Ankara Tabip Odası, 6 Şubat zelzelesi konusunda bir açıklama yayınladı. Zelzelenin üzerinden bir yıl geçmesine karşın pek kişinin yakınlarına ulaşamadığını, bir çok şahıstan de haber alınamadığı bildirildi.
İşte O Açıklamam
6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde; 20 Şubat 2023 tarihinde ise Hatay Yayladağ’da meydana gelen sarsıntılarda resmi sayılara nazaran 50 binden fazla yurttaşımız hayatını kaybederken, 500 binden fazla bina hasar gördü. Sarsıntının etkilediği 11 vilayette; Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Malatya, Diyarbakır, Adana, Kilis ve Elazığ vilayetlerinde farklı büyüklüklerde can ve mal kayıpları gerçekleşti. Pek çok yerde irtibat, güç, üretim, lojistik altyapıları ziyan görürken, sıhhat ve eğitim üzere temel kamu hizmetleri durma noktasına geldi. Ortadan bir yıl geçmesine karşın pek çok kişi yakınlarına ulaşamadı ve birçok şahıstan hala alınamıyor. Türkiye için “6 Şubat” karanlığın ve acının yıldönümü olarak tarihe geçti. Deprem doğal bir afet olmasına karşın sonuçlarını bu kadar yıkıcı hale getiren ülkeyi şirket üzere yöneten anlayıştır. İnşaat, yapı ve kontrolden sorumlu kamu otoritelerinin rant ve menfaat uğruna yaptıkları usulsüzlükler, mevzuata karşıt süreçler, verdikleri müsaadeler, ihale kayırmacılıkları daha çok mevtle sonuçlanmıştır.
Kentsel Yıkım
1999 Marmara Sarsıntısından sonra değişmeyen rantçı zihniyet nedeniyle 6 Şubat sarsıntılarında yıkımın boyutu varsayım edilenin daha üzerindedir. Sarsıntıdan birkaç ay sonra hazırlanan resmi raporlara nazaran; 11 vilayette bulunan 5 milyon 649 bin 317 konuttan 518 bin 9’u “Acil+Ağır+Yıkık” olarak nitelendirilirken, 131 bin 577’si “Orta Hasarlı”, 1 milyon 279 bin 727’si ise “Az Hasarlı” olarak belirlendi. Sarsıntılardan sonra toplam 1 milyon 929 bin 313 konutun hasar aldığı ortaya çıktı. Zelzeleden konut manasında en çok ziyan gören vilayetler Adıyaman, Kahramanmaraş, Malatya ve Hatay oldu. Adıyaman’da konutların yüzde 68.1’inde, Kahramanmaraş’ta yüzde 57.8’inde, Malatya’da yüzde 55.6’sında, Hatay’da ise 50.8’inde hasar tespit edildi. Bölgedeki her 3 konuttan 1’i sarsıntı nedeniyle hasar aldı. TMMOB Mimarlar Odası’nın 6 Şubat 2023 Zelzeleleri Raporuna nazaran sarsıntıların tesirli olduğu Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa vilayetlerinde yurttaşların ikamet ettikleri konutların bulunduğu toplam 3 milyon 478 bin 575 binanın yüzde 51,14’ü 2001 ve sonrasında; yüzde 27,56’sı 1981-2000 yılları ortasında; yüzde 9,96’sı 1980 ve öncesinde inşa edilmiştir. Yapıların yüzde 11,33’ünün inşa edildiği tarih bilinmemektedir. Hülasa resmi bilgiler incelendiğinde zelzeleden etkilenen vilayetlerdeki yapı stokunun büyük bir kısmının sav edildiği üzere 1999 öncesi inşa edilmediği; yıkılan yahut hasar gören yapılarda 2001 ve sonrasında inşa edilen yeni yapı oranının yaklaşık yüzde 50 olduğu anlaşılmaktadır.
