BELİRTİLERİ
Tiroid kanseri sıklıkla tiroid bezi içinde bir yumru yahut nodül olarak ortaya çıkar ve çoklukla rastgele bir belirtiye neden olmaz.
Tiroid kanseri teşhisinin konmasında kan testleri yardımcı değildir, TSH üzere tiroid işlev testleri ekseriyetle olağandır. Fizik muayene, tiroid nodüllerinin ve tiroid kanserinin saptanmasının en yaygın yoludur. Fizik muayenede ekseriyetle tek, sert bir nodül palpe edilir.
Tiroid nodülleri ekseriyetle öbür nedenlerle yapılan boyun ultrasonu yahut tomografi taramaları görüntüleme usulleriyle tesadüfen saptanır. Bazen de hastalar tarafından tesadüfen bulunur.
Tiroid kanserleri ve nodüller nadiren boyun, çene yahut kulak ağrısı üzere belirtilere neden olabilir. Nodül nefes yahut yemek borusuna baskı yapacak kadar büyükse, nefes darlığı (dispne), yutma zahmeti (disfaji) yahut “boğazda gıdıklanma” üzere belirtiler gelişebilir. Daha nadiren, ses tellerini denetim eden hududa baskı yaparak ses kısıklığına da neden olabilir
NEDENLERİ
Tiroid kanserinin neden geliştiği özgün olarak bilinmemekle birlikte tanımlanmış kimi risk faktörleri vardır: Tiroid kanserleri, yüksek dozda radyasyona maruz kalma hikayesi olan, ailesinde tiroid kanseri hikayesi olan ve 40 yaşından büyük bireylerde daha sık görülür.
TANISI
Tiroid kanseri tanısı, fizik muayenede ekseriyetle tek, sert nodülün palpe edilmesi ve hastanın hikayesinin kıymetlendirilmesi ile başlar. Teşhis tiroid bezindeki kitleden yahut lenf bezinden yapılan İİAB ile konulur.
TEDAVİSİ
Tüm tiroid kanseri için öncelikli tedavi cerrahidir. Diferansiye tiroid kanserleri için yapılacak ameliyatla çıkarılacak tiroid dokusunun büyüklüğü tümörün boyutuna ve tümörün tiroidle sonlu olup olmadığına bağlı olacaktır. Tiroide sonlu, çok küçük (<1 cm) ve lenf bezi tutulumu olmayan kanserler için yalnızca tümörün bulunduğu lobun çıkarıldığı tiroid lobektomi ameliyatı kâfi kabul edilir.
Buna rağmen tümörün etraf dokulara yayılması yahut lenf bezlerinin tutulması durumunda total tiroidektomi daha âlâ bir seçenektir. Şayet lenf bezleri birinci teşhis anında hastalık tarafından tutulmuşsa (lenf bezi metastazı), birinci tiroid ameliyatı sırasında boyun diseksiyonu yapılarak lenf bezleri de çıkarılır. Şayet lenf bezi metastazları daha sonra ortaya çıkarsa ek bir cerrahi teşebbüs ile yeniden lenf bezlerini çıkarmak gerekir.
Son vakitlerde yapılan araştırmalarda, mikro papiller tiroid kanserleri olarak isimlendirilen küçük tümörlerin tiroid içindeki yerlerine de bağlı olarak ameliyatsız olarak takip edilebileceği de öne sürülmektedir.
Ameliyattan sonra birden fazla hastanın hayatının geri kalanında her gün tiroid hormonu kullanması gerekecektir. Ayrıyeten tümörün boyutunun büyük olduğu, lenf bezlerine yayıldığı yahut tekrarlama riskinin yüksek olduğu durumlarda cerrahiden sonra radyoaktif iyot tedavisi de kullanılabilecektir.
Radyoaktif iyot tedavisi. (-131 tedavisi).
Tiroid hücreleri ve diferansiye tiroid kanserlerinin birden fazla, iyodu fiyat ve içinde konsantre eder. Bu nedenle radyoaktif iyot, kalan tüm olağan tiroid dokusunu ortadan kaldırmak (radyoaktif iyot ablasyonu) ve tiroidektomiden sonra potansiyel olarak kalabilecek kanser hücrelerini yok etmek için kullanılabilir.
Bedendeki başka doku ve hücreler ekseriyetle iyodu tutmadıkları için, ablasyon süreci sırasında kullanılan radyoaktif iyotun tiroid dışındaki dokular üzerinde ekseriyetle çok az tesiri vardır yahut hiç tesiri yoktur. Bununla birlikte, tiroid kanseri metastazlarının tedavisi için daha yüksek dozlarda radyoaktif iyot alan birtakım hastalarda radyoaktif iyot, tükürük bezlerini etkileyebilir ve ağız kuruluğu üzere komplikasyonlara neden olabilir. Daha yüksek dozlarda radyoaktif iyot kullanıldığında uzun vadede kanser gelişme riskinde az da olsa bir artış olabilir. Bu risk çok olmakla birlikte radyoaktif iyot dozu arttıkça artar. Radyoaktif iyot tedavisinin faydaları ile potansiyel riskleri dengelemek değerlidir.
Radyoaktif iyot tedavisi öncesinde, TSH seviyelerinin yükseltilmesi gerektiğinden tiroid hormon haplarının 3-6 hafta mühletle kesilmesi gerekebilir. Ayrıyeten, radyoaktif iyodun tutulumunu arttırmak ve tedavi tesirini en yükseğe çıkarmak gayesiyle tedavi öncesi 1-2 hafta düşük iyot içeren bir diyet uygulamanız gerekecektir.
PROGNOZU
Genel olarak, diferansiye tiroid kanserinin prognozu, bilhassa 45 yaşından küçük hastalar ve tümör boyutu küçük olan hastalar için harikadır. Tiroid bezinin dışına çıkmamış papiller tiroid kanserli hastalar eksiksiz bir prognoza sahiptir. Bu tıp hastalar için on yıllık sağkalım %100’dür ve daha sonra rastgele bir vakitte tiroid kanserinden vefat son derece azdır. 45 yaşından büyük hastalar, daha büyük yahut daha agresif tümörleri olan hastalar için de prognoz çok düzgündür, fakat kanserin tekrarlama riski daha yüksektir. Kanseri daha ilerlemiş, ameliyatla büsbütün çıkarılamayan yahut radyoaktif iyot tedavisi ile büsbütün ortadan kaldırılamayan hastalarda prognoz çok uygun olmayabilir.
