Vücudu mikroplara karşı savunan bağışıklık sisteminin vazifesini yerine getirememesi sonucunda, bağışıklık yetmezliği olarak isimlendirilen hastalıkların ortaya çıkabileceğini belirten Prof. Dr. Uğur Muşabak, bu hastalıkların genetik ya da altta yatan diğer bir hastalığa bağlı olarak gelişebileceğini söyledi.
Hastalığın ortaya çıkmasında güneş ışınları, radyasyon, gereksiz yere yapılan radyolojik tetkikler, uzun müddet kimyasallara maruz kalma, sigara üzere çevresel faktörlerin de tesirli olabileceğini aktaran Doktor Uğur Muşabak, akraba evliliklerinin yaygın olduğu toplumlarda genetik geçişli bağışıklık yetmezliklerinin daha fazla görüldüğüne işaret ederek Türkiye’nin de bu bakımdan riskli bir coğrafyada bulunduğunu belirtti.
Bağışıklık yetmezliklerinin bir kısmının çocukluk çağında belirti vermediğini tabir eden Muşabak, “Antikor eksikliklerinin hakim olduğu bağışıklık yetmezlikleri, yüklü olarak 20-40 yaş aralığında teşhis alır. Tekrarlayan ve sıkıntı uygunlaşan enfeksiyonlar en karakteristik özelliktir.” dedi.
“GENETİK GEÇİŞLİ BAĞIŞIKLIK YETMEZLİKLERİNİN ERKEN TANISI ÖNEMLİ”
Prof. Dr. Muşabak, geçirilen enfeksiyonların özelliklerinin teşhis için değerli olduğunu lisana getirerek şu bilgileri aktardı:
“Enfeksiyonların sık tekrarlaması, ağır seyretmesi, antibiyotik tedavisine dirençli olması, enjeksiyon ile (damar yolu, kas içi) uygulanan antibiyotiklere muhtaçlık duyulması, hastanede yatış gerektirir. Bunların dışında ailede bağışıklık yetmezliği olan diğer bireylerin bulunması, tedaviye karşın düzelmeyen ishal, kilo azlığı yahut olağandışı kilo kaybı, lenf bezleri, karaciğer yahut dalakta açıklanamayan büyümeler, tam kan bedellerinde tesadüfen bulunmuş anormalliklerin de eşlik etmesi teşhiste kıymetlidir.”
Yeni doğan tarama programlarının genetik geçişli bağışıklık yetmezliklerinin erken tanısı için kıymetli olduğunu anlatan Muşabak, bağışıklık yetmezlikleri konusunda tecrübeli, uzman ve kâfi donanıma sahip sayılı merkezlerde teşhis konulabileceğini söyledi.
BAĞIŞIKLIK YETMEZLİĞİ HANGİ ENFEKSİYONLARA NEDEN OLUYOR?
Prof. Dr. Muşabak, bağışıklık yetmezliğinin neden olabileceği enfeksiyonlara ait de şunları söyledi:
“Otit, sinüzit, konjonktivit, rinit, bronşit, zatürre, ishal, menenjit üzere enfeksiyonların belirtilerini bağışıklık yetmezliği olan hastalarda daha abartılı olarak görürüz. Geç teşhis konulan yahut tedaviye geç başlanan hastalarda ise tekrarlayan enfeksiyonlar, etkiledikleri organlarda kalıcı yahut geri dönüşümü sıkıntı olan değişikliklere de yol açabilir. Bunlar kronik otit ve kulak zarında delinme, kronik sinüzit, bronşlarda genişleme, KOAH, iltihaplı bağırsak hastalığı (Crohn, ülseratif kolit, çölyak benzeri) olabilir.”
Bağışıklık yetmezliğinin gelişme riski yüksek olan hastalıklara ait de bilgi veren Muşabak, bağışıklık hücrelerinin kendi doku ve organlarına saldırması sonucunda ortaya çıkan hastalıkların başında anemi (kansızlık), trombositopeni (kan pulcuklarında azalma), iltihaplı bağırsak hastalığı, romatizmal hastalıklar, bağışıklık hücrelerinin doku ve organlarda (akciğer, karaciğer, dalak, lenf bezleri, deri) küme yaparak birikmesi sonucunda ortaya çıkan hastalıklar ile mide ve lenf kanserleri başta olmak üzere çeşitli kanser cinslerinin geldiğine işaret etti.
ANNE SÜTÜ BEBEKLERİ KORUYOR
Prof. Dr. Muşabak, anne sütünün gerek besin hususları ve mikroplara karşı hami vazifesi olan antikorlar bakımından varlıklı bir içeriğe sahip olduğuna dikkati çekerek şunları kaydetti:
“Bebeklerin bağışıklık sistemi yeni doğduklarında şimdi dış dünyaya karşı kâfi bir muhafaza sağlayamaz. Bu eksikliği anne sütü tamamlar ve 6 aya kadar bebeği korur. O nedenle doğum sonrası bilhassa birinci 6 aylık periyotta bebeğin emzirilmesi çok kıymetlidir. Ayrıyeten yapılan araştırmalarda anne sütü ile beslenen bebeklerde alerjik ve romatizmal hastalıkların daha az geliştiği görülmüştür.”