radan bir yıl geçmesine karşın pek çok kişi yakınlarına ulaşamadı ve birçok şahıstan hala alınamıyor. Türkiye için “6 Şubat” karanlığın ve acının yıldönümü olarak tarihe geçti.Sağlık Hizmetlerinde Meseleler ve Altyapı Yıkımı
Sağlık hizmetlerinde yaşanan sıkıntılar süreksiz tedbirlerle çözülmeye çalışılmışsa da devam etmektedir. 2022 yılı datalarına nazaran Sıhhat Bakanlığı’na bağlı hastanelerin yüzde 12,5’i, birinci basamak sıhhat tesislerinin ise yüzde 17,5’i sarsıntının ziyan verdiği bölgede bulunmaktadır. Sıhhat Bakanlığı’na bağlı hastanelerde hizmet veren toplam uzman ve pratisyen tabiplerin yüzde 16,5’i, öbür sıhhat çalışanının ise yüzde 15,5’i zelzeleden etkilenen 11 vilayette vazife yapmaktadır. Ne var ki, TTB, Ankara Tabip Odası, zelzele bölgesinde çalışma yürüten tabip odaları olarak yaptığımız incelemeler sonucunda doktorların ve sıhhat işçilerinin sıkıntılarının tahliline yönelik bir strateji geliştirilmediği, özlük haklarında iyileştirmeler sağlanmadığı görülmüştür. Tayin hakkı çıkması sonrası birtakım branşlarda eksilme yaşanmış, bu da kalan tabiplerin üzerindeki yükü ziyadesiyle artırmıştır. Başta Hatay ili olmak üzere sıhhat hizmeti veren ünitelerin fiziki koşulları düzeltilmemiş, birtakım ünitelerdeki ekipman eksikliği giderilmemiştir. Yıkılan aile sıhhati merkezlerinin üretimi için hiçbir çalışma başlatılmamıştır. Sıhhat kurumları güzergâhındakiler başta olmak üzere yolların hala yapılmamasına bağlı olarak ulaşım sorunu çözülememiştir. Yıkımların sürmesi, su kuyularının moloz döküm alanlarının yakınına açılması üzere nedenlerden dolayı içilebilir suya erişim hala sağlanamamıştır. Yıkım, moloz döküm ve ayrıştırma çalışmalarının kurallarına uygun yürütülmemesi nedeniyle kanserojen lif, asbest ve toksik tozların havaya karışma sorunu sona ermemiştir. Aşı ve izlem eksiklikleri sorunu giderilmemiştir. Gündelik ömrün olağana dönememesi, temel gereksinimlere erişimin sağlanamaması, istihdam sıkıntısının giderilememesi üzere nedenlerden dolayı ruhsal problemlerde artış olmasına rağmen ruhsal takviye çalışmaları geliştirilmemiştir. Öte yandan sarsıntıdan sonra altyapı hizmetlerinde aksaklıklar sürmektedir. Hatay’da yurttaşlar hala pak suya erişim zahmeti yaşamakta, sağlıklı ve nitelikli konutlarda barınamamaktadır. Her yağmurdan sonra yaşanan su baskınları nedeniyle çadır ve konteynır kentlerde hijyen ve paklık problemleri baş göstermektedir. Kış mevsiminin gelmesiyle birlikte pek çok çadır ve konteynır kentte kalan yurttaşlarımız ısınma sıkıntılarından mustariptir.
TTB Olağandışı Durumlarda Sıhhat Hizmeti Kolu Gözlemi
Deprem bölgesinde faal olarak çalışan TTB Olağandışı Durumlarda Sıhhat Hizmeti Kolu zelzelenin birinci yılına dair müşahedelerinde şu konuların üzerinde durmaktadır:
• Zelzeleden en fazla etkilenen Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Malatya başta olmak üzere, meskenleri yıkılan yüzbinlerce yurttaşımız süreksiz barınma yerlerinde kalmaktadırlar.
• Konteyner kentler yetersiz kalmakta ve kış şartlarında ısınma değerli bir sorun olarak öne çıkmaktadır.
• Konteynere geçenlerin kira yardımının kesilmesi riski ve buna eklenen ulaşım, toplumsal ahenk, konutundan eşyalarının çalınma riski nedeniyle hafif-orta hasarlı olan konutundan uzaklaşmama üzere dertler yüzünden, değerli bir nüfus, tercihen konutuna yakın yerlerde çadırda kalmaya devam etmektedir. Konteynerde kalanların elektrik faturaları ise barınma meselesini içinde olduğumuz kış aylarında daha da ağırlaştırmaktadır.
• Hatay başta olmak üzere, bölgede sıhhat kurumlarına topu ulaşımın yetersiz ve fiyatlı olması, halkın geçim kaynaklarını kıymetli ölçüde yitirmiş olması nedeniyle, önemli bir sorun olmayı sürdürmektedir.
• Bölgede halkın yataklı kurumlara toplu taşımayla ulaşması hala kıymetli bir meseledir.
• Hatay’da gebe bayanlar için doğum yapabilecekleri bir yataklı kuruma ulaşmak sarsıntıdan bir yıl sonra, hala değerli bir sorun olmaya devam etmektedir.
