Türk Nöroloji Derneği tarafından düzenlenen ve İstanbul’da Beşiktaş Belediyesi’nin konut sahipliğinde gerçekleştirilen Dünya Beyin Günü aktifliğinin bu yılki konusu “migren” oldu. Hasta ve tabiplerin bir ortaya geldiği buluşmada Türk Nöroloji Derneği Lideri Prof. Dr. Şerefnur Öztürk, Türk Nöroloji Derneği Başağrısı Çalışma Kümesi Moderatörü Prof. Dr. Sabahattin Saip ve Nöroloji Anabilim Kısmı Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fethi İdiman Migren hastalığıyla ilgili kıymetli bilgiler paylaştı.
Her beş bayandan birinde ve her 10 erkekten birinde migren görüldüğünü söyleyen Doktor Şerefnur Öztürk, “Hastaların tabibe başvurusunu gerektiren ve iş gücü kaybına yol açan en sık görülen baş ağrısı migrendir. Ülkemizde çok sayıda ve çoğunluğu da teşhis edilmemiş migren hastası vardır. Daha çok bayanlarda ortaya çıkan bu hastalığın, yalnızca bireyi değil, bir annenin hayatını etkileyerek bütün aileyi, bir öğretmenin hayatını etkileyerek bütün sınıfı ve eğitimi, bireyin iş randımanını etkileyerek bütün toplumu etkileme potansiyeli bulunmaktadır” dedi.
“MAĞDURLARIN BİRÇOK MUHTAÇLIK DUYDUKLARI YARDIMI ALAMAMAKTADIR”
Migren 4 ile 72 saat süren, ekseriyetle tek taraflı, zonklayıcı, orta yahut şiddetli, fizikî aktiviteyle şiddetlenen bulantı, kusma yahut ses-ışık hassasiyetinin eşlik ettiği ağrı ataklarıyla seyrediyor. Bu belirtilerin yanında bazen görme bozuklukları, kol bacakta uyuşukluk, güçsüzlük, konuşma bozukluğu üzere durumların da ağrıya öncülük yahut eşlik ettiğini aktaran Prof. Öztürk şöyle devam etti:
“Aynı vakitte inme, kalp hastalığı, epilepsi, depresyon, kronik ağrı üzere öbür hastalıklarla da yüksek derecede bağlantılıdır. Hastaların rahatlamalarına ve ömür kalitelerini artırmalarına yardımcı olmak için erken teşhis ve tesirli tedaviye erişim hayati kıymete sahiptir. Yaygın tesirine karşın, migren çok az tanınmaya, yetersiz teşhis ve tedavi edilmeye devam edilmektedir. Baş ağrısı tıbbında eğitim eksikliği nedeniyle, sıhhat hizmeti sağlayıcılarının hastaları teşhis etmek ve tesirli bir formda tedavi etmek için gerekli araçlara sahip olmaması sık karşılaştığımız bir durum. Sonuç olarak, mağdurların birçok muhtaçlık duydukları yardımı alamamaktadır.
“AKSAMALARIN EN KISA VAKİTTE DÜZELTİLECEĞİNİ UMUYORUZ”
Hastalara uygun ve delile dayalı bakım sağlanması, migrenin global yükünü değerli derecede azaltacaktır. Uygunlaştırılmış bakım standartlarının karşılanmasıyla hastalar ekonomik durum, cinsiyet, kültür yahut pozisyonu ne olursa olsun inançlı tedaviye erişebilir. Nöroloji uzmanları olarak, migren tedavisinde kullandığımız, bilhassa de ağrıları önlemede kullandığımız birtakım ilaçları reçetelemede kısıtlamalar ve zorluklar yaşıyor ve bu kısıtlamaların kaldırılması için Sıhhat Bakanlığımız ve SGK Başkanlığı ile görüşmelerimizi sürdüyoruz. Umuyoruz ki hastalarımızın ömür kalitesini değerli ölçüde etlkileyen bu aksamalar en kısa vakitte düzeltilecektir.“
“MİGREN İNSANLIK TARİHİ BOYUNCA DEĞERLİ BİR SIHHAT SORUNU OLMUŞTUR”
Doktor Sabahattin Saip de migrenin insanlık tarihi boyunca değerli sıhhat problemlerinden biri olduğunu belirterek, migrenin bayanlarda daha sık görüldüğünü, her 5 bayandan birinde ortaya çıktığını söyledi.
