İstanbul’da Ağır Bakımlar S.O.S. veriyor ! İstanbul Tabip Odası, kentte salgın hastalıklar nedeniyle acil servislerin tıkandığını, ağır bakım servislerinde de çok yoğunluk nedeniyle kriz yaşandığını bildirdi.
Son haftalarda Covid-19, influenza ve öteki mevsimsel virüsler nedeniyle hasta yoğunluğu önemli formda arttı. Alandaki meslektaşlarımızdan gelen bilgiler İstanbul’da birçok hastanede ağır bakım ünitelerinin dolduğu tarafında. Hususla ilgili düzenlediğimiz basın toplantısında hastanelerdeki son durumu kamuoyu ile paylaştık. Basın toplantısında konuşan İstanbul Tabip Odası (İTO) İdare Heyeti Üyesi Dr. Esin Tuncay, acil servislerin son haftalardaki mevsimsel enfeksiyonlar ve Covid-19 nedeniyle tıkandığını, ağır bakımlarda önemli bir kriz yaşandığını belirtti. Toplantıda, Türk Ağır Bakım Derneği Federasyonu Lideri Prof. Dr. Tuğhan Utku’nun İTO basın ünitesine yaptığı açıklamaya da yer verildi. Prof. Dr. Utku şunları söyledi:
Yoğun Bakım yatağı bekleyen hastalar varYataklar Dolu Bekleyen Çok Sayıda Hasta Var
Son haftalarda bilhassa önemli manada ağır bakım müracaatlarında artış kelam konusu. Türkiye’de de ancak yüklü olarak İstanbul’daki ağır bakımlarda misyonlu arkadaşlarımızla yaptığımız görüşmelerde hepsinin yataklarının dolu olduğunu ve önemli bir bekleyen hasta sayısı olduğunu öğreniyoruz. Bunun yüklü olarak son birkaç haftada giderek artan farklı kaynaklı viral enfeksiyonlardan olduğunu düşünüyoruz. Bu mevsimlerde talep artışı daima kelam konusu olur lakin bu seferki biraz fazla ağır oldu.
Neden Bu Kadar Yoğunluk Var ?
Yani sayılar çok kâfi üzere dururken dağılımda farklılıklar olduğunu gözetmek mümkün. Bu kadar yatağa karşın niçin hala ağır bir ağır bakım yatak talebi var? sorusu kıymetli burada. Evet, mevsimsel bir faktör var. Bu her vakit olduğundan biraz fazla gözüküyor olabilir. Genelde gelen geri bildirimler bu tarafta. İkinci değerli bir bahis, ağır bakım yataklarında tekrar kabaca söyleyebileceğim yüzde 20’lere varan aslında ağır bakımda yatmayacak kadar makûs olan yahut güzel olan diyebiliriz bu kümeye, yüklü kümesi son devir kanser hastalarının oluşturduğu bir küme hastamız var. Kaçınılmaz olarak sayıların bu kadar bariz fark etmesindeki temel neden Türkiye’de ağır bakım yatak sayısı çok önemli gözüküyor olsa da bizim orta ünitelerimiz yok. Stepdown üzere, orta basamak üzere, hospice üzere palyatif üzere vs. Tahminen Türkiye’de bu tip yatakların oluşturulması, dolaysıyla akut bakım yapmak zorunda olan ağır bakımların kronikleşen bu küme hastayı devretmesi gereken bir alan yaratmak tahlil yollarından biri olabilir.
Hastanelerde Önemli Sıkışıklık Var
Yine kıymetli bir bahis, bu alandan birkaç hastaneden duyduğumuz teyide muhtaç bir bilgi; yüzde 35’e varan özel hastanelerde ağır bakım kapasitesinden bahsettik bu kapasitenin de giderek azaldığını duyuyoruz. Yani hastaneler ağır bakım yataklarını artık daha aktif kullanmaya, sayısını azaltmaya gidiyor da olabilir. Bu da aslında Sıhhat Bakanlığının bize objektif olarak vermesi gereken sayıların başında geliyor. Geçen hafta içinde İstanbul’daki tüm hastanelerin ağır bakımları denetlendi ve bununla ilgili bir çalışma yaptı Sıhhat Bakanlığı yetkilileri. Burada bildirilen yatak sayısı, hasta sayısı hastaların ağır bakım düzeyiyle uyumluluğu üzere mevzular irdelendi. Yakın vakitte resmi açıklama bu manada yapılacaktır. Fakat sahiden irili ufaklı tüm hastanelerde ağır bakımlarında, acil servislerinde ve yataklı servislerinde önemli talep artışı ve sıkışıklık olduğunu biz de gözlemliyoruz ve duyuyoruz.
