Türk Toraks Derneği Tütün Denetim Müşavere Heyeti Üyesi Prof. Dr. Elif Dağlı, tütün denetimi maddelerinin uygulama rehberlerinde eksiklikler, düz paket mevzuatının ilgili yönetmelikle paralellik göstermemesi ve yeni yönetmeliklere Türkiye’de yasal olmayan ısıtılmış tütün eserini tanımlayan ibarelerin eklenmesinin tütün denetimini güçleştirdiğini belirtti.
Dağlı, tütün denetimi alanındaki mevcut kanun ve yönetmeliklerin tam olarak uygulanması halinde tütün tüketiminin azalacağının bilindiğini aktararak, Türkiye’de tüketim artışına neden olan etkenleri şu halde sıraladı:
“Nargile sunulan işletmelerin birçoklarının ruhsatlandırılmamış olması, kapalı alandan oluşan nargile işletmelerin ruhsat alabilmiş olması, ‘tobacco shop’ ve gibisi isimler altında yasa dışı tütün ve nikotin eseri satan dükkanlar ve zincirlerinin denetlenmesinde aksaklıklar, ikram işletmelerinin kapalı alanlarında tütün eseri kullanılmasının engellenmesi ve denetlenmesindeki aksaklıklar, kapalı alan yasaklarını denetleyecek grupların sayıca ve eğitim olarak yetersiz olması, denetleme etkinliklerinin finansal olarak desteklenmesinde aksaklıklar, ‘yeşil dedektör’ uygulamasında yaşanan teknik meseleler, tütün eseri satış noktalarındaki reklam, fiyat etiketi ve görünebilirlik konusu kontrollerindeki aksaklıklar, vilayet tütün denetim şura toplantılarının süreklilik arz etmemesi, tütün eserleri bağımlılığının tedavisinin geri ödemesinin olmaması, kampanyalarla ilaç dağıtımının yapılmasının faal sonuç yaratamıyor olması ve tütün denetimi konusunda kamu kurumları ortasında uyumu sağlayacak yapının sürdürülmesinde zahmetler.”
Tütün Denetimi Çerçeve Maddesi’nin gereğinin bütünüyle yerine getirilmemesi ve tütün sanayisinin çeşitli platformlarda ödül almasının da tüketimi artırdığına işaret eden Dağlı, “Tütün denetimi maddelerinin uygulama rehberlerinde eksiklikler, düz paket mevzuatının ilgili yönetmelikle paralellik göstermiyor oluşu, yeni yönetmeliklere Türkiye’de yasal olmayan ısıtılmış tütün eserini tanımlayan ibarelerin (yanma süreci ile tüketilen ve tüttürme yoluyla içilen gibi) eklenmesi tütün denetimini güçleştirmektedir” değerlendirmesinde bulundu.
“TÜTÜN TÜKETİMİ 2012’DEN SONRA ARTIŞA GEÇTİ”
Doç. Dr. Osman Elbek de 2016 Global Yetişkin Tütün Araştırması’nın (KYTA) birinci sonuçlarının, 2008’i takiben 2012’de görülen tütün kullanım oranlarındaki azalış eğiliminin durduğuna ve hatta 2012’den sonra bir artışın yaşandığına işaret ettiğini aktardı.
Elbek, araştırmanın açıklanan birinci bulgularına nazaran, 2012’den sonraki 4 yılda Türkiye’de tütün kullanım oranının erkek ve bayanlarda artığını kaydetti.
“TÜTÜN DENETİMİNDEKİ KAZANIMLARI KAYBETMEMELİYİZ”
Uzm. Dr. Filiz Çağla Uyanusta Küçük ise daha tesirli bir tütün denetimi uğraşı için “arz azaltıcı yöntemler”, “ürün çeşitliliğinde azaltmanın sağlanması”, “katkı hususlarının mentol dahil olacak halde yasaklanması”, “ürün pazarlama ağının sanayiden bağımsız oluşturulması” ve “tütün sanayisine negatif teşvikler uygulanması”nın temel amaç olması gerektiğinin altını çizdi.
Türk Toraks Derneği Lideri Prof. Dr. Hasan Bayram da, Tütün Denetim Çerçeve Mukavelesi’ni imzalamış ve maddeleştirmiş olan Türkiye’de, tütün denetimi alanında kazanımların kaybedilmemesi ismine mevcut yasaya sahip çıkılıp, yasanın kararlılıkla yürütülmesi gerektiğini vurguladı.
