Böbrek Kanseri Nedir?

Böbrek kanseri böbrek hücrelerinden köken alan, makûs huylu, denetimsiz hücre çoğalması ve büyümesidir. Renal hücreli kanser yahut renal hücreli adenokarsinom olarak da bilinen renal hücreli karsinom (RHK), en yaygın böbrek kanseri cinsidir. Her 10 böbrek kanserinden yaklaşık 9’u böbrek hücreli karsinomdur. Daha az olarakta birtakım aşağıda bahsedeceğimiz böbrek kanseri tipleri ortaya çıkabilir. Küçük çocuklarda, Wilms tümörü ismi verilen bir çeşit böbrek kanseri gelişme mümkünlüğü daha yüksektir.Böbrek kanserleri ekseriyetle böbrekte tek bir tümör olarak görülmesi yanında, bazen bir böbrekte birden fazla odakta hatta birebir anda her iki böbrekte tümör gelişebilir.

Böbrek kanserleri ihtiva ettikleri hücre tipine nazaran bir kaç alt tipi vardır. Kanserin alt tipini bilmek, tedaviye karar vermede bir faktör olabilir ve ayrıyeten kanserin kalıtsal bir genetik sendromdan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemesine yardımcı olabilir.Böbrek kanserleri bedende görülen tüm kanserlerin yaklaşık %2’sini oluşturur. Böbrek kanserleri bayanlara nazaran erkeklerde 2-3 kat daha fazla görülmekte olup en fazla 60-70 yaş kümesinde ortaya çıkmaktadır.

Böbrek Kanserlerinin Sınıflandırılması

1-Berrak hücreli böbrek hücreli karsinom: Böbrek hücreli kanserlerin en sık görülen alt tipidir, yaklaşık böbrek kanserlerin ⅔’ünü oluşturmaktadır(%70-75). Laboratuvarda görüldüğünde, berrak hücreli kanseri oluşturan hücreler çok soluk yahut berrak görünür.

2-Papiller renal hücreli karsinom: Böbrek kanserlerin en yaygın ikinci alt tiptir – yaklaşık %10-14’ bu alt tiptedir. Kromofilik kanserler olarakta bilinir. Bu kanserler, tümörün birçoklarında olmasa da kimilerinde küçük parmak gibisi çıkıntılar (papilla ismi verilir) oluşturur. Birtakım tabipler bu kanserleri kromofilik olarak isimlendirir zira hücreler belli boyalarla boyanır ve mikroskop altında bakıldığında pembe görünür.Bunlarında tip 1 ve tip 2 alt kümelere ayrılır.

3-Kromofob renal hücreli karsinom: Bu alt tip,tüm böbrek kanserlerinin yaklaşık yaklaşık% 5’ini oluşturur. Bu kanserlerin hücreleri de, berrak hücreler üzere soluktur, fakat çok daha büyüktür ve mikroskop altında çok yakından bakıldığında öteki özelliklere sahiptir.Kadınlarda daha sık gözükür, öteki tiplere nazaran biraz daha güzel seyrederler.

4-Nadir görülen böbrek hücreli kanser tipleri: Bu alt tipler çok azdır ve her biri böbrek kanserlerin % 1’inden azını oluşturur: Toplayıcı kanal kanseri, Multiloküler kistik böbrek kanseri, Medüller karsinom, Müsinöz tübüler ve iğsi hücreli karsinom, Nöroblastoma ile bağlantılı böbrek hücreli kanser. Bunlar epey berbat huylu ve makûs seyirlidir

5-Sınıflandırılmamış renal hücreli karsinom: Çok az de olsa öteki kategorilerin hiçbirine uymayan yahut birden fazla kanser hücresi tipi bulunduğu için sınıflandırılmamış olarak isimlendirilir.

6-Böbrek hücreli olmayan böbrek kanseri çeşitleri: Diğer böbrek kanseri cinsleri ortasında değişici epitel hücre (Ürotelyal) karsinomları, Wilms tümörleri ve böbrek sarkomları bulunur.

Değişici epitel hücreli karsinom: Böbrek kanserlerinin %5-10’nu oluşturur ürotelyal karsinom olarak da bilinen değişici epitel hücre karsinomlarıdır. Bunlar gerçek böbrek kanseri olmayıp böbrek havuzcuğu (pelvis) ve üreterden (böbrek kanalı) köken alan mesane kanseri cinsinde olan ve mesane kanseri üzere tedavi edilen kanserlerdir. Pelvis renalis ve üreter tümörleri olarak öbür bir husus başlığı altında incelenecektir.

Wilms tümörü (nefroblastoma): Wilms tümörleri çabucak hemen her vakit çocuklarda görülür. Bu kanser tipi yetişkinler ortasında çok enderdir. Bu kanser tipi çocukluk çağı tümörleri başlığı altında daha geniş bir halde anlatılmaktadır.

Böbrek sarkomu: Böbrek sarkomları, böbreğin kan damarlarında yahut bağ dokusunda başlayan az bir böbrek kanseri tipidir. Tüm böbrek kanserlerinin% 1’inden azını oluştururlar.

İyi huylu (kanserli olmayan) böbrek tümörleri

Bazı böbrek tümörleri âlâ huyludur (kanser değildir). Bu, bedenin öteki bölgelerine metastaz yapmadıkları (yayılmadıkları), lakin tekrar de büyüyüp sıkıntılara neden olabildikleri manasına gelir. Âlâ huylu böbrek tümörleri, cerrahi yahut radyofrekans ablasyon üzere böbrek kanserleri için de kullanılan tedaviler kullanılabilir. Tedavi seçimi, tümörün boyutu ve rastgele bir semptoma neden oluyorsa, tümör sayısı, tümörlerin her iki böbrekte olup olmadığı ve kişinin genel sıhhati üzere birçok faktöre bağlıdır.

