Bazı hastalıkların bozulmuş bağırsak florasının tamiratı ile tedavi edilebilir olması, tıp dünyasının son yıllardaki kıymetli gelişmelerinden biri olarak gösteriliyor. Bu gelişme, bağırsak mikrobiyotası ve bu mikrobiyotanın sonlar, insan davranışları ve psikiyatrik hastalıklar üzerine olan tesirlerinin ortaya konmasıyla daha da kıymet kazanmış durumda.
İnsan bedenindeki 100 trilyonu aşan mikroskobik canlıların, yani mikrobiyotanın kıymetli bir kısmının bağırsaklarda bulunması ve sağlıklı hayatta “vücudun ikinci beyni” olarak nitelendirilen bağırsaklara düşen rol, gaita nakline olan ilgiyi de arttırıyor.
DHA’da yer alan, Antalya’da yaşayan iş insanı Ali Bıdı’nın, bağırsak hastalarının tedavisinde kullanılmak üzere özel bir kliniğe sistemli olarak dışkı bağışladığı ve dışkı bağışı karşılığında özel klinik tarafından üniversite öğrencilerine burs verilmesini sağladığı formundaki haber, dışkı nakli ile ilgili merak edilen noktaları bir sefer daha gündeme getirdi.
“HASTALIKLAR BOZULMUŞ BAĞIRSAK FLORASININ TAMİRATI İLE TEDAVİ EDİLEBİLİR”
Bağırsak florasının ve gaita naklinin hastalıkların tedavisinde nasıl kullanıldığını ntv.com.tr’ye anlatan Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Metin Başaranoğlu, dışkıda yer alan mikropların bir canlıdan öteki canlıya naklinin lavman yahut endoskopi yardımıyla yapılabildiğini söyledi. Sağlıklı bir insanın dışkısının alınıp bağırsak mikrobiyotası bozuk olan birine verilmesi ile bağırsak florasının güçlendirildiğini, bu usulle yalnızca bağırsak hastalıklarının değil, anksiyete ve depresyon üzere ruhsal hastalıkların da tedavi edilebileceğini söyleyen Doktor Metin Başaranoğlu, bu mekanizmayı şöyle anlattı:
“Henüz embriyo iken bölünen hücre topluluğunun bir kısmı beyni oluştururken başka kısmı bağırsaklara masraf, orada “2. beyin” dediğimiz hudut ağını yapar. Bu kompleks yapı, vagus hududu ve beyinle irtibat halindedir. Beyin ve bağırsaklar ortasında yerleşik olan ve 2 istikametli hereket eden hudut yolakları vardır. Bağırsaklardaki bağışıklık sistemi ve bu iki istikametli irtibatın, metabolik hastalıklar olan obezite ve diyabeti de kapsayacak formda ruhsal davranışlarla alakalı olduğu düşünülmektedir. Bu işleyiş beyin gelişimi, otizm ve hudut gelişim hastalıklarını da içersine alacak biçimde kapsamlıdır. Yani son yıllarda ortaya konan bir gelişme de bağırsak hastalıkları üzere nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların da bozulmuş bağırsak florasının tamiri ile tedavi edilebilir olmasıdır.”
Dışkı naklinin epey ucuz, düşük-teknolojilerle elde edilebilen ve verici kahrı (donör) bulunmayan bir süreç olduğunu aktaran, bu hususla ilgili “İkinci Beyin Bağırsak” isimli kitabı bulunan Başaranoğlu, dışkı nakli ile ilgili sık sorulan soruları şöyle yanıtladı:
1- Dışkı nakli hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır?
Bilhassa clostridium difficile isimli mikrobun neden olduğu bir bağırsak hastalığı olan pseudomembranous enterocolit üzerinde tam bir muvaffakiyet sağlamasıyla gündeme gelmiştir. Bugün ise kronik iltihabı bağırsak hastalıkları, spastik kolit, kronik kabızlık, kronik ishal durumları, dışkı naklinde çalışma alanlarını oluşturmaktadır. Bağırsak hastalıklarını tedavi etmek emeliyle yola çıkılmıştır lakin dışkı nakli transportunda artık başka bir çalışma alanımız nörolojik hastalıklar olan otizm, myoklonik distoni ve kronik yorgunluk sendromudur.