• Birinci basamakta verilmesi gereken çocuklar için bağışıklama ve hamile izlemleri, ASM’lerin bölge değil nüfus temeline nazaran faaliyet göstermesi yüzünden, kıymetli ölçüde gerilemiş vaziyettedir. Çoğalan kızamık olguları, bağışıklamada oluşan zaafla da alakalı görünmektedir.
• Tedaviye dirençli uyuz olguları bölgede ağır olarak görülmekte ve giderek bütün ülke sathına yayıldığı gözlenmektedir. Bunun değerli bir nedeni bölgeden dışarıya İstanbul, Ankara, Mersin, İzmir, Bursa üzere vilayetler başta olmak üzere 4 milyon civarında nüfus göçü yaşanmış olmasıdır.
• Bölgede engelliler için özel olarak inşa edilen yegane konteyner kent Hatay’da eğimi epey dik bir zirveye inşa edilmiştir.
• Sarsıntıdan etkilenen kaç vatandaşımızın uzuv kaybı yaşadığına dair ortada sağlıklı bir bilgi bulunmamaktadır.
“Dayanışma Yaşatır”
Depremin birinci gününden itibaren “Dayanışma Yaşatır” şiarı ile hareket eden Ankara Tabip Odası yaşanan acılara biraz merhem olabilmek hedefiyle yurttaşlarımızla ve kurumlarla birlikte dayanışma seferberliği başlatmıştır.
• 11 ili etkileyen Maraş ve Hatay sarsıntıları nedeniyle çok büyük bir yıkım yaşanırken 6 Şubat sabahı doktorlar olarak birinci yaptığımız şey, örgütlenmek ve yardım kampanyalarını organize etmekti.
• Sarsıntı bölgesinde istekli çalışmak isteyen Ankaralı doktorların tertibini sağladık.
• Acil gereksinim duyulan battaniye, uyku tulumu, hami kıyafet, giysi, ayakkabı, katalitik soba, fener, ışıldak, kuru besin materyalleri, paklık materyali, bebek bezi, bebek maması, hijyenik ped, ilkyardım seti üzere materyallerin temini için yardım kampanyası düzenledik.
• Sarsıntı bölgesinde acil sıhhat hizmetlerinin uyumu, tespit ve incelemelerde bulunmak üzere bölgeye intikal eden TTB heyetine Oda aracımız tahsis edildi.
• Gelen gereçleri idare şuramız, oda aktivistleri, tıp öğrencileri ve oda işçileri ile birlikte tasnifleyerek paketledik ve acil muhtaçlık duyulan bölgelere ulaştırdık.
• Sarsıntı bölgelerinden Ankara’ya gelen depremzedeler için bir uyum oluşturduk ve meskenlerini açan gönüllülere muhtaçlığı olan şahısları yönlendirdik. Ağır talep sonrası zelzeleden etkilenen tabipler ve aileleri çeşitli otellere yerleştirildi.
• Maraş, Malatya ve Hatay’da durma noktasına gelen sıhhat hizmetlerini canlandırmak emeliyle hastaneler ve doktorlar için gereç muhtaçlığını tespit ettik.
• Medikal ekipman ve materyal temini için tabipler ve tıp öğrencileri seferber oldu. Ankara’daki tıp fakültesi öğrencilerinin dayanışmayla temin ettikleri 40 koli tıbbi gereç, ilaçlar ve serumlar Hatay Samandağ’a yollandı.
• Çeşitli sivil toplum kuruluşları, sendikalar, meslek örgütleri, istekli yurttaşlarımız ve Çankaya Belediyesi ile yürüttüğümüz uyum sonucunda odamıza ulaşan çok sayıda ilaç, oksijen tüpü, tekerlekli sandalye, sonda üzere tıbbi ve medikal gereç gereksinim duyan kişi ve kurumlara iletildi.
• Bölgedeki sıhhat işçileri için kıyafet ve ferdî kollayıcı ekipmanlar temin edildi. Sıhhat çalışanları için hazırlanan giysi ve hijyen eserleri Malatya’ya gönderildi.
• Odamız sarsıntı bölgesine yapılacak yardım ve dayanışma için bir de bağış hesabı oluşturdu.
• Sıhhat hizmetlerinin ve dayanışma seferberliğinin daha planlı yürütülmesi emeliyle TTB Merkez Kurulu zelzeleden etkilenen bölgeleri üç büyük tabip odasıyla ilişkilendirdi. Malatya ili ve kuzey Maraş (Göksun, Afşin, Elbistan, Nurhak, Ekinözü) Ankara Tabip Odası bölgesi olarak belirlendi.