Yanlış Halk Sıhhati Politikaları
Prof. Dr. Tuğhan Utku’nun açıklamasının akabinde İTO İdare Konseyi Üyesi Dr. Ayşen Yavru tarafından basın açıklaması okundu. Açıklamada şu tabirler yer aldı:
“Kış mevsimiyle birlikte artan viral / bakteriyel enfeksiyonlara bağlı olgular sıhhat sistemi ve ağır bakım ünitelerinde krize yol açtı. Prof. Dr. Özgür Karcıoğlu, acil servislerde misyon yapan birçok meslektaşlarımızdan aldığı bilgilerle başvuran hasta sayısında Eylül-Kasım devrine nazaran Aralık ayında yaklaşık % 50 artış olduğu doğrultusunda bilgi vermiştir. En dikkat cazip artış hiçbir aciliyeti olmayan yeşil alan müracaatlarında görülmektedir. Asıl sorun ise acil, yatması gereken hastalara yatak ve bilhassa ağır bakım yatağı bulmanın son derece güç hatta olanaksız hale gelmiş olmasıdır. Alanda çalışan doktorlar tarafından acil servislerde muayene kuyruklarının uzadığı, acil teşebbüs gerektiren kırmızı alan hastaları için sedye kalmadığı, kimi hastaların ağır bakım yatağı açılması için günlerce sedye üzerinde beklediği çaresizlikle söz edilmektedir. Mevsim gereği enfeksiyonların artışı yanı sıra acil servislerdeki yığılmanın kıymetli bir nedeni poliklinik randevusu bulamayan halkın acillere akın etmesidir. Bu yığılma beraberinde şiddete de yer hazırlamaktadır. Salgınlar ve enfeksiyonlarla birinci çaba yeri birinci basamak sıhhat kurumlarıdır. Birinci basamağın hedeflenenin üzerinde bir nüfusa hizmet vermek zorunda bırakılması, bölge tabanlı olmaması, sevk zincirinin olmayışı ne kadar özveriyle çalışılsa da salgın devirlerinde buraların faal bir biçimde kullanımına mani teşkil etmektedir. Sağlık hizmetlerindeki aksaklıklar, pandemi vaktini aratmayacak kadar dolan ağır bakımlar, ağır bakım yatağı bekleyen hastalar, bu hastaları tedavi etmek ve uygun merkez bulmak için çırpınan sıhhat çalışanlarının yaşadığı zahmetlerle kendini göstermektedir”
Enfeksiyonlar Geçen Yıla Nazaran 2 Kat Arttı
İstanbul’da ağır bakım yatak sayısı görece kâfi olsa da bilhassa Covid, İnfluenza ve RSV enfeksiyonlarının bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran iki kata yakın artmış olması, etkilenen yaşlı nüfusun ağır bakıma ihtiyaç göstermesi ile mevcut ağır bakım yatak sayısı muhtaçlığı karşılamakta yetersiz kalmaktadır. Hastalıkların artması yanında ağır bakım yataklarının yanlış kullanımı da bugün yaşanan durumu hazırlayan nedenlerdendir. Uzun yıllardır, genel durumu bozuk ağızdan beslenemeyen 80 yaş üstü ve son periyot kanser hastaları ağır bakımlarda takip edilmek zorunda kalınmaktadır. Konutta bakım, palyatif bakım, orta ağır bakım üzere kavramların gelişmemiş olması, bu merkezlerin kurulması için gereğince kaynak ayrılmaması ağır bakım yataklarının verimli kullanımını engellemektedir. Sağlıkta dönüşüm siyasetleri ile direkt alakalı bir diğer kıymetli etken özel hastanelerin ağır bakım yataklarından maddi imkânı olmayan hastaların yararlanamıyor olmasıdır. Zira ağır bakım yataklarının yaklaşık % 35’i özel kesimde, %15 kadarı, büyük kısmı aslında paralı vakıf üniversiteleri olan üniversite hastanelerindedir. Toplam ağır bakım yatağının lakin %50 si kamu hastanelerinde bulunmaktadır. Bu tablo sıhhatin ticarileşmesinin vahim sonuçlarını gereğince açıklıkla ortaya koymaktadır.
Meslektaşlarımızdan aldığımız karşılıklar durumu aşağıdaki biçimde özetlemektedir:
✓ Ağır bakım yatak doluluk oranı % 100’e yakın ve yaş ortalaması 80’dir,
Yatışlar genel olarak pnömoni, viral-bakteriyel enfeksiyon olup, birçoklarında böbrek yetmezliği eşlik etmektedir,
✓ Uzun yıllardır genel durumu bozuk, ağızdan besin alamayan, 80 yaş üstü, bir kısmı konutta bakım hastası, ya da son periyot kanser hastalarını yatırmak zorunda kalıyoruz.
Sonuç olarak grip, Covid, RSV üçlü salgınının görüldüğü bu günlerde; sıhhat kuruluşlarında ve toplu taşımada maske kullanılması, hastaların izolasyonu, basamaklı sıhhat hizmetinin tesis edilmesi ve ağır bakım yataklarının yanlış kullanımının önlenmesi için sıhhat bakanlığını misyona çağırıyoruz. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
