Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) taban fiyat tespit komitesi toplantısının yapıldığı bugün basın toplantısı düzenleyerek, “işçi sınıfını asgari ücrete teslim etmeyin, toplu iş sözleşmesi kapsamını genişletin” açıklaması yaptı.
DİSK’in taban fiyata dair görüş ve tekliflerinin açıklandığı basın toplantısında DİSK İdare Şurası ismine Genel Lider İstek Çerkezoğlu, 2022 yılının sonunda hükümet ve patronlar tarafından tek taraflı olarak belirlenen 2023 minimum fiyatın, çalışanları aylardır açlık hududunun altında bir fiyata mahkûm ettiğini söyledi. “Yüksek enflasyon şartlarında emekçi sınıfının büyük bir geçim uğraşı verdiğini vurgulayan Çerkezoğlu, “gelir adaletsizliğinin tarihte görülmemiş ölçüde arttığı bir süreçte siyasi iktidarın ve patronların elbirliğiyle taban fiyat belirlemesinin ağır sonuçlarını bugün daima birlikte yaşıyoruz. Artan pahalılık ve artırımlar karşısında alım gücünün düşmesi sebebiyle taban fiyat yıl içinde ikinci kez güncellenecek. Hepinizin bildiği üzere Minimum Fiyat Tespit Komitesi bugün toplanıyor. DİSK olarak Taban Fiyat Tespit Komisyonu’nda olmamamıza karşın, işyerlerinden meydanlara taşıdığımız uğraşımızla, hazırladığımız bilimsel raporlarla ve personel sınıfında karşılık bulan taleplerimizle yıllardır minimum fiyat uğraşının merkezi durumundayız. Bu nedenle Taban Fiyat Tespit Kurulu ikinci sefer toplanırken bizler de DİSK’in görüşlerini, tekliflerini ve taleplerini burada sizlerle ve tüm personel sınıfıyla paylaşmak istedik. Her şeyden evvel bir kere daha altını çizmek gerekiyor ki, minimum fiyatın belirlenmesinde tek yetkili organ olan Taban Fiyat Tespit Komisyonu’nun yapısı demokratik değildir. Patronların ve hükümetin tek taraflı olarak minimum fiyat belirleyebildiği bir tespit süreci baştan antidemokratiktir. Minimum fiyatın sembolik bir fiyat olmaktan çıktığı, ortalama fiyat haline geldiği bir ülkede patronlar ve hükümetin tek taraflı olarak fiyat belirleyebildiği bir tertip, haktan, hukuktan, adaletten uzaktır.”
DİSK’in Taban Fiyat Önerisi!
Rakam olarak minimum fiyatın tek bir emekçi üzerinden hesaplandığına işaret eden Çerkezoğlu, minimum fiyatın personelin ailesiyle birlikte geçinebileceği yoksulluk sınırı sayılarının dikkate alınması gerektiğini belirtti. Çerkezoğlu sayı söylem etmezken şunları söyledi: “Bir çalışanın ailesi ile birlikte geçinebileceği, gerçek enflasyon karşısındaki kaybın ve büyümenin yansıtılacağı, bir meskende 2 personel çalıştığı varsayılarak yoksulluk sonu kadar gelir girebilmelidir dediğimizde bir sayı aralığını aslında söylem etmiş oluyoruz. Minimum fiyat tespit kurulundan da beklentimiz bütün bu kriterler üzerinden milyonlarca emekçiyi yoksulluğa mahkum etmeyecek tıpkı vakitte da alım gücünü koruyacak bir minimum fiyatın belirlenmesidir. DİSK’in bu bahisteki önerisi enflasyon tek haneli sayılara düşene kadar da minimum fiyatın yılda dört sefer güncellenmesidir. Bu bu süreçte gereklidir. Yapılan artışlar uçup gidiyor. Emekli aylıkları çok daha düşüktür en düşük emekli aylığı da minimum fiyat seviyesine çıkarılmalıdır. İnsanca yaşanacak bir minimum fiyat için daima birlikte yan yana uğraş edeceğiz. Kamu emekçileri ve özel dal emekçileri ortasındaki farklar kaldırılmalıdır.”
