Uzmanlar, hava kalitesinin artırılmasıyla birçok teneffüs hastalıklarının önlenebileceğini belirterek, sıhhatsiz havanın ana kaynağını tütün dumanı, iç ve dış ortam hava kirliliği, havada bulunan mikroplar, ziyanlı tozlar, duman ve alerjenlerin meydana getirdiğini vurguluyor.
Türk Toraks Derneği Lideri Prof. Dr. Hasan Bayram, 25 Eylül Dünya Akciğer Günü öncesinde yaptığı açıklamada, teneffüs sistemi hastalıklarının tüm dünyada sıklıkla göz gerisi edilen fakat değerli oranda sıhhat yüküne yol açan bir sorun olduğunu söyledi.
“Türkiye’de solunum sistemi hastalıklarına bağlı hastane yatışları, bütün hastane yatışlarının yüzde 13’ü, teneffüs sistemi hastalıklarına bağlı vefatlar ise tüm mevt nedenlerinin yüzde 11’inden sorumlu.” diyen Bayram, bu hastalıklar ortasında yer alan Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), verem, akciğer kanseri, astım ve zatürrenin önemli ölümlere ve hastalık yüküne yol açtığını tabir etti.
BİRÇOK HASTA KOAH OLDUĞUNU BİLMİYOR
Doktor Hasan Bayram, KOAH’ın dünyada üçüncü vefat nedeni olduğunu vurgulayarak, “Türkiye’de yaklaşık 5 milyon KOAH hastası olup, bunlardan lakin 500 bini kendisinde KOAH olduğunu bilmektedir” dedi.
AKCİĞER KANSERİ BİRİNCİ SIRADA
Veremin ise tüm dünyada en ölümcül bulaşıcı hastalık olduğu, her yıl 1,8 milyon kişinin verem nedeniyle öldüğü ve yılda 10 milyon kişinin de vereme yakalandığı bilgisini veren Bayram, akciğer kanserinin de en ölümcül kanserler ortasında yer aldığını söyledi. Bayram, dünyada yılda 1,6 milyon kişinin bu hastalıktan hayatını kaybettiğine işaret ederek “Akciğer kanseri ülkemizde tüm yaş kümeleri içerisinde en sık görülen kanser tipi olarak erkeklerde birinci, kadınlarda ise beşinci sırada yer almaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Zatürrenin ise uzun yıllardır sık rastlanan hastalıkların başında geldiğinin altını çizen Bayram, bu hastalığın çocuklarda ve ileri yaşlarda en değerli mevt nedenleri ortasında bulunduğunu söyledi.
“7 MİLYON KİŞİ TÜTÜN KULLANIMINA BAĞLI ÖMRÜNÜ YİTİRİYOR”
Prof. Dr. Bayram, 2018 Küresel Astım Raporu’na nazaran dünyada 334 milyon astımlı hasta bulunduğuna dikkati çekerek, “Tedavi imkanlarına karşın hala astıma bağlı ölümlerin bilhassa düşük gelirli toplumlarda sorun olduğu bildirilmektedir. Türkiye’de de yaklaşık her 12-13 erişkinden ve 7-8 çocuktan biri astım hastası olup ülkemizde de tüm dünyada olduğu üzere sıklığı giderek artmaktadır.” dedi.
Sağlıksız hava solunmasının dünya genelinde kıymetli bir sorun olduğuna değinen Bayram, şunları kaydetti:
“Yaklaşık 2 milyar insan, dış ve iç ortamda kirli ve ziyanlı havayı solumakta, 1 milyar insan tütün dumanına maruz kalmaktadır. Dünyada her yıl 7 milyon kişi hayatını tütün kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle yitirmektedir. Bu ölümlerin yaklaşık 700 bininin direkt tütün eseri kullanmadığı halde, tütün eserleri ve sigara dumanına pasif maruziyet nedeniyle geliştiği bilinmektedir.
