Güneş ışınlarına kısa periyodik maruz kalmak; cilt lekeleri, çillenme ve güneşle tetiklenebilen lupus üzere hastalıklara adeta davetiye çıkarıyor. Uzun vadede ise çok daha değerli sıkıntılar gelişebiliyor; ciltte kırışıklıklar, benlerin sayısında artış, cilt tonu eşitsizlikleri, damar genişlemeleri oluşabiliyor, çok daha kıymetlisi melanom başta olmak üzere tüm deri kanserlerinin gelişme riski artıyor. Güneş ışınlarının cilt üzerinde oluşturduğu bu tıp tablolarda yanlışlı alışkanlıklar başrolde. Pekala güneşin ziyanlı olmasına yol açan ciltte hasar oluşturan hangi davranışlardan kaçınmak gerekiyor? Acıbadem Fulya Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Şule Albayrak, yaz aylarında sıkça yapılan o yanılgılı alışkanlıkları anlattı, cildin uzun yıllar sağlıklı ve genç kalmasında rol oynayabilecek tekliflerde bulundu:
Yoğun güneş ışınına maruz kalmak: Bronzlaşmak uğruna kısa müddette almaya çalıştığımız ağır güneş ışınları ciltte yanıklara yol açabiliyor. Yanık sonrasında da ciltte izler, lekeler, damarlanmalar ve beneklenmeler oluşabiliyor. Hasebiyle güneş ışınlarının ağır olduğu 10:00- 16:00 saatleri ortasında açık alanlarda vakit geçirmemeye ihtimam gösterin. Şemsiye altında bile kalsanız, kum ile asfalttan yansıyan güneş ışınlarının da birebir etkiyi yaptığını unutmayın.
Gelişigüzel güneş kollayıcı kullanmak: Hami eserler görünür ışık ve kızılötesi ışınlara karşı müdafaa sağlamalı, cilt tipine (karma, yağlı, kuru, hassas vs.) ve yaşına uygun seçilmeli. Aksi halde alerjik tepkiler, çok yağlanma yahut kozmetik aknesi gelişebiliyor. Örneğin, karma-yağlı bir cilde ağır nemlendiren kollayıcı sürmek gözenekleri tıkayarak siyah nokta, yağ butonları ve akne oluşumuna neden olabiliyor. Bu yüzden yağlı ciltte yağlanma oluşturmayan ve cildi matlaştıran su bazlı eserleri tercih etmekte yarar var. Kuru bir cilt yapısında nemlendirici özelliği olan güneş koruyuculardan kullanmak daha faydalı olacaktır. Hassas, lekeli, kızarıklık sorunu olan yahut hasarlı (vitiligo, deri kanseri hikayesi olan vs.) ciltlere özel güneş esirgeyici tercih etmek de başka bir ehemmiyete sahip. Lekeli ciltler için leke oluşumunu azaltıcı, kızarık hassas ciltler için yatıştırıcı yahut hasarlı ciltler için antioksidan içeriği yüksek koruyucular tercih etmek daha konforlu olacaktır. Açık ciltlilerde en az +50 SPF, koyu ciltlilerde ise en az +30 SPF, UVA-UVB olmalı.
Güneş koruyucusunu sık sık tekrarlamamak: Güneş koruyucuları içerdikleri filtreler sayesinde hücre çekirdeğini sararak DNA hasarı oluşumunu engelliyor. Lakin tesirli olabilmeleri için sistemli olarak tekrarlanmaları çok değerli. Bunun nedeni ise cilde sürüldükten sonra eserin ortalama 2 saat içerisinde yararının giderek azalması. Münasebetiyle her 2 saatte bir eseri tekrarlamayı ihmal etmeyin. Yüzme yahut duşun akabinde ya da çok terlediyseniz bu vakti dikkate almadan kesinlikle tekrarlayın.
Cildi susuz bırakmak: Günlük su muhtaçlığını karşılamayan şahıslarda ciltteki hassasiyet daha besbelli oluyor. Cilt ve beden sıhhatiniz için her gün en az 10 bardak suyu nizamlı tüketmeyi ihmal etmeyin.
Cildi gereğince nemlendirmemek : Kış mevsiminde cilt kuruluklarına daha çok rastlansa da, yaz mevsiminde güneş, havuz ve denizin yanı sıra sık duş almak da ciltte kuruma ile hassasiyet oluşturabiliyor. Bilhassa nemi ciltte uzun müddet hapseden nemlendirici süt yahut losyon kullanımı güneş hasarının azaltılmasına yardımcı olabiliyor. Bu nedenle yaz aylarında bilhassa banyo sonrası birinci 5 dakika içerisinde hafif ıslakken tüm bedeninizi nemlendirmeye itina gösterin.
Günlük cilt paklığını ihmal etmek: Uygun bir temizleyici ile cildi gün içerisinde biriken kir, toz, yağ ve meyyit hücrelerden arındırmak cilt sıhhatimiz için çok değerli. Bunun nedeni ise cildi kirli bırakmanın lekelenmelere, sivilcelere ve pürüzlü bir cilde yol açabilmesi. Üstelik pak bir cilde uygulanan güneş hami daha tesirli oluyor ve cildiniz daha pürüzsüz görünüyor.
Gölgede korunmamak: Çoklukla yalnızca güneşe çıktığımızda korunuyoruz. Halbuki güneş ışınları gölgede, pencereden giren ışıkta ve evimizdeki florasan lamba içerisinde de tesirli olabiliyor. Bilhassa güneşin zirvede olduğu sıcak saatlerde dışarıdaysanız gölgede de esirgeyici kullanmalısınız. Konutta ise balkon yahut pencerede uzun mühlet vakit geçirecekseniz yeniden esirgeyici kullanmanız gerekiyor.
Kapatıcı ve fondötenleri çok kullanmak: Cilde, günlük kullanıma uygun olmayan kapatıcı ile fondöten üzere kozmetikler kullanmak, bunları uzun mühlet ciltte bekletmek de gözeneklerin tıkanmasına, lekelerin belirginleşmesine ve ince kırışıkların oluşmasına yol açabiliyor. Yaz aylarında özel günler için transparan pudralar yahut mineral içerikli fondötenler tercih etmenizde yarar var.
Koruyucu eseri yanılgılı uygulamak: Eserleri ekseriyetle dışarıya çıktığımızda yahut plajda kullanıyoruz. Aslında şimdi dışarıya çıkmadan ortalama 20 dakika evvel uygulamak gerekiyor. Ayrıyeten yaptığımız bir öbür yanılgı da, eseri kâfi kullanmamak. Bir parmak ucu kadar krem bir avuç içi kadar alana yetecek biçimde olmalı. Fakat kremleri kalın katman halinde bırakmak koruyuculuğunu arttırmıyor.
Hızlı atıştırmalıklar tüketmek: İşlenmiş, kızartılmış şekerli unlu besinler, süratli atıştırmalıklar ve doymuş yağ oranı yüksek besinler cildimizde akne, siyah nokta oluşumunun dışında insülin direncini arttırarak ağız etrafında ve bedenin kıvrım yerlerindeki ciltte kadifemsi kalınlaşma, koyu renk değişikliği ile et benleri oluşumuna yol açabiliyor. Bozulmuş ciltte de güneş hasarı daha belirginleşiyor. Yaz aylarında doymamış yağlardan varlıklı zerzevat, meyve ve bakliyatlardan çokça tüketmeniz, cildinizin ışıldamasına yardımcı olacaktır.