2-Anjiyomiyolipom: Anjiyomiyolipomlar en sık görülen düzgün huylu böbrek tümörüdür. Bayanlarda daha sık görülürler. Sporadik olarak yahut kalbi, gözleri, beyni, akciğerleri ve cildi de etkileyen genetik bir durum olan tüberoz sklerozlu bireylerde gelişebilir.Bu tümörler, farklı tipte bağ dokularından (kan damarları, düz kaslar ve yağ) oluşur. Rastgele bir belirtiye neden olmazlarsa, çoklukla yakından izlenebilirler. Sorun yaratmaya başlarlarsa (ağrı yahut kanama gibi), tedavi edilmeleri gerekebilir.

2-Onkositom: Onkositomlar, yaygın olmayan ve bazen hayli büyüyebilen düzgün huylu böbrek tümörleridir. Erkeklerde daha sık görülürler ve olağanda öbür organlara yayılmazlar, bu nedenle ameliyat çoklukla onları güzelleştirir. Ender de olsa kanserleşebilirler.

Böbrek kanserinin nedenleri ve risk faktörleri

Böbrek kanserlerinin bir kısmı genetik ve kalıtsal(ailesel özellikler taşımaktadır.Böbrek kanseri, kimi böbrek hücrelerinin DNA’larında değişiklikler (mutasyonlar) kanseri başlattığı ve bunda en tesirli nedenin hipoksi yani güzel kanlanamaması ve olması gereken kadar oksijen alamaması olduğu bilinmektedir. DNA daki birtakım mutasyonlar(örneğin 3.kromozomun p kolundaki delesyon) hücrelerin süratle büyümesine ve bölünmesine neden olur. Birtakım hücreler metastaz yaparak bedenin uzak bölgelerine yayılabilir Risk faktörü, kanser üzere bir hastalığa yakalanma talihinizi artıran her şeydir. Farklı kanserlerin farklı risk faktörleri vardır. Sigara içmek üzere birtakım risk faktörleri değiştirilebilir. Yaşınız yahut aile geçmişiniz ve genetiğiniz üzere faktörler değiştirilemez. Böbrek kanserleri için birtakım değiştirilebilir ve değiştirilemez risk faktörleri kelam hususudur.

Bunlar:

1-Yaşlanma: Yaşlandıkça böbrek kanseri riskiniz artar.

2-Sigara: Sigara içenlerde, içmeyenlere nazaran daha fazla böbrek kanseri riski vardır. Sigarayı bıraktıktan sonra bu nisbi olarak risk azalır.

3-Obezite ve makus beslenme: Obez bireyler, sağlıklı kiloya sahip olduğu düşünülen şahıslara nazaran daha yüksek böbrek kanseri riskine sahiptir.

4-Yüksek tansiyon (hipertansiyon): Yüksek tansiyon böbrek kanserine yakalanma riskinizi artırır.

5-Böbrek yetmezliği tedavisi: Kronik böbrek yetmezliğini tedavi etmek için uzun vadeli diyaliz alan şahıslarda böbrek kanseri gelişme riski daha yüksektir.

6-İşyeri Riskleri: Birçok çalışma, trikloroetilen üzere muhakkak hususlara işyerinde maruz kalmanın böbrek kanseri riskini artırdığını ileri sürmüştür.

7-Irk ve cins:Siyah ırkta daha fazla görülmekte ve erkeklerde bayanlara göre 2-3 kat daha fazla böbrek kanseri görülmektedir.

8-Bazı kalıtsal genetik sendromlar: Bazı kalıtsal sendromlarla doğan bireylerde, örneğin von Hippel-Lindau hastalığı(VHL geni-3p delesyonu), Birt-Hogg-Dube sendromu, tüberoskleroz kompleksi, kalıtsal papiller böbrek hücreli karsinom yahut ailesel böbrek kanseri olanlar üzere böbrek kanseri riski artabilir.

9-Ailede böbrek kanseri hikayesi. Yakın aile üyeleri hastalığa yakalanmışsa böbrek kanseri riski daha yüksektir.

Böbrek kanserinden korunabilirmiyiz?

Genetik ve ailesel yatkınlık, Irk ve yaşlanma üzere değiştirilemez risk faktörleri bir kenara bırakacak olursak, böbrek kanserine yakalanma riskinizi azaltmasına yardımcı olabilecek kimi teklifler şunlar olabilir:

1-Sigara ve tütün eserleri kullanmamalısınız: Sigara içiyorsanız bırakın. Takviye programları, ilaçlar ve nikotin replasman eserleri dahil olmak üzere birçok bırakma seçeneği mevcuttur. Hekiminize bırakmak istediğinizi söyleyin ve seçeneklerinizi birlikte tartışın.

2- Obezite ile uğraş: Sağlıklı kilonuzu koruyun. Sağlıklı kilonuzu muhafazaya çalışın. Fazla kilolu yahut obezseniz, her gün tükettiğiniz kalori ölçüsünü azaltın ve haftanın birçok günü fizikî olarak faal olmaya çalışın.

3-Tansiyon Denetimi: Yüksek tansiyonu denetim edin. Kan basıncınız yüksekse, sayılarınızı düşürmek için seçenekleri tartışabilirsiniz. Antrenman, kilo verme ve diyet değişiklikleri üzere hayat şekli tedbirleri size yardımcı olabilir. Birtakım hastalarda kan basıncını düşürmek için ilaç gerekebilir.

4-Mesleki maruziyet: İş yerinde trikloroetilen üzere ziyanlı unsurlara maruz kalmaktan kaçınmak, böbrek hücresi kanseri riskinizi de azaltabilir.

Böbrek kanseri belirtiler

Erken böbrek kanserleri ekseriyetle rastgele bir belirti yahut semptoma neden olmaz, lakin daha büyük hacimlere ulaşan böbrek tümörleri birtakım belirtiler verebilir ve kimi şikayetlere neden olurlar. Bu belirti ve semptomlara böbrek kanseri dışında diğer bir kanser cinsinde yahut böbrek ve idrar yollarının öteki hastalıkları da neden olabilir. Mesela; idrarda görülen kanama çoğunlukla mesane yahut idrar yolu enfeksiyonu yahut böbrek taşı nedeni ile de olabilir. Yeniden de, bu bulguların rastgele biri varsa , bir doktora görünmeniz önerilir.

