Uykunun öğrenme ve gelişme üzerindeki tesirine dikkat çeken Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Seda Günhar Duman, araştırmaların, matematik hüneri yüksek olan çocukların sistemli uyku uyuduklarını kanıtladığını söyledi.
2011 yılında İngiltere’de yapılan bir araştırmaya dikkat çeken Doktor Seda Günhar Duman, bu araştırma için 11.178 çocuğun, doğumdan 7 yaşına kadar tertipli olarak takip edildiğini belirtti. Çocukların sosyo-ekonomik şartlarının, demografik özelliklerinin, ahenge vakitlerinin, aile rutinlerinin ve psikososyal etraflarının değerlendirildiğini söz eden Dr. Duman, “Uyku düzeni olmayan ya da geç uyuyan çocukların okuma, matematik ve bilişsel işlevlerinde, tertipli uyku uyuyan çocuklara nazaran kıymetli ölçüde düşme tespit edildi. Araştırmayla uyku sistemi âlâ olan çocukların matematik sorunlarını daha kolay çözdükleri de kanıtlandı” dedi.
“Bir öteki çalışma; bir hafta boyunca günde bir saat az uyumanın çocuğun okul muvaffakiyetini azalttığını göstermiştir” diyen ve kaliteli uyuyamayan çocuklarda öğrenme zahmeti, dikkat dağınıklığı üzere problemler yaşandığını belirten Çocuk Hastalıkları Uzmanı şöyle devam etti:
“Yetersiz uyku, okula giden çocukların psikolojisini bozmakla birlikte, öğrenme becerilerini de olumsuz etkiliyor. Yaz tatiliyle başlayan sistemsiz uyku süreci okul periyodunda yerini tertipli uykuya bırakmalı. Derslerde verimliliği artırmak için uyku nizamı tekrar oluşturulmalı.”
GECE 10.00’DAN SONRA UYUMAK ÖĞRENME İŞLEVLERİNİ BOZUYOR
Dr. Duman’a nazaran, okul çağı çocukları akşam saat 10.00’dan evvel uyutulmalı zira uyumak için o saati kaçıran çocukların öğrenme işlevleri olumsuz etkileniyor. Bu nedenle aileler çocuklarını her vakit tıpkı saatte yatırıp, tıpkı saatte kaldırmalı.
ÖĞRENME UYKU SIRASINDA GERÇEKLEŞİYOR
Uyku, hem bedenin hem de beynin dinlenmesi için değerli. Aslında beyin uyanıkken olduğu kadar uykuda da çalışıyor. Gün içinde öğrenilen verilerin beyne işlenmesi uyku sırasında oluyor. Öğrenilen bilgileri birbiriyle ilişkilendirme, hafızaya yerleştirme ve öğrenilen bilgilerden gerçek çıkarımlar yapabilme yetisi uykuda oluyor.
ÇOCUKLAR NEDEN UYUYAMAZ?
Güzel bir uyku için gerekli ortamın hazırlanmasına karşın bir türlü uyuyamayan çocukların fizikî hastalıklar açısından değerlendirilmesini öneren Dr. Duman, çocuklarda uykusuzluğa neden olabilen hastalıklara da dikkat çekti:
“Solunum yolu sorunları (üst teneffüs yolu enfeksiyonu, alerjik rinit, astım, reaktif hava yolu, geniz eti büyümesi, uyku apnesi), kansızlık, gastroözofagial reflü, horlama, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, otizm, epilepsi, migren, depresyon, anksiyete, panik bozukluk obezite, huzursuz bacak sendromu üzere meseleler çocuklarda uykusuzluğa yol açabilir. Birtakım ilaçların da uykusuzluğa neden olabileceği unutulmamalı ve çocuğun hekimiyle bağlantı halinde olunmalı. Lakin sebepsiz yere yorgun, haşarı, duyarsız, çok huysuz ya da reaksiyonlu olan, toplumsal ve akademik başarısı problemli çocuklarda uyku kalitesine kesinlikle bakılmalı ve bu çocuklara gerekirse uzman denetiminde bir uyku rutini oluşturulmalı.”
ÇOCUKLARDA SAĞLIKLI UYKUNUN OLMAZSA OLMAZLARI
İlkokul öncesi çocukların günde 11-13 saat, birinci ve orta öğretimdeki çocukların 10-11 saat, lise çağındaki çocukların ise en az 9 saat uyumasının ülkü olduğunu lisana getiren Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Seda Günhar Duman’ın çocuklarda kaliteli uyku için teklifleri ise şu biçimde:
– Çocukların bir uyku rutini olmalı. Her gün birebir saatte yatıp, tıpkı saatte kalkmaları sağlanmalı.
– Uykudan 1-1,5 saat evvel yaptırılacak banyo, çocuklarda uykuya eğilimi artırır.
– Uykudan çabucak evvel ballı süt verilmemeli. Ballı süt faydalıdır lakin reflü riskine karşı uykudan 2 saat evvel verilmelidir. Reflünün uykuyu bozacak bir sorun olduğu unutulmamalı.
– Uyku öncesi çocukların hareketliliğini azaltmak, birlikte kitap okumak onun için rahatlatıcı olacaktır, bu sayede çocuğun uykuya geçişi kolaylaşacaktır.
– Çocukların uykudan çabucak evvel bilgisayar, cep telefonu, tablet, televizyon üzere aygıtlardan uzak tutulması gerekir. Bu tıp aktiviteler uykuya dalış mühletini uzatır. Bilhassa bilgisayar ya da telefondaki oyunlar uyku kalitesini bozar. Uykudan en az bir saat evvel bu aygıtların kullanılmaması kıymetlidir.
– Çocukların yatak odasının karanlık, sessiz ve 23-24 derece sıcaklıkta olması gerekir.
– Yatağa çok aç ya da çok tok bir formda gitmemeleri sağlanmalı.
– Uykuya dalmadan evvel en sevdiği oyuncağı yahut battaniyesi yanına alınabilir. Masal okumak da çocuğu sakinleştirerek uykuya dalmasını kolaylaştıracaktır.
– Çocukla itimat veren bir bağ kurulmalı. Çocuk fazla korunmamalı, tıpkı vakitte inancı sarsılmamalı.
– Çocuğun uykusu ile ilgili sorunlar aşılamıyorsa kesinlikle bir uzman yardımı alınmalı.
