Endüstriyel ve işlenmiş eserlerin tüketiminden kaçınmak ve yaşanılan coğrafyaya mahsus beslenmek gerektiğini vurgulayan uzmanlar, bilhassa tanınan beslenme tekliflerinden ziyade Akdeniz tipi beslenmenin mikrobiyota çeşitliliği üzerine en ülkü beslenme hali olduğunu söz ediyor.
Pediatrik Probiyotik, Prebiyotik ve Mikrobiyota Derneği Lideri ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ener Davet Dinleyici, “mikrobiyota”nın bedende başta bağırsaklar olmak üzere tüm organlarda yaşayan bakteri ve virüs üzere mikroplar olarak tanımlandığını söyledi.
Aynı alanda “mikrobiyom” kavramının da beşerle yaşayan bakterilerin ve öbür mikroorganizmaların genetik özellikleri olarak tabir edildiğini anlatan Dinleyici, mikrobiyota konusunun 2010 yılından itibaren evvel bilim dünyasının, daha sonrasında ise toplumun ve medyanın gündemine girdiğini aktardı.
Doktor Ener Davet Dinleyici, mikrobiyotanın insanın var oluşundan bu yana var olduğunun altını çizerek “Geçmişte bizi hasta eden bakterilerin yanında bizimle birlikte yaşadığında sağlıklı olmamızı sağlayan, birçok hastalıktan koruyan bakterilerin olduğu öğrendik” dedi.
MİKROBİYOTA BOZULUNCA HASTALIKLAR ARTAR MI?
Bilimsel araştırmalarla mikrobiyotanın bozulmasının kanser, alerji, parkinson, obezite, diyabet ve depresyon üzere birçok hastalık gelişiminde rol oynayıp oynamadığının incelendiğini söz eden Dinleyici, beşerle yaşayan 100 trilyon mikroorganizma bulunduğunu aktararak şu bilgileri verdi:
“Bunların tamamına mikrobiyota diyoruz. Bu mikroorganizmaların yüzde 95’i bağırsağımızda ve sayıları bizim hücre sayımızın 1,3 katı. Bu mikroorganizmaların gen yükü ise bizim 150 katımız. Yani 10 binden farklı bakteri sadece bağırsaklarda bulunuyor ve yükleri da yaklaşık 2 kilogram. Tüm hastalıkların yüzde 90’ının mikrobiyota ile az ya da çok bağı olduğu düşünülüyor.”
“KENDİ COĞRAFYASINA İLİŞKİN BESLENME ÖNEMLİ”
Günümüzde mikrobiyota istikrarının bozulmasına neden olan birçok faktörün bir ortada olduğuna dikkati çeken Dernek Lideri, insanların doğal hayat alanlarından uzaklaşmaları, yetersiz hareket etmeleri ve tüketimlerinin artması sonucu başta obezite, diyabet, kalp damar, kanser ve depresyon sıklığının arttığını ve antibiyotik direnci görüldüğünü anlattı.
Sağlıklı bir hayat için mikrobiyatanın korunmasının kıymet taşıdığına işaret eden Dinleyici, endüstriyel ve işlenmiş eserlerin tüketiminin mikrobiyota üzerindeki tesirinin olumsuz olduğunun altını çizdi, “Kişiler kendi kültürlerine ilişkin olan besinlerle beslenmeli. Tanınan beslenme tekliflerinden çok, kültürel zenginliklere sahip kendi coğrafyasına ilişkin beslenme ehemmiyet taşıyor. Akdeniz tipi beslenme şu anda mikrobiyota çeşitliliği üzerine en ülkü beslenme şekli” dedi.
“BEBEĞİN MİKROBİYATASI DA ANNE KARNINDA GELİŞİYOR”
Bilimsel araştırmalarda bebeğin mikrobiyotasının anne karnında gelişmeye başladığının ortaya konduğunu anlatan Dinleyici, bu nedenle anne adayının geçireceği sağlıklı gebelik periyodunun çok kıymetli olduğunu vurguladı, “Bunun için anne adayının uygun kiloda hamile kalması, gebelik mühletince istikrarlı beslenmesi, sağlıklı psikolojiye sahip olması gerekiyor” diye konuştu.
Doğum usulünün de mikrobiyata açısından ehemmiyet taşıdığına dikkati çeken Dinleyici, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Mikrobiyota bütünlüğünün bozulmasında sezaryen ile doğum en değerli faktörlerden biri. Mikrobiyatının korunması için tabibin gerekli gördüğü durumlar dışında sezaryen doğumdan kaçınılmalı ve olağan doğum gerçekleştirilmeli. Bebeğin, birinci 6 ay tek başına, sonrasında da 2 yaşına kadar öbür besinlerle birlikte anne sütü alması, mikrobiyota üzerinden tüm hayat uzunluğu olumlu tesir yaratıyor. Anne sütü, bebekleri ileri yaşlarda birçok hastalıktan kollayıcı tesire sahip. Birkaç yıl öncesine kadar anne sütünün steril olduğunu ve içinde hiçbir bakteri bulunmadığını düşünüyorduk. Son yıllarda yapılan çalışmalar, anne sütünün içerisinde farklı tiplerde bakterilerin bulunduğu ve bunların probiyotiklerle birlikte bebeğin sindirim sistemi ve savunma sistemi üzerine olumlu tesirlerinin olduğunu gösterdi. Önemli enfeksiyonların tedavisinde tek silah olarak kullanılan antibiyotikler, gereksiz yere kullanıldığında bağırsak mikrobiyotasında önemli ve uzun vadeli bozulmalara neden olabiliyor. Bu nedenle, antibiyotikler muhakkak doktorun uygun gördüğü şartlarda, önerilen müddette kullanılmalı.”
“EVDE KÖPEK BULUNMASI, SAVUNMA SİSTEMİNİ OLUMLU ETKİLİYOR”
Prof. Dinleyici, ayrıyeten tabiatta geçirilen vaktin artırılması gerektiğini de belirterek “Son yıllarda bilhassa çocuklarda devamlı olarak konut içerisinde bulunmasının, daha doğrusu ‘ayağının toprağa basmamasının’ mikrobiyota üzerine olumsuz tesirleri olduğu gösterildi” diye konuştu.
Çocukların yeşil alanlarda oynamasının, tabiat ile barışık büyümesinin kıymetli olduğunu kaydeden Dinleyici, “Bununla birlikte annenin hamileliğinden itibaren konutta köpek bulunmasının çocuğun savunma sistemi üzerine olumlu tesirlerinin olduğu ortaya kondu. Ebeveynlerin sigara içmemesi de başka tüm faydaları yanında çocuğun mikrobiyotası için de çok değer taşıyor” bilgisini paylaştı.
