DSÖ tarafından “2023 Dünya Sıtma Raporu” açıklandı. Raporda, çocuklar ve gebe bayanlarda sıtmanın önlenmesine yardımcı olmak için kaydedilen ilerlemelere ve ilaçlara erişimin genişletilmesi istikametindeki adımlara karşın daha fazla insanın sıtmaya yakalandığı belirtildi.
2022’de dünya genelinde yaklaşık 249 milyon kişinin sıtma hastalığına yakalandığı aktarılan raporda, “Bu sayı, 2019’da, pandemi öncesi düzey olan 233 milyonu 16 milyon olayla aştı. Global olarak sıtmaya karşı uğraş, Covid-19’un neden olduğu aksaklıkların yanı sıra ilaç direnci, insani krizler, kaynak kısıtlamaları, iklim değişikliğinin etkileri ve hastalık yükünün yüksek olduğu ülkelerde programın uygulanmasındaki gecikmeler gibi giderek artan sayıda tehditle de karşı karşıya kaldı.” ifadeleri kullanıldı.
Raporda, sıcak hava dalgaları ve su baskını gibi aşırı hava olaylarının da bulaşmayı ve hastalık yükünü doğrudan etkileyebileceği kaydedilerek, Pakistan’da 2022’de yaşanan sel felaketinin ülkedeki sıtma vakalarının beş kat artmasına neden olduğunun altı çizildi.
“PAKİSTAN’DA 2022’DE 2,6 MİLYON SITMA VAKASI GÖRÜLDÜ”
Covid-19 salgınının sıtma hizmetlerini önemli ölçüde aksattığı vurgulanan raporda, pandemi sürecinin hem vaka hem de ölüm oranlarında artışa yol açarak hastalığa karşı mücadeleyi olumsuz etkilediği bildirildi.
Raporda, dünya genelinde 2022’de bir evvelki yıla nazaran 5 milyon ek sıtma hadisesi yaşandığına, en büyük artışların Pakistan, Etiyopya, Nijerya, Papua Yeni Gine ve Uganda’da olduğuna değinildi.
Pakistan’da 2021’de 500 bin sıtma vakasının görüldüğü ve bu rakamın 2022’de 2,6 milyona çıktığı raporda yer aldı.
En yüksek oranda sıtma olaylarının görüldüğü 11 ülkede yeni enfeksiyon ve vefat oranlarının, salgının birinci yılındaki birinci yükselişin akabinde sabitlendiği hatırlatılan raporda, bu ülkelerde 2022’de tahmini 167 milyon sıtma vakası ve 426 bin buna bağlı ölüm yaşandığı kaydedildi.
Raporda, DSÖ tarafından önerilen ilk sıtma aşısı RTS,S’nin üç Afrika ülkesinde kademeli olarak kullanıma sunulması da “başarılı” olarak değerlendirildi.
“İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TEHDİDİ SITMAYLA MÜCADELEDE GÖZ ARDI EDİLMEMELİ”
DSÖ’nün, ekimde sıtma riski taşıyan çocuklarda hastalığın önlenmesi için R21/Matrix-M adı verilen ikinci bir aşıyı önerdiği de anımsatılan raporda, “İki sıtma aşısının mevcudiyetinin arzı artırması ve Afrika genelinde geniş ölçekli dağıtımı mümkün kılması bekleniyor.” ifadeleri kullanıldı.
Raporda, “Hastalık yükünün düşük olduğu birçok ülkede sıtmanın ortadan kaldırılmasına yönelik ilerleme kaydedildi. 2022’de 34 ülke 1000’den az sıtma vakası bildirirken, 2000’de bu sayı sadece 13’tü. Sadece bu yıl, Azerbaycan, Belize ve Tacikistan DSÖ tarafından sıtmadan arınmış olarak sertifikalandırıldı.” tabirleri yer aldı.
Kaynakların artırılması, güçlendirilmiş siyasi kararlılık, bilgiye dayalı stratejiler ve yenilikçi araçlarla sıtmayla uğraşta değerli bir dönüm noktasına muhtaçlık olduğu vurgulanan raporda, eklenen iklim değişikliği tehdidinin sıtmayla çabada göz gerisi edilmemesi gerektiği belirtildi.
Raporda görüşlerine yer verilen DSÖ Genel Yöneticisi Tedros Adhanom Ghebreyesus, değişen iklim şartlarının, bilhassa hassas bölgelerde sıtmaya karşı gayrette ilerleme açısından kıymetli bir risk oluşturduğunu kaydetti.
Ghebreyesus, “Sürdürülebilir ve dirençli sıtmaya karşı müdahalelere, küresel ısınmanın hızını yavaşlatmaya ve etkilerini azaltmaya yönelik acil eylemlerle birlikte artık her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyuluyor.” sözlerini kullandı.
