Türk Nöroloji Derneği Çocuk ve Ergen Nörolojisi Çalışma Kümesi uzmanlarından, birebir vakitte Türkiye Spastik Çocuklar Vakfı’nda danışman nörolog olarak misyon yapan Ayta, çocuklarda baş ağrısının nedenlerine ait bilgileri paylaştı.
Toplumda az bilinmesine rağmen çocuklarda da migren görüldüğünü ve bu oranın kestirimlerin üzerinde olduğunu anlatan Ayta, bu hususta Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından daha evvel 5 binden fazla çocuğun incelendiği çalışma yürütüldüğünü söyledi.
Ayta, çalışmanın sonuçlarına ait, “Ülkemizde 0-18 yaş grubu çocuk nüfusunu dikkate aldığımızda, en az yüzde 10 – yüzde 14 arasında çocukluk çağı migreni var. Örneğin, 3 yaşında bir çocuk ‘başım ağrıyor’ diyemez, derdini anlatıp, bu ağrıyı tanımlayamaz. Ancak çok sevdiği bir oyunu bırakıp, bir kenara çekiliyor, başını tutuyorsa, midesi bulanıyorsa ve sonrasında da uyukluyorsa bu migren için önemli bir belirtidir. ” sözünü kullandı.
AİLEDE MİGREN VE OTOMOBİL TUTMA HİKAYESİ RİSK BELİRTİSİ
Doç. Dr. Ayta, çocukluk çağı migreninde aile hikayesinin de kıymetli risk faktörü olduğunu vurgulayarak, anne-babada migren yahut tek başına otomobil tutma hikayesi varsa çocukta da migren olma ihtimalinin bulunduğunu bildirdi.
Küçük çocuklarda migrenin her vakit ağrı belirtisiyle ortaya çıkmayabileceğini belirten Ayta, “Anne babada migren veya araba tutma öyküsü olan, tekrarlayan kusmalar yaşayan ve reflü gibi hastalıklar açısından incelenip bir şey bulunamayan 1 yaş civarındaki bir bebekte migren de araştırılmalıdır. Çünkü bu bebek, migrenin bir varyantı olan ‘septik kusmalar’ dediğimiz tabloyu yaşıyor olabilir.” ikazını yaptı.
YENİDOĞAN BEBEKLER DE AĞRI DUYUYOR
Ayta, yenidoğanların da ağrı yaşayabildiğini anlatarak, “90’lı yılların başında ‘yenidoğanın ağrısı olmaz’ diye düşünülerek, yenidoğan bebeklere her türlü müdahale rahatça yapılırdı. Sonrasında yenidoğanların da ağrı duyduğu fark belirlendi, bu nedenle artık onlara iğne bile yapılırken acı hissetmemesi için lokal anestezik spreyler kullanılıyor. Çünkü yenidoğan döneminde ağrılı deneyime fazla maruz kalan çocukların ileride baş ağrısı deneyimlerinin de daha fazla olduğu yapılan çalışmalarla saptandı.” dedi.
“ARABA TUTAN ÇOCUKLARDA DA MİGREN ARAŞTIRILMALI”
Ergenlik çağındaki çocuklarda ise tansiyon tipi baş ağrılarının sık görüldüğünü aktaran Ayta, bunun uzun mühlet bilgisayar başında çalışma, gergin durumlar üzere nedenlerle ortaya çıktığını, çok şiddetli olmayan, genelde boynun gerisinden gelen ağrılar formunda görüldüğünün altını çizdi.
Doç. Dr. Ayta, çocukluk çağında migreni olanların ergenlik periyodunda de ekseriyetle tansiyon tipi baş ağrılarıyla karşı karşıya kaldığını belirterek, “Ailede migren, araba tutma öyküsü varsa, küçük çocuk sıkıntıyla alnını, başını tutuyorsa, yaptığı aktiviteyi bırakıyor, buna bulantı da eşlik ediyorsa bunun migren olma ihtimali yüksektir. Sadece ağrı değil, araba tutan çocuklarda da migren araştırılmalı. Bu gibi durumlarda, bir uzmana başvurulmasını öneriyoruz.” açıklamasında bulundu.
“MİGRENLİ ÇOCUKLAR UZUN SÜRE AÇ, UYKUSUZ VE EKRAN BAŞINDA KALMAMALI”
Ayta, çocuklarda migren tedavisine ait, şu bilgileri paylaştı:
“Çocuklarda migren tedavisinde öncelikle ömür biçiminin düzenlenmesini öneriyoruz. Migren yaşayan çocuk, araç tutmasına, bulantıya yatkın olduğu için sabah okula giderken, meskenden çıkmadan kahvaltı yapmalıdır. Uzun açlık ve uykusuzluk migren ataklarını kolaylaştırıyor, bu nedenle uzun mühlet aç, uykusuz kalmaması, ortalama en az 7-8 saat uyuması, öğün atlamaması gerekiyor.
Migren hastalarını çoğunlukla ışık ve ses rahatsız eder, bu çocuklarda da var. Bu nedenle bilgisayar başında geçirdiği mühletin kısıtlanması değerli.
En kıymetli konulardan biri de bol su içilmesi. Alınan öbür sıvılardan başka olarak su içilmesinin migrenli çocuklarda artırılması çok kıymetli.
Tüm bu ömür düzenlemeleri yapılmasına rağmen çocukta şiddetli baş ağrıları devam ediyorsa, ağrı kesicileri devreye alıyoruz. Bu noktada en kolay, parasetamol yahut ibuprofen içeren ağrı kesicilerle başlıyoruz. Bunlar birçok vakit çocuklarda işe yarıyor.”
“ÇİKOLATA VE SOĞUK ÇAY” UYARISI
Doç. Dr. Ayta, bazı yiyecek ve içeceklerin migren ataklarını tetikleyebildiğine dikkati çekerek, “Migreni olan çocuklar ve yetişkinlere, çikolata, mayalı içecekler, ağır katkı hususu olmasından dolayı soğuk çayları önermiyoruz. Çok fazla katkı unsuru olan, marketlerde hazır satılan ‘noodle’lar da bu kümede. Yani besinde ne kadar çok katkı hususu varsa, migren ataklarını tetikleme riski de o kadar çok olabiliyor.” şeklinde konuştu.
“BÖYLESİNİ YAŞAMADIM’ DEDİRTEN AĞRILARDA HEMEN ACİLE BAŞVURULMALI”
Bazı başağrılarının ciddi durumların habercisi olabileceğine de işaret eden Ayta, şunları kaydetti:
“Bir kişi eğer ‘Ben bu türlü bir baş ağrısı yaşamadım’ diyecek oranda önemli, sert bir ağrı yaşıyorsa kesinlikle acil servise başvurmalı. Zira kişi daha evvel yaşamadığı kadar büyük bir başağrısı yaşıyorsa, hele buna yüz, el, kol uyuşmaları eşlik ediyor, görme bulanıklaşıyorsa kesinlikle acile gidilmeli. Bu nörolojik, hudut sistemi, beyin kanaması kaynaklı bir rahatsızlığın önemli belirtisi de olabilir.”
Ayta, önemli tabloların yanında kan şekeri düşüklüğü, tansiyon, kansızlık üzere durumların da baş ağrısına yol açtığını, bu nedenle gerçek teşhis için yetişkin ve çocukların birçok açıdan, bütüncül kıymetlendirilmesi gerektiğini kelamlarına ekledi.