Böbrek kanserinin kimi mümkün belirti ve semptomları şunlardır:

• İdrarda kan (hematüri)

• Yan ağrısı-böğür ağrısı (böbrek bölgesinde ağrı)

• Yan-sırtın alt tarafında yahut karında elle hissedilebilen kitle-şişlik(yumru)

• Yorgunluk-bitkinlik

• İştah kaybı

• Diyete bağlı olmayan kilo kaybı

• Enfeksiyondan kaynaklanmayan ve geçmeyen ateş

• Kansızlık-Anemi

• Bazı insanlarda da paraneoplastik sendrom denilen durum görülebilir(ateş, anemi, hipertansiyon, kas kitlesinde kayıp,kilo kaybı, ateş, karaciğer enzimleri ve trombosit değişiklikleri ).

• Kemik ağrısı yahut inatçı öksürük kanserin bedenin öteki yerlerine de yayıldığının belirtisi olabilir.

TEŞHİS

Böbrek kanserlerin yaklaşık üçte ikisi (⅔’ü) epey böbreğe sonlu olarak erken teşhis edilmektedir, 1/3’i ise yayılmış ve metastaz yapmış bir durumda gelir. Teşhis için hastanın öyküsü ve fizik muayenesi dışında bir kadro görüntüleme teknikleri (hem teşhis ve hemde metastaz araştırması için) kullanılmaktadır.

Tıbbi geçmiş ve fizik muayene: Böbrek kanseri olabileceğinizi düşündüren rastgele bir belirti yahut şikayetiniz varsa, hekiminiz risk faktörlerini denetim etmek ve şikayetleriniz hakkında daha fazla bilgi edinmek için tüm tıbbi geçmişinizi sorgulayacaktır. Fizik muayenede karnınızı (göbek) muayene ettiğinde olağandışı bir kitle (yumru) hissedilebilir. Belirtiler yahut fizik muayenenin sonuçları böbrek kanseri olabileceğinizi gösteriyorsa, daha fazla test yapılacaktır. Bunlar genelde laboratuvar testleri, görüntüleme testleri yahut böbrek biyopsilerini kapsamaktadır.

Kan testleri: Laboratuvar testleri genelde böbrek kanseri olup olmadığını kesin olarak gösteremez, lakin bir böbrek sorunu olabileceğine dair birinci ipucunu verebilirler ve kişinin genel sıhhatini anlamak ve kanserin öbür alanlara yayılıp yayılmadığını anlamaya yardımcı olmak için yapılırlar. Tam kan sayımında böbrek kanseri olan şahıslarda çoklukla anormaldir ve kanamaya bağlı anemi yani kansızlık fazla görülür. Daha seyrek olarak, böbrek kanseri hücreleri kemik iliğinin daha fazla kırmızı kan hücresi yapmasına neden olan bir hormon (eritropoietin) ürettiği için, bir bireyde kan fazlalığı (polisitemi ismi verilir) da saptanabilir. Başka kan testlerinde, neoplastik senroma bağlı, karaciğer enzimleri yükselebilir, yeniden kanda kalsiyum ölçümü ve böbrek işlevini gösteren üre kreatinin üzere testler kesinlikle istenir.

İdrar testi: İdrarda çıplak gözle görülmeyen mikroskopik kanama saptanabilir. Böbrek hücresi kanseri olan tüm hastaların yaklaşık yarısında idrarında kan hücresi görülmektedir.. Hastada değişici epitel kanseri varsa (renal pelviste, üreterde yahut mesanede), idrar örneğinin özel bir testi patolojik incelemesi ile (idrar sitolojisi ismi verilir) idrardaki gerçek kanser hücreleri saptanabilir.

Bilgisayarlı tomografi (CT) taraması: CT taraması, bedeninizin detaylı kesitsel manzaralarını elde etmek için istenir. Bir tümörün boyutu, hali ve pozisyonu hakkında kesin bilgi sağlayabilir. Ayrıyeten, bir kanserin yakındaki lenf düğümlerine yahut böbrek dışındaki organlara ve dokulara yayılıp yayılmadığını denetim etmede de faydalıdır. Böbrek biyopsisine gereksinim duyulursa, kanseri teşhisi etmek için tomografi eşliğinde kitleden biyopsi yapılabilir.

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması:Böbrek kanserinde allerji nedeniyle tomografi çekilemiyorsa yahut tomografi bulgularını daha detaylı incelemek için çekilmesi önerilmektedir. Kanserin evresini belirlemede, metastazların araştırılması maksadıyla da kullanılmaktadır.

Ultrason: Ultrasonograf böbrek kanseri teşhinde kullanılan temel araçlardan biridir.H Hiçbir belirti vermeden rutin ultrason incelemeleri sırasında birçok hadise tespit edilmektedir. Böbrekte görülen kitle kistik mi yoksa solit (katı) mı olduğunu gösterir (böbrek tümörlerinin katı-solit olma mümkünlüğü daha yüksektir). Farklı ultrason modelleri, birtakım yeterli huylu ve makûs huylu böbrek tümörü cinsleri ortasındaki farkı anlamasına da yardımcı olabilir.

Anjiyografi: Anjiyografi, böbrek kan damarlarına gösteren bir röntgen testidir. Bu test, kimi hastalar için ameliyatın planlanmasına yardımcı olabilir. Günümüzde anjiyografi, başka bir röntgen testi yerine CT yahut MRI taramasının bir modülü olarak yapılmaktadır.

Göğüs röntgeni: Böbrek kanseri teşhisi konulduktan sonra kanserin akciğerlere yayılıp yayılmadığını görmek için bir röntgen çekilebilir. Daha sık olarak, göğüs tomografisi olağandışı alanları daha güzel görebildiği için yapılabilir.

