Özellikle vücut eğitimi dersleri üzere efor gerektiren faaliyetler sırasında teşhis edilememiş bir kalp hastalığı olan çocuğun risk altında olduğunu belirten İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Kalp Damar Cerrahisi Bölümü’nden Robotik Kalp Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. İhsan Bakır, “Ani kalp ölümleri dışında kalp kapak meselelerine, hatta kalp nakline dek pekçok istenmeyen sonuçlara yol açabiliyor. Anne karnındayken tespit edilemeyen hadiseler gözden kaçabiliyor. Bu nedenle her çocuğa okula başlamadan evvel en azından kolay bir elektrokardiyografi (EKG) taraması yapılmalı” dedi.
AİLELERİNİN SAĞLIKLI SANDIĞI ÇOCUKLARDA KALP HASTALIĞI ÇIKTI
Ülkemizde her yıl yaklaşık 1 milyon 350 bin bebek doğduğunu ve 1000 bebekten 8’inde doğumsal kalp anomalilerinin görüldüğünü belirten Doktor İhsan Bakır, “Doğumsal yani konjenital kalp hastalıkları, doğumsal hastalıklar ortasında birinci sırada yer alıyor. Bu hastalıklarla doğan bebeklerin dörtte birinde bir teşebbüs yahut ameliyata muhtaçlık duyuluyor. Bir kalp anomalisi ile doğan bebeklerin neredeyse yüzde 15’i, birçok defa vaktinde teşhis yahut tedaviye ulaşamıyor ve maalesef bazen de kaybediliyor” diye konuştu.
Takibe alınmazsa hayati risk oluşacak, kalp nakline kadar gidebilecek hadiseler çıkabildiğine de işaret eden Bakır, okullardaki kalp taramalarının kıymetine de işaret ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Biz, Sıhhat Bakanlığı ile Bakırköy ve Çekmece Bölgesi Genel Sekreterliğim sırasında 2013-2016 yılları ortasında okul çağı çocukları için online bir tarama programı gerçekleştirdik. 19 ilçede yaklaşık 375 bin çocuk tarandı. 47 bininde kuşkulu bulgulara rastlandı ve muayeneye çağrıldı. Bunların da bin 500’ünde yapısal, iletimsel yahut her ikisinin bir ortada görüldüğü kalp sorunları saptandı. Bu çocuklar geç kalmadan tedavi olma talihi buldu. Meğer bu taramalar yapılmadan evvel hepsi, aileleri tarafından sağlıklı zannediliyordu. Zira hiçbir belirti yoktu. Bu da şu manaya geliyor, doğum öncesi taramalarda doğumsal kalp anomalileri atlanabiliyor. Aslında hamilelik sırasındaki taramalarda birden fazla vakit doğumsal kalp hastalıklarının yalnızca ağır formları tespit edilebiliyor. İşte bu nedenle bir çocuğun okula başlamadan çabucak evvel bu açıdan tetkik edilmesi gerekli. Kolay bir EKG bile çok şeyi ortaya çıkabilir.”
“KOLA İÇMESİ BİLE HAYATİ RİSK YARATIR”
Doğumsal kalp hastalığı bulunan birtakım çocukların vaktinde teşhis edilemeyip gözden kaçırıldığında her an hayati risk altında bulunduğunu vurgulayan Kalp Cerrahı, “Mesela kalbinde iletimsel sorun olan bir çocuğun birtakım antibiyotikleri kullanması, greyfurt üzere kimi meyveleri yemesi, kola üzere kafeinli içecekler tüketmesi bile hayatını tehlikeye atabilir. Çocukta rastgele bir hastalık belirtisi yoksa aile bunu nereden bilecek? İstatistiklere nazaran her 100 öğrenciden 2’sinde kalp anomalisi var. Bu çocuklar için ameliyat da gerekebilir ilaçla da takip edilebilirler. Kâfi ki taramadan geçip denetim altında tutulsunlar. Anne babalara tavsiyem, çocukları ilkokula başlarken kesinlikle bir kere EKG çektirsinler. Doğar doğmaz EKO (kalp ultrasonu)yapılmadığı için, hiç değilse okula başlarken EKG taraması yaptırılsın ki bir sorun varsa erkenden denetim altına alınsın. Kalp anomalileri en çok 10-15 yaşlarında ortaya çıkmaya başlıyor. Zira organ yoruluyor o yaşa kadar. O kademeye gelmeden erkenden tedbir alınması çok daha iyi” diye konuştu.
“ÖĞRETMENLER DE DİKKATLİ OLMALI”
Çocukta antrenmanla, endişeyle yahut heyecanla alakalı senkop (ani bayılma), nöbet geçirme, ateşin tetiklediği bayılmalar, bilhassa antrenman sırasında süratli ve sistemsiz kalp atım suratının en sık görülen belirtiler olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Bakır, kelamlarını şöyle noktaladı:
“Aile hikayesinde kalp hastalığı kıssası yahut 40 yaş öncesi ani kardiyak mevt, kimi doğumsal kalp hastalığı öykülerinin olması, ailede açıklanamayan bayılma yahut nöbet geçiren bireylerin olması, ani bebek mevt sendromu hikayesi varlığı, çocuk açısından göze çarpan ailesel risk faktörleridir. Ani kalp vefatları bebeklerde ani beşik vefatından, ergenlikte spor sırasındaki ani ölümlere kadar birçok yaş kümesinde görülebilir. Ancak bilhassa genç ergenler ve erişkinlerde sıklık daha fazla. Gebelik sırasında yapılan ayrıntılı ultrason taramalarında doğumsal kalp hastalıklarının ağır formları dışındaki birçok hastalık gözden kaçabilir. Zira bu hastalıkların ortaya çıkış vakti, çoklukla daha ileri yaşlar. Bu nedenle okul öncesi kalp taramasını ehemmiyetle vurguluyorum. Aileler ve okul çağı çocukları için eğitimciler şu belirtilere karşı uyanık olmalı: Senkop yani bayılma alarm bulgudur. Fakat hangi senkopta kalp damar yahut ritim bozukluğu kaynaklı bir neden düşünmek gerekir, bunu çok yeterli bilmek lazım. Kalp damar açısından en değerli ipuçları ise idman, çok gürültü, kaygı, anksiyete ve çok duygusal gerilim anında bayılma olması; öncesinde çarpıntı ve göğüs ağrısının bulunması, rastgele bir işaret vermeden gerçekleşmesi ve bazen yaralanma ile sonlanması, hatta kimi olgularda bayılma anında kalp masajı ihtiyacı, kalpte ritim anormalliği doğumsal kalp hastalıkları açısından en bariz tablolardır.”