Asgari Fiyat Sürecine Ait Tespitler
- Asgari fiyat belirlenirken, bu ülkedeki en düşük fiyat değil ortalama fiyat belirlenmektedir. Ülkemizde milyonlar taban fiyat civarında ve hatta taban fiyatın bile altında fiyatlarla çalıştırılmaktadır. AB ülkelerinde taban fiyat civarında bir fiyatla çalışanların oranı ortalama yüzde 4 iken, bu oran ülkemizde yüzde 50 civarındadır. Türkiye emekçi sınıfı minimum fiyat ve civarındaki fiyatlara mahkûm edilmiştir.
- Yoksul milyonların harcamaları beslenme, barınma ve ulaştırmaya sıkışmış durumdadır ve alım gücü erimeye devam etmektedir. Kaşıkla verilen fiyat artışları, adaletsiz vergi sistemi ve yüksek enflasyon yoluyla kepçe ile alınmaktadır. TÜİK’in Hanehalkı Tüketim Harcaması (2022) Araştırması’na nazaran en fakir yüzde 20’nin (17 milyon kişi) gelirlerinin üçte ikisi kiraya ve besin harcamalarına gidiyor. Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi’nin (BİSAM), Mayıs 2023 devrine ilişkin datalarına nazaran açlık hududu 10.072 lira, yoksulluk sonu ise 34.838 TL liradır. Türkiye’de ortalama fiyatları bu sayılarla karşılaştırdığımızda bir defa daha vurgulamak isteriz ki minimum fiyat milyonların sorunudur.
- TÜİK’in baskılanmış enflasyon sayılarına referans vererek sık sık lisana getirilen “asgari ücretliyi enflasyona ezdirmedik” telaffuzları hakikatten uzaktır. TÜİK hem enflasyona temel husus fiyat listesini mahkeme kararlarına karşın gizlemeye devam ederek hem de doğalgazdaki devlet dayanağını dahi enflasyonu düşük göstermek için kullanarak, inandırıcılığını ve güvenilirliğini büsbütün yitirmiştir.
- Ücretlerin baskılanmasını tercih eden, emeği ucuzlatmaya dayalı siyasetlerin sonucunda kamu ve özel kesim ortasındaki fiyat uçurumları artıyor! Kamu çalışanlarının brüt fiyatı 21.750 TL iken, özel bölümde brüt taban fiyat 10.008 TL’dir. Devlette ve özel kesimde farklı minimum fiyat eşitlik prensibine karşıttır. Türkiye’de sendikalaşmanın baskı altına alınması, toplu pazarlık kapsamının daraltılması ve grevlerin yasaklanması sonucunda, özel dalda taban fiyatla çalışanların oranı süratle yükselmektedir.
Alınması Gereken Acil Önlemler
- Türkiye’yi minimum ücretliler ülkesi haline getirenler, derhal bu siyasetlerinden vazgeçmelidir. Personel sınıfının taban fiyat cenderesinden kurtulması için sendikalaşma ve grev hakkı önündeki tüm mahzurlar kaldırılmalıdır. Hemen atılması gereken adım ise teşmil yoluyla toplu iş mukavelelerinin kapsamının genişletilmesidir. Teşmil, maddelerimizde olan bir düzenlemedir ve çalışanların işkollarındaki toplu iş kontratlarından faydalanmalarını sağlamak epey kolaydır. Emekçilerin minimum fiyat mahkûmiyetine son vermek istiyorsak, teşmil derhal gündeme alınmalıdır.
- Asgari fiyat tespit süreci demokratikleştirilmeli, başka emekçi konfederasyonlarının iştiraki da sağlanmalı, patron ve hükümetin ortak kararıyla minimum fiyat ilan edilmesinin önüne geçilmeli, uyuşmazlık halinde grev hakkını da içeren bir toplu pazarlık süreci olarak işletilmelidir.
- Asgari fiyatın tespitinde TÜİK’in inandırıcılıktan uzak enflasyon bilgileri değil, gerçek enflasyon ve ekonomik büyüme ile geçim kuralları, emekçinin yalnızca kendisinin değil ailesiyle birlikte geçiminin sağlanması gerektiğini söyleyen milletlerarası standartlar göz önüne alınmalıdır.
- Her vakit söylediğimiz üzere, minimum fiyat belirlenirken bir meskende iki kişinin çalışması halinde o konuta yoksulluk hududunun üstünde gelir girmesi garanti altına alınmalıdır.
- Kamu emekçileri ve özel kesim emekçileri ortasındaki fiyat farkları ortadan kaldırılmalıdır.
- En düşük emekli aylığı da minimum fiyat seviyesinde belirlenmelidir. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