Kemik taraması: Kemik taraması, bir kanserin kemiklerinize yayılıp yayılmadığını göstermeye yardımcı olabilir. Kana az ölçüde düşük düzeyli radyoaktif materyal enjekte edilir ve temel olarak olağandışı kemik bölgelerinde toplanır. Kemik ağrısı yahut artmış kalsiyum düzeyi gösteren kan testi sonuçları üzere kanserin kemiklere yayılmış olabileceğini düşündürecek bir neden varsa yapılabilir.

Böbrek biyopsisi: Diğer kanser tiplerinin birçoklarının tersine, böbrek tümörlerini teşhis etmek için biyopsilere pek gereksinim duyulmaz. Görüntüleme teknikleri, ameliyat için kâfi bilgi sağlayabilir. Kesin teşhis, evre ve derecelendirme ameliyat sonrası çıkan modülün patolojik incelemesinde ortaya konur. Lakin, görüntüleme sistemleri ile elde edilen bilgiler böbrek kanseri tanısı için kuşkulu yahut yetersiz ise, kanser olabileceği düşünülen bölgeden bölgeden küçük bir doku örneği alınabilir. Yahut böbrek kanserinin diğer bölgelere yayılmış olabileceğini düşündüğü durumlarda, böbrek yerine metastatik bölgeden biyopsi yapılabilir. yada ameliyat ve tedavi düşünülmeyen küçük tümörlerde yahut başka minimal invaziv (radyofrekans ve kriyoterapi) tedaviler düşünüldüğünde kanseri doğrulamak için de biyopsi yapılabilir. İnce iğne aspirasyonu (İİAB) ve iğne-cor biyopsisi olmak üzere tercih edilebilecek 2 tıp böbrek biyopsisi vardır. Kitlenin durumuna nazaran hangi tıp biyopsi metodunun kullanılacağına karar verilir. Lokal anestezi altında ve tomografi yahut ultrason kılavuzluğunda yapılmaktadır.

Dereceleme Sistemi: Biyopsinin yahut ameliyatta çıkan gerecin patolojik incelemesinde tümör hücrelerinin ne kadar agresif olduklarının değerlendirilmesidir. Bunu saptamada en sık kullanılan sistem Fuhrman derecelendirme sistemidir. Kanser hücrelerinin karekterine nazaran patoloji uzmanı kanseri 1’den 4’e kadar derecelendirir.(Fuhrman iyi- 4 en makus olmak üzere).

Böbrek Kanserlerinin Evrelendirilmesi

Böbrek kanseri teşhisi konduktan sonra, hastalığın yayılıp yayılmadığını ve yayılmışsa ne kadar uzağa yayıldığı bakmak gerekmektedir. Bu sürece evreleme denir ve kanserin evresi, bedende ne kadar yayıldığını gösteren bir sınıflamadır. Kanserin nasıl tedavi edileceğini ilgili protokol belirlemeye yardımcı olur.Aynı vakitte kanserin nasıl seyredeceği, ve hastanın hayatta kalma istatistikleri hakkında konuşurken bu kanser evresi kullanılır. Böbrek kanserinin evreleri I (1) ila IV (4) ortasında değişir. Kural olarak, sayı ne kadar düşükse, kanser o kadar az yayılmıştır. Evre IV ise, kanserin daha fazla yayıldığı manasına gelir.Böbrek kanseri için en sık kullanılan evreleme sistemi, American Joint Committee on Cancer (AJCC) TNM sistemidir.

TNM sistemi 3 temel bilgiye dayanmaktadır:

• 1-Ana tümörün (T) boyutu ve boyutu: Tümör ne kadar büyük? komşu alanlara gerçek ne kadar büyümüş?

• 2-Yakındaki lenf düğümlerine (N) yayılma: Kanser komşuluğundaki lenf düğümlerine yayıldı mı?

• 3-Uzak bölgelere yayılma (metastaz) (M): Kanser kemikler, beyin yahut akciğerler üzere öbür organlara yayıldı mı?

Böbrek kanserine fizik muayene, biyopsi ve görüntüleme testlerinin sonuçlarına nazaran klinik bir evreleme yapılır ve ameliyattan sonra patolojik inceleme sonuçlarıda evrelemeye katılrsa buna da patolojik evre yada cerrahi evre ismi verilir.

Buna nazaran Böbrek kanserinin evrelendirilmesi:

T- Tümör boyutu

T1: En büyük boyutta tümör <7 cm yahut daha küçük, böbrekle sınırlı

T1a: Tümör <4 cm yahut daha az

T1b: Tümör > 4 cm, lakin <7 cm

T2: En büyük boyutu 7 cm’den büyük tümör böbrek ile sınırlı

T2a: Tümör > 7 cm, lakin <10 cm

T2b: Tümörler > 10 cm, böbrekle sınırlı

T3: Tümör, ana damarlara yahut perinefrik dokulara uzanır, lakin tek taraflı adrenal

bezin içine ve Gerota fasyasının ötesine geçmez.

T3a: Tümör büyük ölçüde renal vene yahut segmental (kas içeren) kısımlarına uzanır yahut tümör perirenal ve / yahut renal sinüs yağını (peripelvik yağ) istilameder, fakat Gerota fasyasının ötesine geçmez.