• Sarsıntı bölgelerinden Ankara’ya gelen bireylere yönelik psikososyal çalışmaların planlanması ve uygulanması emeliyle Psikososyal Dayanışma Ağı yine oluşturuldu.
• Kış şartlarında en kıymetli meselelerin başında barınma ve ısınma geliyordu.
• Sıhhat faaliyetlerinin daha kesintisiz sürmesi maksadıyla Malatya Tabip Odası’na, birinci basamak sıhhat hizmetlerinde kullanılmak üzere konteyner ulaştırıldı.
• Ayrıyeten Bolu Tabip Odasıyla birlikte sarsıntı bölgesinde uyum faaliyetlerini sağlamak üzere karavan gönderildi.
• İdare Heyetimizle Kuzey Maraş ve Malatya vilayetlerinde yerinde inceleme ve tespitlerde bulunmak üzere Göksun, Afşin, Elbistan, Nurhak ilçeleri ile Malatya merkez, Doğanşehir ilçesini ziyaret ettik.
• Oluşturduğumuz heyet, Malatya ve Maraş’a yaptıkları ziyaret sonrasında izlenimlerini içeren “18-19 Şubat Malatya ve Kuzey Maraş İnceleme Raporu”nu kamuoyu ile paylaştı.
• Kurullarımız da bu süreçte faal rol aldı. Bayan Kurulumuz, Malatya’ya giderek sıhhat hizmetleri için kıymetlendirme ve çalışmalar yaptı. Bilhassa bayan sıhhati açısından gereksinimleri tespit etti.
• Şubat’ın sonuna gelirken sarsıntı, artık yalnızca zelzelenin vurduğu vilayetleri değil, direkt göç alan vilayetleri de etkileyeme başlamıştı. İstanbul, Ankara, Mersin üzere zelzeleden kaçan yurttaşlarımızın göç ettiği vilayetlerde çeşitli kent sıhhati ve halk sıhhati problemleri görülmeye başladı.
• Odamız, Ankara Vilayet Sıhhat Müdürlüğüne resmi yazı gönderdi. Yazıda; alandan edinilen bilgilere nazaran sıhhat kuruluşlarına müracaatın yüzde 30-40 civarında artığını, müracaat artışının en çok çocuk ve yetişkin bağışıklama hizmetlerinde yaşandığını ilettik. Zelzele bölgesinden gelen hastaların bağışıklama programının aksamaması ismine Hepatit B ve Tetanoz aşıları olmak üzere aşı teminin sağlanması için gerekli adımların atılması davetini yaptık.
• Ankara’da tıp eğitimi gören öğrencilere dayanak olmak için hayata geçirdiğimiz burs fonunu sarsıntıdan etkilenen öğrencilerin de yararlanacakları halde genişlettik. Sanatçı Nazan Kesal’ın rol aldığı Yaralarım Aşktandır isimli oyununun gelirini depremzede tıp fakültesi öğrencileri için oluşturulan burs fonuna aktardık.
• Bölgede koordinasyonumuzla yürütülen birinci basamak sıhhat faaliyetlerini izlemeye devam ettik.
• Malatya’ya iki konteyner daha teslim ettik. Konteynerlerden biri binaları hasar gören ve kullanılamaz durumda olan Malatya Tabip Odası’na oda faaliyetlerini yürütmek üzere teslim edildi. Başkası de TTB Olağandışı Durumlarda sıhhat hizmeti kolunun çalışmaları için Malatya Eğitim Araştırma Hastanesi bahçesine yerleştirildi.
• Olağandışı Durumlarda Sıhhat Hizmetleri Kurulumuz zelzele bölgesinde incelemelerde bulunarak, halk sıhhati problemlerini içeren Malatya Süratli Kıymetlendirme Raporunu hazırladı. Bu mühlet zarfında idare konseyimizden ve komite üyelerimizden çok sayıda doktor depremzedelerin sıhhat hizmetine erişimde sorun yaşayıp yaşamadıklarını yerinde inceledi.
• Hatay bölgesinde sıhhat hizmetine erişimde zahmet çeken köylülere ulaşım ve sıhhat denetimi takviyesinde bulunduk.
• Adıyaman Tabip Odası tarafından yaptırılan kreşin tadilatına katkı sunduk.
• Odamız sorumlu olduğu Malatya ve Kuzey Maraş bölgesiyle ilgili demografik, ekonomik, toplumsal göstergeleri de içeren emekçi sıhhati ve iş güvenliği raporu hazırladı. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