Çoklukla kişinin hayatında her şey yolundayken ortaya giren ve kişinin iç ortamı ya da dış etrafla ilgili farklı bir olayın migren atağını başlattığını söz eden Saip, migren tetikleyicileri ile ilgili şunları söyledi:
“Tetikleyiciler olarak bilinen bu durumlar şahıstan şahsa değişmekle birlikte, en bilinenler açlık (öğün atlama), uykusuzluk, gerilim, yorgunluk, dış ortamda var olan tiz, makus bir koku, hava değişimi (lodos), kimi bilhassa mayalı yiyecek ve içecekler sayılabilir. Çoklukla ayda bir, iki ayda bir atak yaşanır. Lakin bazen de ayda 1-2, giderek 3-4, haftada da 1-2 olabilir ki bu durum Migrenin kronikleşmesine neden olur, bu çok istenen bir durum olmaz. Bu nedenle işin başında, ataklar daha seyrek iken tedbir alınmalı ve ömür ona nazaran planlanmalıdır.”
Prof. Dr. Şerefnur Öztürk, Prof. Dr. Fethi İdiman, Prof. Dr. Sabahattin Saip “MİGRENDE ATAK TEDAVİSİ YETMEZ”
Migren ataklarının özelliklerine bağlı olarak birden fazla hastada tedavinin sadece atak devirleri ile sonlu olduğunu fakat ataklar sık ve şiddetli ise sırf atakların tedavisinin yetmeyeceğini lisana getiren Doktor Fethi İdiman, ayrıyeten atakları tedbire tedavisinin de yapılması gerektiğini belirterek şöyle konuştu:
“Migren tedavisinde temel yaklaşım sadece ilaç kullanımına dayandırılmaz. Tesirli migren tedavisi hastaya uygun tedavi seçimi ile başarılı olur. Uygun tedavi seçimi için hastayla doktorun düzgün bir işbirliği gerekir. Doktorlar açısından değerlendirildiğinde; hastalarla ilgide öncelikle gerçekçi olmayan yaklaşımlardan uzak durmak gerekir. Hastanın beklentilerini öğrenmek ve beklentilere ne ölçüde karşılık verilebileceğini anlatmak tedavinin başlangıç temelidir. Hastaya, uykusuz kalmaktan ya da bilhassa hafta sonları çok uyumaktan kaçınması öğütlenmelidir. Gerilimi azaltmak için konutta ve iş de yapılacakları vakte bölerek planlamalıdır. Bu teklifler dışında ilaçsız olarak idmanlarla, gevşeme teknikleri, davranışsal terapi ve “bio-feedback” uygulamaları ile ağrı ataklarının seyrekleşebileceği konusunda aydınlatılmalıdır.
“MERDİVEN ALTI UYGULAMALARDAN UZAK DURUN”
Hasta ayrıyeten “merdiven altı uygulamalar” olarak tanımladığımız şarlatanlıklardan da uzak uzak durması konusunda uyarılmalıdır. Bir de günümüzde sıkça rastlanan durumlardan birine vurgu yapmayı gerekli buluyorum. Günlük pratikte tanınan bir önleyici tedavi olarak botulinum toksin (botoks) tedavisi uygulamaları yapılmaktadır. Fakat bunların birden fazla bilinçsizce yanlış uygulamalar biçimindedir. Zira “epizodik migren” dediğimiz ataklar halinde olan migrenlilerde Ona botulinum toksin-A tedavisinin endikasyonu yoktur, sadece “kronik migren” dediğimiz süreğen migrende kullanılır. Ayrıyeten yer ve ölçü olarak da uygulamaların yanlış olduğu dikkati çekmektedir. Bunun sonucunda hasta gereksiz bir tedaviyi uygun olmayan bir halde almış olur ve tedaviden yararlanmaz. Ayrıyeten daha evvel kısaca belirttiğimiz üzere ağrı epey ağrı kesicilere yüklenmek, çok ilaç kullanmak yanlıştır. Uygunlaşması daha problemli, süreğen migren ve ilaca bağlı başağrısı oluşabilir. Özetle belirtmek gerekirse şuurlu, gerçek ve faal bir migren tedavisi bahsin uzmanları nöroloji doktorlarınca, hasta-hekim işbirliğinin üst seviyede yaşandığı durumlarda eksiksiz seviyede gerçekleştirilebilir.”