T3b: Tümör, diyaframın altındaki vena kavaya büyük ölçüde uzanır

T3c: Tümör, diyaframın üzerinde büyük ölçüde vena kavaya uzanır yahut venakava duvarını istila eder

T4: Tümör Gerota fasyasının ötesine yayılır (ipsilateral-tümör tarafı adrenal bezine yayılma dahil)

N – Bölgesel Lenf Düğümleri: N0: Bölgesel lenf nodu metastazı yok, N1: Bölgesel lenf düğümlerinde metastaz

M – Uzak Metastaz: M0: Uzak metastaz yok, M1: Uzak metastaz

p(patolojik)TNM evrelendirme

• EVRE I: T1, N0, M0

• EVRE II: T2, N0, M0

• EVRE III: T3, N0, M0 yahut T1, T2, T3 +N1, M0

• EVRE IV: T4, Rastgele bir N, M0 yahut Rastgele bir T, Rastgele bir N + M1

Hastalığın Nasıl Seyredeceği İlgili Veriler-Prognoz

Kanserin evresi tabiki hastalığın seyrini belirlemede ve beklenen ömür mühletini istatiksel olarak kestirim etmede çok kıymetlidir. Lakin Evre IV (metastatik) renal hücreli karsinomalı şahısların prognozu ve tedavisi belirlenirken öteki faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Yaygın olarak kullanılan iki sistem Memorial Sloan Kettering Cancer Center (MSKCC) kriterleri ve International Metastatic Renal Cell Carcinoma Database Consortium (IMDC) kriterleridir. Bu iki sistem, birleştirildiğinde insanları düşük, orta ve yüksek riskli kümelere yerleştiren 5 yahut 6 faktör kullanır.

MSKCC sistemi şunları içerir:

• Yüksek kan laktat dehidrojenaz (LDH) seviyesi

• Yüksek kan kalsiyum seviyesi

• Anemi ölçüsü

• Teşhisten sistemik tedavi muhtaçlığına kadar bir yıldan az bir müddet (hedefe yönelik tedavi, immünoterapi yahut kemoterapi)

• Kötü performans durumu (bir kişinin olağan günlük aktiviteleri ne kadar uygun yapabildiğinin bir ölçüsü)

IMDC sistemi şunları içerir:

• Yüksek beyaz kan hücresi sayısı (nötrofiller)

• Yüksek trombosit hücre sayısı

• Yüksek kan kalsiyum seviyesi

• Anemi

• Teşhisten sistemik tedavi muhtaçlığına kadar bir yıldan az bir müddet (hedefe yönelik tedavi, immünoterapi yahut kemoterapi)

• Kötü performans durumu (bir kişinin olağan günlük aktiviteleri ne kadar âlâ yapabildiğinin bir ölçüsü)

Hastalar bu faktörlerin varlığı yahut derecesine nazaran gruplandırılır: Üstteki faktörlerin hiçbiri yoksa düşük riskli olarak kabul edilir ve düzgün bir prognoza sahiptir. 1 yahut 2 faktörün olması orta riskli olarak kabul edilir ve orta derecede prognoza sahiptir. Bu faktörlerden 3 yahut daha fazla olması yüksek riskli olduğu, makûs prognoza sahip olduğu ve belli tedavilerden yararlanma mümkünlüğü daha düşük olduğunu gösterir.

Böbrek kanserleri için bu kestirim kanserin lokal, bölgesel ve uzak evrelerine ayırarak gruplandırılmaktadır.

• Lokalize: Kanserin böbreğin dışına yayıldığına dair hiçbir işaret yok.

• Bölgesel: Kanser böbreğin dışında yakındaki yapılara yahut lenf düğümlerine yayılmıştır.

• Uzak: Akciğerler, beyin yahut kemikler üzere bedenin uzak bölgelerine yayılmış kanserleri içerir.

Bu kümelere nazaran Böbrek kanseri için 5 yıllık bağıl sağkalım oranları:

• Lokalize hastalık: % 93

• Bölgesel Yayılım: % 70

• Uzak Metastaz: % 13

• Tüm kümelerin Birleştirilise 5 yıllık ortalama hayat % 75 dir

Böbrek Kanseri Tedavisi

Hastalığın dönemleri

Böbrek kanserinin farklı devirleri vardır ve tedavi alternatifleri buna nazaran belirlenir. Tümör böbrekte sonlu ve yayılmamışsa lokalize böbrek kanseri, tümör böbreğin dışına çevreleyen dokuya yanlışsız büyümüş, venlere, adrenal beze ve lenf nodlarına yayılmışsa lokal ilerleri böbrek kanseri ve uzak lenf nodlarına yahut öteki uzak organlara sıçramışsa metastatik hastalıktan olarak gruplandırılır.

Böbrek Kanseri Ameliyatı

Böbrek kanserine kemoterapi ve radyoterapi fazla tesirli değildir, temel tedavi cerrahidir. Bazen tek başına cerrahi çoğunlukla kâfi olabilmektedir. Kanserin evresine, pozisyonuna ve öteki kimi faktörlere bağlı olarak, kanserli böbreğin tümü ve etraf dokular ile birlikte ameliyatla alınır ki bu radikal nefrektomi denir. Buna ek olarak gerektiğinde adrenal bez (her böbreğin üstüne oturan küçük organ) ve yakındaki lenf düğümleri de çıkarılabilir. Yada seçilmiş kimi hastalarda böbreğin yalnızca kanserli kısmının alınması sözkonusudur buna da kısmi nefrektomi yahut parsiyel nefrektomi denmektedir.

Radikal Nefrektomi

Açık radikal nefrektomi ameliyatı: Bu ameliyatta cerrah tüm böbreğinizi, tıpkı taraf böbreküstü bezini, börek kanalının(üreter) bir kısmını yakındaki lenf düğümlerini ve böbreğin etrafındaki yağ dokusunu çıkarır. Böbreküstü bezinin çıkarılması standart bir radikal nefrektominin bir kesimi olsa da, kanserin böbreğin alt kısmında olduğu ve böbrek üstü bezinden uzak olduğu birtakım durumlarda alınmayabilir. Tümör böbrekten renal venden (böbrekten kirli kanı uzaklaştıran damar) ve inferior vena kavaya (kalbe boşalan büyük damar) hakikat büyümüşse, damar içindeki tümörü çıkarmak için açık kalp ameliyatı üzere kalbin kısa bir mühlet için durdurulması gerekebilir.

