Erkek çocuklarda en sık karşılaşılan testise ilişkin patolojiler, inmemiş testis (testisin torbada olmaması), hidrosel (Su Fıtığı) ve varikoseldir.
İNMEMİŞ TESTİS
Çocuk ürolojisinde en sık karşılaştığımız hastalıklardandır. Vaktinde doğmuş bir bebekte %3, 1 yaş civarında %1 görülür. %10-25 oranında iki taraflı görülebilir. 37. Haftadan evvel doğan ve <2500 gr. doğanlar inmemiş testis açısından riskli bebeklerdir.
Önceden olağan olan çocuklarda 2 yaş ve 8-10 yaş civarında kazanılmış inmemiş testis hadiselerine rastlanılır. İnmemiş testislerin %80’ i elle hissedilir iken %20 si hissedilmez. Hissedilmeyen bu testislerin %20 si anestezi altında elle hissedilirken, geri kalanları karın içinde olağan yahut olması gerekenden küçüktür.
Testis Torbaya İnmemiş İse Ne olur?
Testis inmeyince Testosteron salınımından sorumlu Leydig Hücre sayısı ve sperm oluşumunda değerli yeri olan seminifer tübül boyutları azalır. Bu testisler 2-4 derece ekstra sıcaklığa maruz kaldığından testisin üstte kaldığı her ay için sperm oluşumundan sorumlu germ hücrelerinin %2 si ziyan görürken, Testosteron üretiminden sorumlu Leydig hücrelerin %1 i kaybedilir.
Tek taraflı inmemiş testislerde Testosteron üretimi devam eder ve bu çocuklar ergenliğe girer, öbür testis fertilite konusunda etkilenmiş olanın vazifesini üstlenir. İki taraflı inmemiş testislerde gecikmiş tedavi önemli kısırlık sebebidir.
İki taraflı inmemiş testisi olan ameliyat olmayan hastaların hepsi azospermik (Spermiyogramda sperm hücresi yok iken) ameliyat olanların %20 sinde sperm parametreleri olağandır. Tedavi ne kadar erken olduksa sperm parametreleri ve testiste büyüme ona nazaran daha âlâ olmaktadır.
Testisi Bazen Torbada Bazen Üstte Görüyorum
Bu duruma retraktil testis (halk ortasında utangaç testis) denilir. Kremester kaslarının çok aktif olması sorumlu tutulur. Bu testislerin %10-50’ si ezkaza inmemiş testis tanısı alır. Retraktil testislere yıllık takip önerilir. Bunların yaklaşık %30 u üç yıl içinde inmemiş testis haline gelip cerrahi gereksinimi doğabilir.
İnmemiş Testis Ameliyat Olmaz İse Ne Olur
İnmemiş testisi olan çocuklar aşağıdaki nedenlerden ötürü ameliyat olmak zorundadır;
-
Kısırlık
-
Testis Kanseri
-
Fıtık
-
Testis Torsiyonu
-
Kozmetik-Psikolojik neden
HİDROSEL
Skrotumda (testislerin içinde bulunduğu torba) ağrısız sıvı toplanmasıdır. Bebek anne karnındayken testisler oluşumları sırasında bebeğin karın boşluğundandır. Doğuma yakın skrotuma inişini tamamlar, karın içi boşluğu ile olan temasını kapatırlar. Hidroselde testisler skrotuma inse de bu ilişki kapanmaz. Vakit zaman karın içinden sıvı skrotuma girer ve özelikle günün ilerleyen vakitlerinde skrotum boyutunda artış olur. Şayet ilişki küçükse buna yalnızca skrotumda sıvı toplanması eşlik eder, ilişki geniş ise ince bağırsaklar buradan geçebilir ve fıtığa neden olur.
Tanısı fizik muayene ve gerektiğinde ultrason eşliğinde konulur.
Tedavisi Nedir
Genelde birinci bir yıl içinde bizatihi kaybolur. Bu nedenle hidrosel ile doğan bebekler çabucak ameliyat edilmez ve takip edilir. Sonrasında skrotal şişlik azalmıyor ve kaybolmuyorsa cerrahi tedavi planlanır. Bu genelde 12-18 aylar sonrasında yapılır.
Ameliyat Güç mudur?
Cerrahisi genel anestezi altında inguinal bölgeden 2 cm’lik bir kesi ile gerçekleştirilen günübirlik bir süreçtir.
VARİKOSEL
Varikosel testisten gelen toplar damarların genişlemesi olarak tanımlanmaktadır. Ergenlikte yaklaşık %15 oranında saptanır ve testiste ilerleyici hasara neden olabilir. Erkek kısırlık nedenleri içinde cerrahi ile düzeltilebilen nedenlerin başında gelmektedir.
İleriki yaşlarda kısırlık nedeniyle başvuran erkeklerin %20-30 unda varikosel vardır.
Varikosel neye sebep olur
Testiste sıcaklık artışı, kâfi oksijen olmaması, böbrek ve adrenal bezdeki ziyanlı unsurların testise reflüsü, ROS ve Oksidatif Gerilim nedeniyle testiste küçülme ve kısırlığa sebep olabilir.
Tanısı Nasıl Konulur
Ergenlik öncesi ve sırasında yapılan fizik muayene ile tanısı konulur.
3 derecede kıymetlendirilir.
1.Derece: Yalnızca ıkınma sonrası ele gelen genişlemiş testis damarları
2.Derece: Ayakta ıkınmadan ele gelen lakin dışarıdan fark edilmeyen damarlar.
3.Derece: Dışarıdan aşikâr olan damarlar.
Skrotal Doppler USG ile varikosel tanısı kanıtlanabilir ve birebir vakitte testis boyutları ölçülerek her iki testisteki farka nazaran risk faktörü tanımlanabilir.
Hastanın varikoseli olan tarafla başka taraftaki testisi ortasındaki boyut ve kıvam farkı değerlidir. Fizik muayenede 2 testis ortasında kıvam farkı ve ölçümlerde iki testis ortasında boyut farkı varsa hastanın infertilite açısından risk altında olduğunu gösterir.