Mevcut bilgiler tüm dünyada tütün sanayisinin yeni eserleri olan elektronik sigara ve ısıtılmış tütün eseri satışlarının bilhassa gençler ortasında bariz ölçüde arttığını göstermektedir. Yakın gelecekte e-sigara satışlarının klasik sigara satışlarını geride bırakabileceği öngörülmektedir.”
“HAVA KİRLİLİĞİ NEDENİYLE VEFATLAR TRAFİK KAZASI VEFATLARINDAN FAZLA”
Türk Toraks Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Berna Dursun da hava kirliliğinin ölümcül bir sorun olduğuna işaret ederek “DSÖ datalarına nazaran dünyada yılda yaklaşık 8 milyon kişi dış ve iç ortam hava kirliliği nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Türkiye’de hava kirliliği nedeniyle vefatlar, trafik kazası nedeni ile ölümlerden yaklaşık 2 kat fazladır.” diye konuştu.
Kömüre ve fosil yakıtlara dayalı termik santraller ve kâfi tedbir almayan endüstriyel tesislerin yanında, her geçen gün ağırlaşan trafiğe bağlı hava kirliliğinin de artttığını vurgulayan Dursun, kelamlarına şöyle devam etti:
“Kirli havayı temizlemede son derece değerli olan ormanlarımız ve yeşil bitki örtümüz endüstriyel faaliyetler ve yangınlar nedeniyle tahrip olmaktadır. 100 milyondan fazla kişiyi etkileyen uykuda teneffüs durması hastalığı (uyku apnesi) giderek daha çok görülmektedir. Dünyada erkeklerde yüzde 3-8, bayanlarda yüzde 2-4 oranında görülmektedir. Mesleksel akciğer hastalıkları dünyada 50 milyondan fazla kişiyi etkilemekte ve ne yazık ki çalışanlar ülkemizde de akciğerleri olumsuz etkileyen toz, duman üzere işyeri ortamındaki olumsuz kurallara maruz kalmaya devam etmektedir. Havanın kalitesinin artırılmasıyla birçok teneffüs hastalıkları önlenebilir. Sıhhatsiz havanın ana kaynağını tütün dumanı, iç ve dış ortam hava kirliliği, havada bulunan mikroplar, ziyanlı tozlar, duman ve alerjenler oluşturmaktadır.”
“HAMİLELİKTE SİGARA İÇMEMEK ÇOCUKLARDA ASTIM SIKLIĞINI AZALTABİLİR”
Doktor Berna Dursun, esirgeyici önlemlerle akciğer hastalıklarının önlenebileceğine değinerek, şunları kaydetti:
“Örneğin, bireylerin sigaraya başlamamasını sağlamak ve sigara içenlerin bırakmalarını teşvik etmek KOAH’ı önlemede en tesirli prosedürdür. Sigarayı bıraktırmak suretiyle astımlılar daha düzgün tedavi edilebilir ve teneffüs işlevlerindeki düşüş azaltılabilir. Hamilelik periyodunda sigara içmemek ve doğumdan sonra da pasif sigara dumanı maruziyetinden kaçınmak, çocuklarda astım sıklığını ve şiddetini azaltabilir.
Akciğer kanseri tütün denetimi ile büyük ölçüde önlenir. Radon ve asbest üzere akciğer kanserinin çevresel nedenleri izlenebilir ve azaltılabilir. İş yerlerinde solunan havanın ziyanlı unsurlar açısından sistemli denetimi, mesleksel akciğer hastalığı gelişimini önleyebilir. Aşılama çok kıymetli olup, pek çok çocukluk çağındaki teneffüs hastalıklarının ortadan kaldırılmasını sağlar. Bu nedenle çocukluk periyodundaki aşılar kesinlikle yapılmalıdır. Erken teşhis ve tedavi verem hastalığı için kritik değere sahiptir, hastalık erken tanınır ve uygun formda tedavi edilirse birden fazla verem hastası büsbütün düzgünleşir.”