Laparoskopik nefrektomi: Böbreği çıkarmak için karında küçük delikler açılarak kesilerden özel uzun aletler yerleştirilir. Laparoskop, ucunda küçük bir görüntü kamera bulunan uzun bir tüptür. Bu, cerrahın karnın içini görmesini sağlar. Yapılan ameliyatta böbrek kitlesini dışarı çıkarmak için çoklukla böbreği çıkarmak için karın alt bölgesinde küçük bir kesi daha yapılır.

Robotik yardımlı laparoskopik nefrektomi: Bu yaklaşım, laparoskopik cerrahiyi uzaktan yapmak için robotik bir sistem kullanır. Cerrah, ameliyat masasının biraz uzağında bir panele oturur ve buradan robotik kolları denetim eder.

Böbrek Gözetici Ameliyat (Kısmi-Parsiyel Nefrektomi)

Açık Parsiyel nefrektomi (nefron gözetici cerrahi): Kısmi nefrektomide cerrah böbreğin yalnızca kanser içeren kısmını çıkarır ve böbreğin geri kalanını bırakır. Çoklukla tek küçük tümörleri (4 cm den küçük) çıkarmak için yapılır ve bazen daha büyük tümörleri (7 cm ‘e kadar) çıkarmak için de gerekebilir. Çalışmalar, uzun vadeli sonuçların, tüm böbreğin çıkarılmasıyla yaklaşık birebir olduğunu göstermektedir. Böylece kalan böbrek kısmı olağan işlevine devam eder.

Tümör böbreğin ortasındaysa, çok büyükse, tıpkı böbrekte birden fazla tümör varsa yahut kanser lenf düğümlerine yahut uzak organlara yayılmışsa parsiyel nefrektomi tercih edilmez.

Laparoskopik parsiyel nefrektomi ve robotik yardımlı laparoskopik parsiyel nefrektomi:

Bölgesel Lenflerin Çıkarılması-Lenfadenektomi

Radikal nefrektomi ameliyat sırasında bölgesel lenf düğümlerin çıkarılma süreci biraz tartışma konusu olmasına karşın en azından ameliyat sonrası gerçek evrelendirme açısından bize fikir verir, bunun yanında hastalığın gidişatı/prognozu konusunda olumlu tesir yaptığı ile ilgili bilgilerde vardır. Görüntüleme yollarında büyümüş lenf nodu varsa yahut ameliyat sırasında olağandışı lenf nodlarının çıkarılması konusunda bir fikir birliği vardır.

Adrenal Bezin Alınması (adrenalektomi)

Adrenal bezin çıkarılması olağanda radikal nefrektominin standart bir modülü olmasına karşın, şayet kanser böbreğin alt kısmında (böbrek üstü bezinden uzakta) ise ve görüntüleme testleri böbrek üstü bezinin etkilenmediğini gösteriyorsa, çıkarılması gerekmeyebilir. Tıpkı lenf nodunun çıkarılmasında olduğu üzere, buna da kişisel olarak karar verilir.

Metastazların Çıkarılması

Böbrek kanserlerin olan yaklaşık ⅓’ünde birinci teşhis edildiğinde bedenin öteki bölgelerine yayılmış (metastaz yapmış) olarak gelmektedir, yani metastatik hastalık grubundadır. Akciğerler, lenf düğümleri, kemikler ve karaciğer en yaygın yayılma bölgeleridir. Birtakım hastalar için ameliyatla bu bölgelerdeki odaklarında çıkarılması hastalığın gidişatına ve hayatta kalma müddetlerine olumlu katkı yaptığı bulunmuştur.

Cerrahinin riskleri ve Komplikasyonları

Herhangi bir ameliyatın ve anestezinin mümkün riskleri dışında başka mümkün böbrek ameliyatlarının riskleri şunlardır:

• Ameliyat sırasında iç organlarda ve kan damarlarında (dalak, pankreas, aort, vena kava, kalın yahut ince bağırsak gibi) hasar

• Pnömotoraks

• Ameliyat alanı fıtığı

• Karına idrar kaçağı (parsiyel nefrektomi sonrası)

• Böbrek yetmezliği (kalan böbrek düzgün çalışmazsa)

Böbrek Kanseri için Ablasyon ve Öteki Lokal Tedaviler

Böbrek kanserinin cerrahi olarak çıkarılması ana-temel tedavidir. Fakat ameliyat olamayacak kadar sorunları olan yahut ameliyat olmak istemeyen böbrek tümörlü hastalarin tedavisi için öteki birtakım tedaviler kullanılabilir. Bu yaklaşımlar ekseriyetle küçük (4 cm’den büyük olmayan) böbrek kanserleri için düşünülür.

Kriyoterapi (kriyoablasyon): Kriyoterapi, tümörü yok etmek için tümörün özel aletlerle dondurulma sürecini söz eder. Tümöre ciltten (perkütan olarak) yahut laparoskopi sırasında içi boş bir iğne yerleştirilir. Bu kanaldan tümör dondurucu gazlarla dondurulur ve tümörü öldüren bir buz topu oluşturur. Tümörün yakındaki dokulara çok fazla ziyan vermeden yok edildiğinden emin olmak için, süreç sırasında (ultrason, CT yahut MRI taramaları ile) tümörün manzaralarını dikkatle izleni yahut doku sıcaklığını ölçülür. Mümkün komplikasyonları ortasında kanama ve böbreklerde yahut başka yakın organlarda hasar sayılabilir.

Radyofrekans ablasyon (RFA): Radyofrekans ablasyon, tümörü ısıtarak öldürmek(ablasyon) için yüksek güçlü radyo dalgalarını kullanılan bir usuldür. İğne gibisi bir stent ciltten geçerek tümör alanına yerleştirilir. Probun yerleştirilmesi, ultrason yahut CT taraması ile yönlendirilmektedir. Yerine yerleştirildikten sonra, probun ucundan bir elektrik akımı/radyofrekans dalgaları ile tümör ısıtılırak yok edilmeye çalışılır. Genelde yatış gerektirmeyen ve lokal anestezi ile yapılan bir prosedürdür. Büyük komplikasyonlar enderdir, lakin kanama ve böbreklerde yahut öbür yakın organlarda hasar olabilir.

