Kolon Kanserinden Nasıl Korunulur?
Kolon kanseri kalın bağırsaktan gelişir. Kalın bağırsak, karın sağ alt kadranından başlayıp anüste sonlanan uzun bir organdır. Kalın bağırsağın son kısmına rektum denir ve buradan gelişen kansere rektum kanseri denmektedir. Kolon kanseri için en öneli risk faktörü ileri yaş, genetik-ailevi faktörler ve diyet üzere çevresel faktörlerdir. Kolon kanseri ölümcül bir kanserdir. Bayan ve erkekte benzeri sıklıkta görülür ve her iki cinste en sık görülen kanserlerden biridir.
Kolon kanserinin tedavisi şu haldedir; cerrahi olarak hastalığın yerleştiği kolon kısmının çıkartılması ve sonrasında hastalığın evresine nazaran muhtaçlık var ise kemoterapi tedavisi ile tedavinin tamamlanmasıdır. Rektum kanserinde ise ekseriyetle öncelikle radyoterapi ve sonrasında cerrahi olarak hastalıklı rektum kısmının çıkartılmasını içerir. Birtakım hastalarda kanserin yerleşim yerine nazaran kalıcı kolostomi (torba) açılması gerekebilir.
Kolon kanserinden nasıl korunacağız?
Bu sorunun yanıtını bulabilmek için öncelikle kolon kanserinin nedenlerine bakalım. Bu nedenlerin kimilerini mesela ailevi tesir, genetik üzere risk faktörlerini değiştiremezken diyet tesirleri üzere kimi risk faktörlerini denetim edebiliriz. Kolon kanserlerinin hepsi poliplerden gelişir. Neoplastik (kansere dönüşen) polipin gelişimi ve bundan kanser gelişmesi yaklaşık 5-10 yıllık bir mühlet gerektirmektedir. Yani kolon kanseri aylar içinde gelişmez yıllara muhtaçlığı vardır. Bu nedenle 50 yaşından itibaren kolonoskopi denetiminin yapılması ve varsa poliplerin temizlenmesi kolon kanserinden korunmanın temel basamağıdır. Dışkıda kan görülmesi de kolon kanseri açısından bir belirteç olabilir. Kolon kanserlerinin çoğunluğu ailevi bir irtibata sahip değildir. Ailesinde bilhassa birinci derece akrabalarında kolon kanseri olanlar ve ayrıyeten bu kanserler akrabalarında 50 yaşından evvel ortaya çıkmış şahıslar kolon kanseri açısında risk altındadır. Ailesinde kolon kanseri olan şahıslar, en genç yaşta kolon kanseri olan birinci derece akrabasından 10 yıl daha erken yaş da kolonoskopik denetim yaptırarak kolon kanserinden korunabilirler. FAP üzere kansere dönüşen kolon polipi yapan genetik hastalıklarda kalın bağırsağın alınması ile kanser gelişimi engellenebilir.
Kolon kanserinin bir başka sebebi ise diyette fiber yani yeşillik (lif) tüketiminin yetersiz olmasıdır. Yeniden kırmızı et ve işlenmiş et (sucuk, salam, sosis vb.) tüketiminin fazla olması da kolon kanserine sebep olabilmektedir. Bu nedenle özelikle öğlen ve akşam yemeklerinde zeytin yağlı salata tüketimi kolon kanserinden korunmak için kıymetlidir. Yenilen yeşillik (lif/fiber) kansere sebep olabilecek kanserojen unsurları dışkı içine hapseder ve kolon hücreleriyle olan temasını azaltarak gözetici tesir oluşturur. Tekrar yapılan çalışmalar günlük kalsiyum tüketiminin sistemli olduğu şahıslarda kolon kanserinin daha az geliştiğini göstermiştir.
