Öfke literatürde “doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen duygusal bir tepki” olarak tanımlanır. Öfke ömrümüzde var olan birçok his üzere bize eşlik eder ve öfke bilinenin bilakis sağlıklı hislerden bir adedidir. Ancak öfke denetimden çıkıp, yıkıcı hale gelmeye başladığında, günlük rutinde, şahsî bağlarda, iş ömründe, ve hayatınızın genel niteliğinde sorunlara sebep olabilir. Burada temel alacağımız birtakım temel sorunlar vardır. Bunlar;
Öfke denetlenebildiği sürece sağlıklıdır ve işe fayda.
Öfke bir sorun çözme aracı değildir. Öfke duygusal bir reaksiyondur.
Öfke birçok toplumda ve bireyler ortası alakada bir sorun olarak gözükse de biz de doğal olarak gelişir. Aslında vücut için bir alarm sistemidir. Öfkeyi anlamak gereklidir. Öfkelenmeyen birisini tanıyor musunuz? Bu, pek mümkün değil. Her insan öfkelenir. Lakin, öfkesini bastıran ve denetim altına alamayan saldırganlaşır. Bizim bireylere kazandırmak istediğimiz şey öfkeyi denetim altına almak ve sağlıklı bir halde dışa vurmasını, aktarılmasını sağlamak. Sağlıklı öfke denetimi sayesinde kişinin bedensel ve zihinsel olarak kendisini rahatlamış olarak hissetmesi hayli değerlidir. Rahatlama duygusu gerilimi azaltır. Yani maksat, öfkeyi yok etmek değil. Hiçbir vakit da öfkeyi yok etmek maksadımız olamaz.
NELERE ÖFKELENİRİZ?
Bu kişinin yaşadığı ortama, yetiştirilme üslubuna vb. faktörlere nazaran değişkenlik gösterir. Her durum herkeste birebir duyguya sebep olmayabilir birebir durum herkes için öfke yaratmayabilir. Öfke bizim olaylara nasıl mana verdiğimizle de alakalıdır. Ama genel olarak öfke dediğimizde kişinin karşılaştığı durum karşısında istemedik reaksiyon almasıyla o alarm sistemi devreye girer ve kişi öfke duymaya başlar. Öfke, hayat boyunca bize eşlik eder ve farklı formlarda adeta kılık değiştirerek de karşımıza çıkabilir. Öfke dediğimizde birinci aklımıza gelenler çoğunlukla bağırma, bir şeylere ziyan verme olarak aklımıza gelse de öfke karşımıza sessizlik biçiminde de çıkabilir. Yani her insan öfkesini birebir biçimde dışa vurmayabilir. Yani susan bir insan da öfkeli olabilir ve kişi bunun farkında da olmayabilir. Öfkenin farkındalığı da bizler için epey değerlidir. Öfke farkındalığından sonra ki konu öfke sebebine inilmeli ve çözülmeye çalışılmalıdır.
ÖFKELİ ÇOCUK AİLELERİ NE YAPMALI ?
Burada çocukların gelişimde en temel ve faal şahıslar olan anne babalar evvel kendi öfkeleri üzerinde çalışmalıdırlar ki çocuklarına da bu hususta öncülük edebilsinler. Kendi daima öfkelenen ve öfkesini sıhhatsiz bir biçimde dışa vuran, öfke idaresini sağlayamayan ebeveynlerin çocuklarının da sağlıklı bir öfke kontrolü epey güçtür. Çocuklarda öfke, ve idaresi konusunu daha ayrıntılı biçimde bir sonraki yazılarımda değineceğim.
ÖFKENİN KAYNAĞI NEDİR?
Öfkenin altında yatan sebepleri anlamak, öfkeyi çözmek için gereklidir. Öfkenin makul bir kaynağı yoktur, her şey öfke sebebi olabilir ama tıpkı olay her beşerde öfke oluşturmayabilir. Bu durum karşısında ben neden sinirlendim sorusunu kişi kendisine sormalı ve aldığı karşılık doğrultusunda tahlile gitmelidir. Öfkesini paylaşabilen beşerler olmak hayli kıymetlidir. Asıl gaye bunu sağlamaktır. Özdeki öfke anlaşılmalı .Ne yapacağı konusunda şuurlu olarak öfkeyi yönetmeli.
ÖFKE ANINDA NELER OLUR ?
Şahısta ağır halde gerilim ve gerginlik başlar. Kişi, öfkelenmeden evvelki halinde değildir artık. Birden fazla beşerden da sinirliyken duyduğumuz kelamdır .’ O an kendimi kaybetmişim adeta o ben, ben değildim güya. Evet öfke sırasında bir çok kişinin de söylem ettiği üzere kişinin beynine adeta kan sıçrar ve öfkeyle ne söylediğini, ne yaptığını bilmeyebilir. Öfke anında vücudumuzda ;
Sindirim yavaşlar.
Şah damarları; bilhassa yüz ve alındaki kısımları genişler.
Kasların gerginliği ve titremesi artar.
Tükürük bezinin salgısının azalması nedeniyle boğaz kurur.
Terleme artar, deri direnci azalır.
Seste bir aksaklık ve çatlaklık başlar.
Beden öne gerçek eğilerek hücuma hazırlanır.
Gözler kararır, teneffüs hızlanır, ağız kapanarak dişler sıkıldığı için teneffüs burun delikleri açılarak sağlanır.
Toparlamak gerekirse , öfke bizim engellemek, yok etmek istediğimiz bir his olmanın bilakis bu duyguyu kişi yaşamasını istediğimiz bir şey ama sağlıklı bir biçimde dışa vurumu sağlanmalıdır. Birebir vakitte öfke uygun biçimde söz edilmediği takdirde kimi somatik (bedensel) olarak kimi rahatsızlıklara sebebiyet vererek kendini gösterir. Bunlara örnek olarak kalp rahatsızlıkları, hipertansiyon, depresyon, sindirim sistemi örnek verilebilir.
Öfke saldırgan bir formda dışarı vurulmamalı. Öfkelenen kişi karşısındakinin sonlarını ihlal etmeden, onu duygusal ve fizikî olarak zedelemeden, saygılı bir formda dışa vurulmalı. Öfke anında konuşmak yerine olaydan bir mühlet sonra rahatsız olunan nokta üzerine karşılıklı konuşulması bağlantı için daha sağlıklı olacaktır
Öfke duygusu bizi ele geçirmeden bizim öfkeyi denetim altına almamız gereklidir. Öfke hissinin denetimden çıktığını adeta başa çıkılmaz bir hal aldığını düşünen şahıslar kesinlikle bir ruh sıhhati çalışanına başvurmalıdır.