Böbrek Kanseri için Etkin İzlem

Bu küçük böbrek tümörlere (4 cm’den küçük) sahip birtakım hastalar için birinci başta tedavi vermemek ve tümörün büyüyüp büyümediğini görmek için dikkatlice izlemek bir seçenek olarak sunulabilir. Her 3 ila 6 ayda bir görüntüleme testleri (ultrason, CT yahut MRI taraması) ile izlem yapılır. Süratli büyürse yahut 4 cm’den büyük olursa tümör ameliyatla çıkarılır yahut öbür bir şekilde(kriyoterapi yahut RFA ile) tedavi edilir Tümörü bir mühlet yakından izlemek, hangi tümörlerin ilerde kanser olma ihtimalinin daha yüksek olduğuna karar vermelerine yardımcı olur. Bazen tümörün nitekim kanser olup olmadığını görmek için tümörü izlemeye karar vermeden evvel biyopsi yapılabilir.

Böbrek Kanseri için Radyasyon Tedavisi

Radyoterapi bilindiği üzere böbrek kanserine pek tesirli değildir. Hasta ameliyat kaldıracak kadar sağlıklı değilse yahut yalnızca tek böbreği varsa, böbrek kanserini için radyoterapi-radyasyon kullanılabilir. Radyoterapi kanserli böbreğe ve/veya metastaz alanlarına kullanılabilir. Bunun yanında radyasyon tedavisi; tümöre bağlı ağrı, kanama üzere kanser semptomlarını nispeten gidermek yahut kanserin yayılmasının neden olduğu sorunları (özellikle kemiklere yahut beyne) hafifletmek için kullanılabilir.Komğlikasyonları ortasında; cilt değişiklikleri (güneş yanığına benzer) ve radyasyonun ciltten geçtiği alanlarda saç dökülmesini, bulantı, ishal yahut yorgunluk sayılabilir.

Böbrek Damarı Embolizasyonu

Hasta cerrahi için uygun değilse ve kanamaya ve ağrıya neden oluyorsa, renal arter embolizasyonu önerebilir. Bu tedavi sırf cerrahinin uygun olmadığı yahut yüksek riskli olduğu durumlarda önerilir. Kasık bölgesi damardan küçük bir kateter ile girilerek, böbreğin etrafındaki damarlara ulaşılır ve bu damarlar tıkaçlarla tıkanır, ve doku beslenemediği için ölür-nekroze olur ve beden tarafından temizlenir

Böbrek Kanseri İçin Maksada Yönelik Tedavi-Akıllı İlaçlar

Kansere neden olan hücrelerdeki değişiklikler hakkında daha fazla bilgi edindikçe, bu değişikliklerin kimilerini gaye alan akıllı ilaçlar geliştirilmiştir. Amaca yönelik bu akıllı ilaçlar, anjiyogenezi (kanserleri besleyen yeni kan damarlarının büyümesi) yahut kanser hücrelerinde büyümelerine ve hayatta kalmalarına yardımcı olan kıymetli proteinleri (tirozin kinazlar olarak adlandırılır) bloke ederek çalışır. Kimi gayeye yönelik ilaçlar her ikisini de tesirler.

Böbrek Kanseri için İmmünoterapi

Böbrek kanserini tedavi etmek için çeşitli immünoterapi cinsleri kullanılabilir.

Kontrol noktası inhibitörleri(Immune checkpoint inhibitors)

Bağışıklık sistemin temeli, yüzeylerindeki proteinleri anahtar kilit prensibi ile kullanarak bedenin sağlıklı hücreleri ile yabancı ve sıhhatsiz hücreleri ayırt ederek gerekirse aktive olan beyaz kan hücresi olan T hücreleridir. Bu T hücrelerinin yüzeyinde bulunan ve gerekli olmadığında bağışıklık karşılığının aktivasyonuna pürüz olan ‘Frenler’ vardır. İşte tümör hücreleri bu frenleri kullanarak bağışıklık sistemi hücrelerini kandırır, T hücreleri tümörlü hücreleri fark edemez. Bağışıklık sistemini kör etmeyi başaran tümör hücreleri artarak, yayılır. T hücrelerini durduran bu frenlerden CTLA-4 ve PD-1 isimli proteinleri hedeflemektedir. Bu proteinler durdurulursa bağışıklık sistemi tümör hücrelerini görmeye ve tanımaya başlar ve onlarla savaşarak yok edilmesini sağlar. Bu proteinlerle savaşan ve onları durduran ilaçların kullanıldığı tedaviye “immun checkpoint tedavi’’adı verilir. CTLA-4 ve PD-1 proteinlere bağlanan ve bloke eden antikorlar kullanılır, “immun checkpoint’’ (kontrol noktası) inhibitörleri olarak isimlendirilirler. Klinik araştırmalarda bilhassa PD-1’i hedefleyen tedavilerde metastatik kanserlerde uzun vadeli güzelleşme sağlanmıştır. Birçok yan tesirleri vardır. Bazen bağışıklık sistemi, bedenin öbür bölgelerine saldırmaya başlar ve bu da akciğerlerde, bağırsaklarda, karaciğerde, hormon üreten bezlerde (tiroid gibi), böbreklerde yahut öteki organlarda önemli meselelere neden olabilir. Bazen bu yan tesirler ömrü tehdit edebilir.

Bu tedavi için şimdilik görülen tek handikap, her tümör hücresinin bağışıklık sistemini kandırmak için PD-1 yahut CTLA-4 proteinlerini kullanmazlar. Bu metodu kullanmayan tümörleri bu sistemi inhibe ederek engelleyemezsiniz. Bu nedenle tümörün bu proteinleri kullanıp kullanmadığından emin olmak gerekir. Bu emelle tümörün PD-1’i harekete geçiren PDL-1 taşıyıp taşımadığını anlamak için laboratuvar testlerinden yararlanılır.

