kurumlarına ve bu sayede de ülke iktisadına değerli katkı sağlıyor. İlaç kullanımı ve hastaneye yatışlardaki azalma nedeniyle Toplumsal Güvenlik Kurumu açısından manalı bir tasarruf oluşturuyor. Ayrıyeten, Türkiye’deki mesken hemodiyalizi hastalarının yüzde 48’i faal olarak çalışıyor, bu durum hem aileye hem de ülke iktisadına katkı sağlıyor. Hemodiyaliz tedavisinin hastalara kendi meskenlerinde sunulması hizmeti hastane ortamında olduğu üzere büsbütün fiyatsız veriliyor. Tüm harcamalar Toplumsal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanıyor” dedi.
Haftada 3 Gün Merkeze Gidilerek Yalnızca 4 Saat Tedavi Alınabiliyor
Hemodiyaliz hastalarının yüzde 90’ının haftada üç gün, bir merkeze giderek dört saat mühletince diyaliz tedavisi aldıklarını tabir eden Prof. Dr. Ercan Ok, “Böbreklerimizin haftada yedi gün 24 saat çalıştıklarını düşünürsek, benzeri halde bedenden ziyanlı atık hususları uzaklaştırma işini gerçekleştiren hemodiyaliz tedavisinin haftada yalnızca 12 saat olması doğal olarak bu tedavinin tesirini sınırlamaktadır. Bu nedenle hayat müddeti ve kalitesi istek edilenden düşüktür; bedendeki çabucak bütün sistemler ve organlarda aksaklıklar kelam hususudur. Zihinsel işlevlerden üreme işlevlerine dek çabucak tüm organ ve sistemlerde meseleler ortaya çıkıyor. Keza, haftada üç defa daima bir merkeze gitmek zorunda kalmak da hastaların hayat kalitesini bozmaktadır. Haftalık diyaliz mühleti çok kısa olduğu için süratli bir değişim olmakta, bu da tedavi sırasında tansiyon düşmesi ve kramplara neden olmakta, daha da değerlisi, hastalarda tedavi sonrası ortalama 6 ile 8 saat süren önemli bir halsizlik, bitkinlik olmaktadır” diye konuştu.
Evde Hemodiyalizin Yararları Saymakla Bitmiyor
Evde gece hemodiyalizinin sağladığı yararlar hakkında konuşan Prof. Dr. Ercan Ok, “Hastalar haftada üç kere diyaliz merkezine gidip gelme zorunluluğundan kurtulurlar. Diyaliz seansı sonrasında görülen halsizlik büsbütün ortadan kalkar. Diyaliz seansı sırasında tansiyon düşmesi, kramp sıklığı çok azalır. Kanda üre, kreatinin, fosfor, potasyum üzere unsurların seviyeleri olağana yaklaşır. Tansiyon yüksekliği ilaca muhtaçlık kalmadan düzelir. Kanda fosfor seviyesi olağana döndüğü için, fosfor düşürücü ilaç kullanımı azalır; bu azalma oranı ülkemizde yüzde 90 olarak bulunmuştur. Hastalarımızda D vitamini muhtaçlığı yüzde 17 oranında, bir öbür kemik hastalığı ilacında ise yüzde 74 azalma olmuştur. Kansızlık düzelir, kan ilaçlarına gereksinim azalır; ülkemizde kan iğnesi kullanım gereksiniminde yüzde 34 azalma saptanmıştır. Bedensel güç artar, hareket-egzersiz kapasitesi yükselir, hastalar bedensel efor gerektiren işlerde çalışabilirler, rahatlıkla spor yapabilirler. Katı diyet kısıtlamaları azalır, diyet özgürleşir. Zihinsel işlevlerden üreme işlevlerine dek düzelmeler olur. Pek çok hasta konut hemodiyalizi sayesinde eğitimlerini tamamlayabilmiştir. Konutta gece hemodiyalizi sayesinde ülkemizde 20’yi aşkın bayan hasta çocuk sahibi olmuşlardır. Uyku kalitesi artar, uyku bozuklukları azalır. Haftada 3 sefer gece uykuda sekiz saat diyaliz olduklarında sıhhat durumları güzel ve gündüzleri boş olduğu için hastalar çalışabilir ya da okula gidebilirler; ülkemizdeki mesken hemodiyalizi hastalarının yarısı faal olarak çalışmaktadır. Dünyada yapılan çalışmalar, merkezde hemodiyalize kıyasla, konutta hemodiyaliz tedavisinin ülkeye maliyetinin yüzde 42 daha az olduğunu göstermektedir” dedi. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