2- Kimler dışkı nakli için donör olabilir?
Herkes donör olabilir. Donör olmak için iki evreli kan ve dışkı testinden geçebilmek kuraldır. Donörde bilhassa bulaşıcı bir hastalık olmamalıdır.
Hepatit A, B ve C, HIV 1-2 (AIDS), HTLV 1 ve 2 (kanser nedeni), sifiliz negatif olmalıdır. Ayrıyeten dışkıda colostridium defficile, parazit ve E. Coli O157:H7
bulunmamalıdır.
“DIŞKI NAKLİ KRONİK VE DİRENÇLİ İSHALDE KESİN TESİR GÖSTERİYOR”
3- Dünyada ve Türkiye’de dışkı nakli konusu ne durumdadır ve hastalıkların tedavisinde muvaffakiyet oranı nedir?
Dışkı nakli süreci ciddiye alınması gereken, belli kuralları, ahlaki, yasal kıymetleri ve zorunlukları olan bir durumdur. Hastalar kendilerine uygulanan şimdiki tedavi yaklaşımlarından hiçbir biçimde vaz geçmemelidir. Dışkı naklinin kesin yararlı olduğunun gösterildiği tek hastalık, clostridium difficile mikrobunun neden olduğu pseudomembranous enterocolit isimli kronik ve dirençli ishal durumudur. Öbür hastalık alanlarında elde edilen sonuçlar şimdi kâfi bilimsel ispat seviyesine maalesef ulaşmamıştır ve bu nedenle de dışkı nakli günümüzde aktüel tedavilerin yerini muhakkak alamaz.
Prof. Dr. Metin Başaranoğlu 4- Kimlerin bağırsak florası âlâ yapıdadır, vegan beslenenler bağırsak florası açısından daha mı şanslı?
Her ne kadar hayvan hakları örgütlerince veganlığın yaygınlaşması için dışkı naklinde en güzel verici adaylarının vegan olduğu söylenmekteysede üstte bahsedilen mutlak taranması gereken bulaşıcı (hepatitler, AIDS, kanser yapan virüsler ve parazitler) hastalıkların varlığı her verici adayında başlangıç kademesi olarak hem kanda hem de dışkıda test edilmelidir. Veganlar beslenme şekli olarak günlük 35-40 gram lif içeriğine basitçe ulaşabildikleri için bağırsak floralarının yeterli bakterilerce kolonize olduğu bir gerçektir. Yani dışkı bankaları için vegan beslenenler en uygun adaylar ortasındadır. Zira âlâ bakteriler bilhassa bol lifli beslenenlerin bağırsaklarında daha fazla olur.
“GÜÇLÜ BAĞIRSAK FLORASI İÇİN MESKEN İMALİ TURŞU, YOĞURT VE PEYNİR TÜKETİN”
5- Bağırsak florasını düzenleyen ve güçlendiren besinler nelerdir? Yeterli bir bağırsak florasına sahip olmak için neler yapılmalı, beslenme ve hayat usulünde nelere dikkat edilmeli?
Un ve şekerden yoksul, taze zerzevat ve meyve üzere doğal besinlerden güçlü bir diyet bağırsak florasına takviye olur, fermantasyon eserleri olan konutta yapılan turşu, kefir, yoğurt, peynir ve sirke üzere yiyecekler bağırsak florasında bulunan probiyotikleri artırır. Günlük lif gereksinimimiz en az 30 gramdır. Bunun için zerzevat, meyve, kepekli eserler ve kuru baklagiller yenmelidir. Bunlarda doğal olarak bulunan lifler, bağırsaktaki faydalı bakterileri uyarak prebiyotik tesir sağlamaktadır. Fizikî aktivetinin yapılması ise yalnızca bağırsak sıhhati için değil, tüm vücut sıhhati için gereklidir.