PD-L1 testi, bir hastanın “immun checkpoint tedavi’’den faydalanıp faydalanamayacağının belirlemesine yardımcı olur. Test tümör dokusu yahut kandan çalışılabilir. Bir PD-L1 testi, bir tümörün ne kadar PD-L1 ürettiğini ölçer. Yüksek ölçülerde PD-L1 üreten tümörler, tedaviye daha az üretenlere nazaran daha hassastır. Hangi hastanın ilaçlara karşılık verebileceğini belirlemede yardımcı olsa da, test yanılmaz değildir. Yüksek düzeylerde PD-L1 testi yapan birtakım tümörler tedaviye cevap vermeyebilir ve düşük düzeylerde ise güçlü bir yanıt olabilir. Kanser hücreleri karmaşıktır ve farklı faktörler bu ilaçlara ne kadar hassas olduklarını etkileyebilir.

1- PD-1 inhibitörleri: Pembrolizumab (Keytruda) ve Nivolumab (Opdivo), olağanda bu hücrelerin bedendeki başka hücrelere saldırmasını önlemeye yardımcı olan, bağışıklık sistemi hücreleri (T hücreleri olarak adlandırılır) üzerindeki bir protein olan PD-1’i hedefleyen ilaçlardır. PD-1’i bloke ederek, bu ilaçlar böbrek kanseri hücrelerine karşı bağışıklık yansısını artırır. Bu çoklukla birtakım tümörleri küçültebilir yahut büyümelerini yavaşlatabilir.

Sitokinler

Sitokinler, bağışıklık sistemini genel olarak güçlendiren küçük proteinlerdir. İnterlökin-2 (IL-2) ve interferon-alfa üzere insan üretimi sitokin versiyonları bazen çok özel durumlarda böbrek kanserini tedavi etmek için kullanılır. Her iki sitokin de hastaların küçük bir yüzdesinde kanserin küçülmesine neden olabilir.

İnterlökin-2 (IL-2): Geçmişte IL-2, ilerlemiş böbrek kanserinde yaygın olarak birinci basamak tedavi olarak kullanıldı ve hala birtakım hastalar için faydalı olabilir. Lakin önemli yan tesirleri vardır, bu nedenle sadece yan tesirlere tahammül edecek kadar sağlıklı bireyler ve amaca yönelik ilaçlara yahut başka immünoterapi çeşitlerine karşılık vermeyen kanserler için tercih edilebilir. Yüksek dozda IL-2 verilmesi, kanseri küçültmek için güzel bahtı sunuyor üzere görünmektedir, lakin bu önemli yan tesirlere neden olmaktadır, bu nedenle genel sıhhat durumu makûs olan bireylerde kullanılmaz. Bu dahayan tesirlerin tanısı ve tedavi edilmesi için özel dikkat gereklidir. Bu yan tesirler ekseriyetle şiddetlidir ve nadiren ölümcül olabilir. Bu tedaviyi yalnızca bu ilaçların kullanımında tecrübeli merkezler vermelidir. IL-2, bir damardan (IV) verilmektedir.

IL-2’nin mümkün yan tesirleri

• Aşırı yorgunluk

• Düşük kan basıncı

• Akciğerlerde sıvı birikmesi

• Nefes almada güçlük

• Böbrek hasarı

• Kalp krizi

• Bağırsak kanaması

• İshal yahut karın ağrısı

• Yüksek ateş ve titreme

• Hızlı kalp atımı

• Zihinsel değişiklikler

İnterferon-alfa. İnterferon, IL-2’den daha az önemli yan tesirlere sahiptir, lakin tek başına kullanıldığında o kadar tesirli görünmemektedir

Böbrek Kanseri için Kemoterapi

Kemoterapi, anti-kanser ilaçlarını belirli protokol çerçevesinde kullanılmasını tabir eder. kullanır. Damarda yahut ağızdan hap olarak kullanılabilir.Böbrek kanseri hücreleri çoklukla kemoterapiye düzgün cevap vermediğinden, böbrek kanseri için standart bir tedavi değildir. Sisplatin, 5-florourasil (5-FU) ve gemsitabin üzere kimi kemoterapötik ilaçların az sayıda hastaya yardımcı olduğu gösterilmiştir. günümüzde daha çok kemoterapötikler ekseriyetle yalnızca amaca yönelik ilaçlar ve / yahut immünoterapi denendikten sonra, en son seçenek olarak sunulmaktadır Aşikâr protokol çerçevesinde kürler formunda verilir.Kemoterapi ilaçları süratle bölünen hücrelere saldırır, bu yüzden çoklukla kanser hücrelerine karşı etkilidirler. Fakat kemik iliğinde (yeni kan hücrelerinin yapıldığı), ağız ve bağırsakların iç yüzeyleri ve saç kökleri üzere bedendeki öbür hücreler de süratle bölünür. Bu hücrelerin kemoterapiden de etkilenmesi olasıdır ve bu da birtakım yan tesirlere yol açabilir. Kemoterapinin yan tesirleri ilaç cinsine, alınan ölçüye ve tedavi müddetine bağlıdır. Bu yan tesirler çoklukla tedavi bittikten sonra kaybolur. Ekseriyetle bunları önlemenin yahut azaltmanın yolları vardır.

Olası yan tesirler şunları içerebilir:

• Saç kaybı

• Ağız yaraları

• İştah kaybı

• Mide bulantısı ve kusma

• İshal yahut kabızlık

• Artmış enfeksiyon mümkünlüğü (düşük beyaz kan hücresi sayımı nedeniyle)

• Kolay morarma yahut kanama (düşük kan trombosit sayısı nedeniyle)

• Yorgunluk (düşük kırmızı kan hücresi sayısından dolayı)